E. YILDIRIM M. TEKMAN: LPG kullanımı sırasında tesislerde ahnması gereken emniyet tedbirleri nelerdir ? E. YILDIRIM: Bu alanda, özellikle stoklama sahaları için TS 1446 standartları geçerlidir. Halen bu standartlarda değişiklikler yapılmaktadır. Temel olarak, LPG tesisinin kurulması için uygun bir alanın olması gerekmektedir. Emniyet mesafeleri kazan kapasitelerine göre belli miktarlarda oluyor. Tankların hacimiyle stoklama kapasitesi ve kullanılan malzemeler belirlenen standartlardaki basınç değerlerine uymak zorundadır. Doğal gaza göre LPG'nin gerek depolama basıncı, gerek kullanım basıncı daha yüksek olmaktadır. Tank sahası olarak tabir ettiğimiz sahada bir emniyet çiti oluşturulması gerekmektedir. Emniyet çiti direkt olarak tankı ve ekipmanlarını dış müdahalelerden korumak içindir. Yer altı tanklarında ise tank yerin altında gömülü olduğu için servis kapakları bulunur ve bu servis kapaklarının konulması zorunludur. Tankın olduğu alanda insan ve taşıt hareketinin olmaması gerekir. Kullanılan tanklarda, aşırı akım valfleri, emniyet valfleri gibi standartlarda belirtilen ve ayrıca bizim eklediğimiz bazı sistemler daha vardır. Büyük tanklarda tarafımızdan % 1 00'lük kaynak kontrolü yapılmakta ve 26,5 barda test edilmektedir. Bu tankların üzerinde, belli bir basınç değerine geldiği zaman tankın patlamasını önlemek için otomatik olarak açılan emniyet ventilleri vardır. Aşırı akım valfleri, herhangi bir boru hattında kaçak olduğu zaman aşırı akımı hissedip devreyi kesen elemanlardır. Dolayısıyla vanayı açıp kapatmadığınız sürece, herhangi bi r tehlike yoktur. Diğer taraftan tankla ilgili olarakenyakın ateş kaynağına 7.5 metre uzaklıkta olmalı, havadar bir yerde bulunmalı ve üç kenarı açık olmalı gibi bazı standartların uygulanmış olması gerekir. B de u p n o l l a a r n TS 1446'da tanklarda, tank sahalarında, ma tesislerinde uygulanması gereken kurallar Doğal gaza göre LPG'nin gerek depolama basıncı, gerek kullanım basıncı daha yüksek olmaktadır. Tank sahası olarak tabir ettiğimiz sahada bir emniyet çiti oluşturulması gerekmektedir. Emniyet çiti direkt olarak tankı ve ekipmanlarını dıs müdahalelerden korumak içindir. Yer altı tanklarında ise tank yerin altında gömülü olduğu için servis kapakları bufunur ve bu servis kapaklarının konulması zorunludur. söyleşi şeklinde geçer. Belli bir kapasitenin üzerindeki tanklarda, basıncın yükselmesini önlemek için sulama (spring) sistemleri vardır. Hava fazla ısındığında, tankın içindeki basınç belli mertebelere gelir. Tek müdahale şansınız tankı sulamaktır. Böylece tankın basıncını düşürürsünüz. Tank sahası içinde aldığımız emniyet tedbirlerinden b aşka, kazan dairesinde alınması gereken bazı tedbirler de vardır. Mesela kullanılan malzemelerin standartlara uygunluğu veya boru çaplarının belli kalınlıkta olması gibi. Genel olarak doğal gaz tesisatında kullanılan malzemeler LPG tesisatında da kullanılabilir. Sıvı hattı içinde basınç daha yüksek olduğu için daima çelik boru kullanılması tavsiye edi lir. Gaz hattında basınç bellidir, onun daha fazla yükselmesine imkan yoktur. Ama sıvı hattında LPG çevreden ısı alıp da buharlaşırsa, herhangi bir akış da yoksa otomatik olarak içerideki hacim ona yetmemeye başlayacak ve basıncı artacaktır. Bu nedenle sıvı LPG hattında kullanılan boruların çelik çekme boru olmasına dikkat ediyoruz. Ama doğal gaz boruları da yine aynı işleri görüyor. Bakır boru servis hatlarında kullanılabilir. Bakır boruyu tesisatçının tercih etmesinin nedeni, sistemin maliyetini ucuzlatması ve işçiliğin kolay olmasıdır. Çelik boru ile çalışmak hayli zordur. Kazan dairesi uygulamalarında ise özellikle girişe kesici bir emniyet selenoidi konur. Bu domestik tipi uygulamalarda tavsiye edilmekte olup, doğal gazda böyle bir zorunluluk yoktur. Emniyet ventillerinin fiyatları biraz yüksek olduğu için LPG sistemlerinde zorunluluk yoktur fakat tavsiye edilmektedir. Mdo.ğabTilEecKeMk sAorNu:nlaLrPneGlerdkiur?llanımı sırasında E. YILDIRIM: Kul lanım sırasında doğabilecek sorunları özetleyecek olursak , doğal gazda olduğu gibi LPG'de de kaçaklar en büyük sorundur. Ancak bazı standartlara uyulduğu taktirde uygun bir tesisat yapıldığı zaman bu sorun ortadan kalkar. Bir diğer sorun ise şu anda kullanılan LPG belli sıcaklık ve basınç değerine sahiptir. Bu değerlerde düşmeler olduğunda LPG gaz halinden sıvı hale geçmeye başlar. Çok özel sistemler dışında kullanıcılar LPG'yi mix halinde ve gaz şeklinde ku geç llanır. Basınç değerleri değişen ve sıvı haline meye başlayan LPG, boruların tıkanmasına ve hattaki regülatörlerin patlamasına sebebiyet verebilir. Bunların değerlerini verecek olursak mix halindeki LPG normal şartlarda 400-500 mi. civarında bir basınç ve 5 °C sıcaklıkta gaz halinde bulunur. Sıcaklık değerleri 3- 4 °C 'ye düştüğü zaman gaz halindeki LPG sıvı hale dönüşmeye başlar. Örneğin bahçeden gömülü bir tanktan borularla ısıtma sistemine aktarırken LPG sıvı hale dönüşürse ve cihazlara verilirse cihazların bozulmasına neden olur. Ayrıca istenilenin dışında bir LPG gazı sıvı olarak kaldığında bir anda basınç - DOĞAL GAZ. DERGİSİ SAYI 47
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=