Değişken su debili ısıtma sistemleri Almanya'da alışılmış durumdadır. Müstakil oda kontrolü için termostatik ventillerin kullanılması ile su debisi odanın yüküne bağlı olarak değişmektedir. Harici ısının (güneş ışınımı, iç yükler) oluşması durumunda termostatik ventil ler ısıtma suyu debisini kısarak kontrol fonksiyonlarını yerine getirmektedir. Pratikte anma su debisinin sitemden akması çok nadir görülen bir durumdur. Genelde tüm radyatörler % 100 yüklenmemektedir. Hatta radyatörlerin bir kısmı tamamen kapanmaktadır (örneğin antrede veya yatak odasında). Buna ilave olarak % 30 ...50 mertebesinde bir harici (ya bancı) ısı kazancı gelmektedir. %33'Iük bir harici ısı kazancında termasotatik vanalar aynı kalan gidiş suyu sıcaklı ğında % 70'Iik bir kısma yapmaktadır. Yük ile su debisi arasındaki ilişki Şekil 4'te grafik halinde gösterilmiştir. Bu kısma kazanda 50 K'lik bir sıcaklık artışı medyana getirmektedir (Şekil 5'e bakınız}; şalt farkının yanma su debi sindeki dizayn sıcaklık artışına (Dn A) veya Dn 'dan daha büyük bir sıcaklık artışına göre büyütülmesi de brülörün çalışma süresinde önemli bir uzama sağlamaktadır. SK [·cı TK 15 70 J, <l "O p 6S J, <l z, soo 1000 Zaman [s] z, Şekil 6. Modülosyonlu (Oransal) Bir Brülörün Kullanılması Durumundaki /sınma Eğrisi Bu noktada kazan tipinin önemi artmaktadır. Kazan kostrüksiyonuna bağlı olarak (küçük veya büyüksu hacimli bir kazan olma durumuna göre) brülörün çalışma süresi faydalanılabilen depolama kütlesi ile birlikte uzamaktadır. (Bir kazanan dinamik davranışı" bölümüne bakınız). Kazanın büyük seçilmesinin şalt sıklığına etkisi Bugün kazan büyüklüğü genellikle sıcak kullanma suyu hazırlanmasındaki ısı ihtiyacına göre seçilmektedir. Bunun nedeni binanın ısı ihtiyacının sıcak kullanma suyu ile ilgili ısı ihtiyacından daha düşük olmasıdır (Bu husus Türkiye'de maalesef çoğu durum için geçerli değildir). Bir düşük enerji evindeki örnek ile şalt sıklığına olan etki izah edilmektedir. Q bina = 6 kW (binanın ısı ihtiyacı) Q: = 18 kW (sıc.kul.s.ısı.ih.)= QKozon 1 8 kW'lık kazan, binanın ısı ihtiyacına (QN bina) göre üç kat büyük seçilmiştir. Ancak ısıtma devresi pompası (örneğin kendi pompası (kazan devresi pompası) olmayan sıvı yakıtlı üflemeli brülörlü bir kazanın kullanılması durumunda) 6 kW'lık ısı ihtiyacına göre belirlendiğinden debi, kazan büyüklüğüne oranla çok küçük kalmaktadır. Kazan su debisinin ısınması büyük sıcaklık artışı (Dn) nedeniyle Dogol Gez Dergıs, 231 nispeten kısa sürede gerçekleşmekte, ancak kazanın büyük depolama kütlesine sahip olması brülörün çalışmadığı süreyi uzatmaktadır. Genelde, kazanın büyük seçilmesi şalt sıklığına pozitif etkide bulunmaktadır. Modülasyonlu (oransal) bir brülörün kullanılması Modülasyonlu çalışan bir brülör yardımıyla yakma (brülör) gücü, talep edilen güc� uygun hale getirilmektedir. Eğer yakma (brülör) gücü (QF) azalırsa, bununla birlikte aynı kalan su debisinde erişebilen sıcaklık artışı da düşmektedir. QF = ıi1.cp.6..V Kazan zaman sabiti (TJ, sabit su debisi nedeniyle değişmemektedir. Bunun sonucunda azalan güç ile birlikte ısınma hızı düşmektedir. Bu ise verilen bir şalt farkında (X ) brülör çalışma süresinin uzamasını sağlamaktadır. (Şekil 6'ya bakınız). Bu noktada şu husus dikkate alınmalıdır: Büyük seçilmiş bir kazanda modülasyonlu bir brülörün kullanılması her zaman arzu edilen avantajları getirmemektedir. Kazan, ısıl gücü sağlamak için daha çok alt güç bölgesinde çalışmaktadır. Ancak modülasyonlu brülör alt güç bölgesinde on/off işletmeye geçmekte ve böylece tek kademeli brülör gibi çalışmaktadır. Bundan dolayı bir modülasyonlu brülörün tek kademeli bir brülöre karşı; uzun brülör çalışma süreleri, düşük şalt sıklığı, düşük durma kayıpları (brülörün çalışmadığı zamanlardaki) ve önemli yakıttasarrufları gibi avantajları modülasyon bölgesinin sınırlarına bağlıdır. 6 ile 1 8 kWarasında bir modülasyon bölgesine sahip olan duvar tipi bir gaz yakıtlı cihazın (kazanın) 6 kW'lık ısıtma yükü bulunan bir binada kullanılmasında modülasyonlu işletme hiçbir avantaj sağlamamaktadır. Sonuç Şalt sıklığı üzerine en önemli etkiyi kazan su hacminin kazanın hacimsel su debisine oranı oluşturmaktadır. Bu nedenle su debisinde büyük dalgalanmalar oluşan sistemlerde brülörçalışma süresini uzatmak için büyük bir faydalanılabilir depolama külesine sahip olan bir kazanın kullanılması gerekmektedir. Kazan su hacmi sistemin kontrol edilmesine pozitif etkide bulunmaktadır. Brülörün şalt farkı diğer bir kriterdir. Şalt histerizisi ve bununla birlikte gidiş suyu sıcaklığı ile ilgili dalgalanmalar ne kadar büyük ise termostatik ventillerin müdahalesi o kadar fazla olabilmektedir. Ancak su debisinin kısılması şalt sıklığının tekrar artmasına neden olmaktadır. Bu nedenle, optimal bir kontrol sağlanabilmesi için önemli olan husus, şalt sıklığına etkide bulunan tüm büyüklüklerin doğru olarak değerlendirilmesidir. Çeviren : Fatih Boloğlu - Mok. Yük. Müh. Maıt N,-,oıılJ/ '::>o ı 49
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=