Doğalgaz Dergisi 40. Sayı (Eylül-Ekim 1995)

o makinada günde eskiden3 parti mal boyanırken şimdi 4 parti mal boyanıyor. Bu rakamlar çok gerçekçi değil ama boya yıkama prosesinin kısalmasından dolayı bizim üretimimiz arttı. Bir diğer enerji kazanımı da egzozla oluyor. Kojenerasyon motorunun çıkışında 445447°C'lik bir sıcaklığı atmosfere acıyoruz. Dolayısıyla bu havayı nasıl değerlendirebiliriz diye düşündük. Kazanımızda 8 atmosfer basınçta 167°C sıcaklıkta buhar elde edip makinalara gönderiyoruz ve suyu ısıtıyoruz. Buharı kazan dairesinde elde etmeden önce taze su gönderiyoruz. Bu suyun sıcaklığı 25°C. Buhar, makinalarda enerjisini verdikten sonra kondenscadca aşağı yukarı 100°C sıcaklıkta dönüyor. Dolayısıyla kazanımızın içine l00°C'deki suyla az miktarda taze besleme suyu giriyor. Hepsi birlikte kazanın içinde 167°C'ye çıkıyor. Biz l00°C'deki suyu kazana vermeden önce egzozdaki enerjiyi alarak kazana verelim dedik. Şu şekilde oldu: l00"C'deki suyu 75°C'ye getirdik, oradaki besleme suyunu aldık. 75"C'deki suyu egzoz eşanjörüne verip 147°C olarak çıkardık. 147°C'deki suyu kazana verip 167"C olarak alacağız. Yani l00"C'de kazana giren 7 ton su sistem çalıştıktan sonra 147°C'de girip 167°C'de çıkacak. Kazan için 10°C'lik ısıtma gerekecek. Bu şekilde doğal gaz tüketimi azalacak. Bu arada jeneratörü çalıştırmak için saatte 300 m3 doğal gaz harcayacağız ama kazanda istediğimiz basınçta ve sıcaklıkta buhar elde etmek için rasarruf edeceğimiz doğal gaz 300m3'ün çok daha üzerinde olacak. Dolayısıyla egzoz çıkış sıcaklığımız 445°C'den 160°C'lere kadar inecek. Kojenerasyon bizim TEK ile olan bağımlılığımızı azaltacak. Kendi elektriğimizi kendimiz üreteceğiz. Sistemin pek arıza yapmadığını da düşünürsek müşterilerimizin isteklerine zamanında cevap verebileceğiz. Sadece ısıl enerjinin geri kazanımından yıllık 2 2 5.000 Dolar civarında bir tasarrufsağlıyoruz. Sadece açığa çıkan ısıyı tekrar kazanmamızdan dolayı ürettiğimiz elektriği de TEK'in bize sattığı değerin %20'si kadar daha altında üreteceğiz. Sistem kendisini 2-3 sene içinde amorce ediyor. Maliyeci diğer yatırımlarla bi rlikte 800.000 Dolar oldu. Eğer ısı � DOĞAL GAZ DERGİSİ SAYI 40 kazançlarını düşünmeseydik, sadece elektrik üretmek için kojenerasyona girseydik rantabl olmayacaktı. Biz gaz mororlu sistemi tercih ettik. Çünkü gaz mocoru gaz türbinine göre daha ucuz ve verimi daha fazla. Gaz motoru aşağı yukarı 3200 kcal'ye eşdeğer doğal gaz yakıyor. Bunun 1020 kilowacını elektrik enerjisine çeviriyor, 1750 kilowacı ise ısıl enerji olarak kalıyor. Yani gaz mororunda %87'ye yakın bir verim elde ediliyor. Ayrıca gaz motorunda baca sıcaklıkları daha düşük, motor ve gövde soğutmaları da yok. Yine gaz türbini kullanımında işletme içerisinde alınması gereken zorunlu emniyet faktörleri var. Örneğin, gaz türbinini işletmenin belli bir uzaklığına koymanız ve baca yüksekliklerini belli normlarda yapmanız lazım. Gaz motoru paket olarak konteyner içinde alınıyor ve fabrikanıza elektrik bağlancısını yapıyorsunuz. Bize işletmesi ve başlama süresi daha yakın geldi. Ayrıca rantabilite olarak gaz türbinleri 3 megawacın altında tavsiye edilmiyor. 3 megawacın altındaki enerji sahiplerine daha çok gaz motoru tavsiye ediliyor. Gaz motorunun bakım, onarım ve işletme giderleri türbine göre daha ucuz. Borusan Makina ile 2 cip bakım sözleşmesi yaptık; birincisi malzeme dahil bakım sözleşmesi, ikincisi sadece işçilikle ilgili bakım sözleşmesi. Biz diyoruz ki, gerekli olan tüm malzemeleri size tedarik edeceğiz veya sizden alacağız, siz bize sadece işçiliği garanti edin. Biz sadece kapsamı işçilikle sınırlanmış olan bakım sözleşmesini tercih ettik. Malzeme fiyatları üzerinden anlaşmaya vardık. Bize kendi stoklarındaki malzemelerin garantisini verdiler. Scoklarında olmayan malzemelerin en geç 48 saat içinde İsranbul'a getirileceğine dair güvence verdiler. TEK 'in Türkiye genelinde veya Marmara Bölgesi'ndeki enerji yatırımlarına bakarsanız eskiyen yüksek gerilim haclarını göreli.iği.ini.izde ve elektrik kesilmelerini sık yaşadığınızda özellikle ihracatçı firmaların ciddi önlemler almasını gerekli görüyorum. Sistemin tekstil fabrikamızdaki entegrasyonu tamamen % 100 otomatik devrelerle olacak. Bizim elektrik tüketimimiz aşağı yukarı 1000-1 1 00 kilowatt arasında. 1000 kilowattını kendimiz üreteceğiz, l000'in üzerine çıktığımız zaman anında TEK devreye girecek. 1100 kilowacc üretirken 1000 kilowactını kojenerasyon üretecek. 100 kilowamnı ise TEK'ten sacın alacağız. 1000 kilowamn altına indiğimiz zaman TEK hemen devreden çıkacak, kojenerasyonla tek başına kalacağız. • • • •• • • !I • , .. .. •• .. .. .. .. .. .. .. .. .. • .. .. •• •

RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=