Küçük boyutlu tesislerde bunun -=t!!�lt istisnası var. Tek bir türbin üreticisi, LPG'yi yüksek basınçlarda gaz türbinin•e kadar getirip enjektörlerden likid olarak püskürtüyor ve de iyi netice aldığını söylüyor. Biz aynı fikirde değiliz. tşin içine başka ekipmanlar giriyor. 60-70 barlara çıkan bir LPG basıncı söz konusu. Bu kadar kritik basınçlarda en ufak bir sızıntı çok büyük tehlikeler yaratıyor. Yanma rejiminde yakıtı püskürttüğünüz an hemen buharlaşması lazım. Hava yakıt karışımının içinde hiç likid kalmaması gerekiyor. Kalan likid LPG damlacıkları yanmanın kontrolsüzlüğüne yol açıyor. Alev boyları çok uzuyor ve türbinin kanatçıklarına çarpıyor. Bu kontrolsüzyanma kısazamanda türbinde hasara yol açıyor. Bir de likid LPG'nin yağlama etkisi yok. Tüm yakıtlarda yağlama etkisi vardır. O yağlama etkisi motorun ömrünü uzatır ve ekipmanlarının aşınmasını önler. Ayrıca LPG'nin yoğuşma sıcaklığının çok iyi tespit edilmesi lazım. Dolayısıyla LPG'nin gaz türbinine kadar % 100 gaz olarak geldiğinden emin olmak gerekiyor. Burada LPG'yi belli bir sıcaklığa kadar ısıtarak içinde likid olma şansını yok ediyorsunuz. Ne gibi avantajları var? Birincisi daha düşük basınçlarda çalışıyorsunuz. İkincisi, yakıtın makinaya verilirken kontrol altında tutulması çok daha basit. Bir diğeri de hiçbir modifikasyon gerekmeden, hiçbir fiziki masraf gerekmeden hatta türbini durdurmadan doğal gazdan geçiş yapabiliyorsunuz, bunu likidde yaşamanız mümkün değil. Bu son derece dikkat edilmesi gereken bir konudur. Dünyada bu tip sistemler zaten yapılmıyor. LPG ile kojenerasyon yapanlar bir elin Kojenerasyon tesisleri tabii ki fuel-oil ile yapılabilir ancak yatırımcıların, emisyon değerlerini uygun hale getirecek önlemleri almaları gerekir. Dolayısıyla, bunun pahalı bır yatırım olacağını bilmek gerekir. Hem koJenerasyon tesisi kuracaksınız, hem bunun çevreye etkilerini azaltıcı desülfürizasyon tesisi kuracaksınız hem de yakıtınızı motorda kullanılabilir hale getirmek için bir rafinasyon tesisi kuracaksınız. e DOĞAL GAZ D E R G İSİ SAY 1 46 söyleşi parmakları kadar. Ekonomik değil aslında. Rafineri yakınlarmda ve mecbur kalındığında yapılıyor. Likid LPG ile nerede, kaç saat çalışan türbin var diye sorulduğunda, gösteri lecek örnek var mı bilmiyorum. S. BULAK: Kömürün yakıt olarak kullanılması düşünülebilir mi? A. ZOR: Kömür, kullanılması çok zor bir yakıt. Uzun yıllardan beri ABD'de çalışması devam ediyor. Rolce Royce'un bukonud; bir çalışması var. Dünyada kömür rezervleri hala var ve bundan yararlanmak istiyoruz. Bildiğim kadarı ile bugün kömür kullanımı ekonomik olarak mümkün değil. Kojenerasyona sadece gaz türbini, gaz motoru olarak bakmamak lazım. Kojenerasyon; enerjinin geri kazanımı ile verimin arttırıldığı enerji üretim sistemleri anlamına geliyor. Diyelim ki bir müessese 4-5 MW elektrik kullanıyor ama 60 ton/s buhar ihtiyacı var. Bir gaz türbini ile siz ancak 10-12 ton/s buhar üretebilirsiniz. 50 tonu başka bir yerden temin etmeniz gerekiyor. O zaman oturup düşünmek lazım. Burada buhar türbini daha uygun olacaktır. Yatırım maliyeti biraz fazla • olabilir, biraz daha düşük verimli olabilir ama uzun vadede daha faydalı olur. Bu alternatifleri de gözardı etmemek lazım. Çok ucuza buhar üreten bir müessesenin kojenerasyon yapmaması lazım. Koyun bir buhar türbini elektriğinizi de üretirsiniz. Dolayısıyla kojenerasyon tesisi kurmadan önce tüm etkenlerin çok iyi etüd edilip göz önünde bulundurulması lazım. S. BULAK: Verdiğiniz bilgiler için teşekkür ederiz.
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=