emisyonları diğer yakıtların emisyonlarından çok daha düşüktür. YAKIT KÖMÜR FUEL-OİL DOĞAL GAZ EMİSYONLAR! %1 Kükürt,% 10 Kül %1 Kükürt Partikül Madde (kQ) 100.0 1 .8 0.1-0.3 Kükürt Oksitler (ka) 29.2 20.0 - Karbon Monoksit 'kal 1 .5 0.7 0.3 Azot Oksitler 'kg) 1 1 .5 8.2 2.3-4.3 Hidrokarbonlar (kg) 1 .5 0.1 - Tablo J. Bir Ton Petrol Eşdeğeri Yakıtların Yanması Sonucu Ortaya Çıkan Emisyonlar. 3. BİRLEŞİK iSi GÜÇ ÜRETİM SİSTEMİ VE ENERJİ TASARRUFU Enerji üretiminde çevresel etkilerin dikkate alınmasıyla birlikte enerji santrallerinden kaynaklanan katı ve sıvı atıklar ve özellikle baca gazlarından kaynaklanan kirlilik önemli bir hale gelmiştir. Doğal kaynakların kıt olması ve dünyadaki çevre kirlenmesine karşı hassasiyetin artması, kaynakların daha ekonomik ve verimli değerlendirilerek enerji üretilmesi konusunu gündeme getirmiştir. Kojenerasyon sistemleri, ısı ve elektrik enerjisinin oldukça yüksek verimle elde edilebildiği sistemler olduğu için ve kullanılan yakı1lar açısından da çevresel etkilerinin kontrol edilebilir olması açısından günümüzde oldukça değer kazanmışlardır. (7) Birleşik ısı güç üretimi, enerjinin rasyonel kullanımı için bir yöntem olarak birincil enerji tüketiminde önemli oranlarda enerji tasarrufu sağlamaktır. Hidrolik, termik ya da nükleer santrallerdeki konvansiyonel olarak elektrik üretim verimliliği ortalama % 37 civarındadır. İletim ve dağıtım kayıpları da dikkate alınırsa bu değer% 33'den daha düşük olmaktadır. Yaklaşık olarak % 66 oranında bir ısı kaçınılmaz olarak kayıp olmaktadır. Atık ısının kullanılmasına bağlı olarak birleşik ısı güç üretim sistemlerinin verimleri % 85'Iere kadar çıkabilmektedir. Enerji tasarrufu a1ık ısılar kullanıldığı 1ak1irde o oranda artmaktadır. (8) Ayrıca, birleşik ısı güç üretimi çerçevesinde sağlanan birincil enerjideki tasarruf aynı oranda çevresel açıdan da olumlu etki yaratacaktır. Konvansiyonel olarak bir birim elektrik enerjisi üretebilmek için üç birim ısı enerjisi gerekmektedir. Halbuki birleşik ısı güç üretiminde bir birim elektrik üretimi için 1.5 birim ısı enerjisi gerekmek1edir. Kullanılan daha az enerji daha az CO2, SO2 ve Partiküler madde demek Doğal Gaz Dergisi Technical Notes 85 olacağından atmosfere verilen kirletici emisyon miktarı toplamında da % 50 civarında azalma olacaktır. Atmosfere verilen değişik kirleticilerin miktarı kullanılan yakıtın tipine bağlı olarak değişmektedir. Birleşik ısı güç üretim tesislerinde yakıt olarak yaygın şekilde doğal gaz kullanılmaktadır. Bunun sonucunda kömürün yarattığı kül ve kükürtoksitler ile fuel-oil'in sebep olduğu diğer emisyonlar kendiliğinden bertaraf edilmektedir. Bunun da ötesinde karbondioksit emisyonlarının yaptığı olumsuz çevresel etki büyük oranda azaltılabilmektedir. (8) Bu çerçevede Konvansiyel ve birleşik ısı güç üretim tesislerinde CO2 emisyonlarının karşılaş1ırılması Tablo 2'de verilmiştir. Konvansiyonel Birleşik lsı Güç Sistem co,ı kWhe Üretim Sistemi CO2 / kWhe KÖMÜR 1 0.5 FUEL-OİL 0.7 0.35 DOĞAL GAZ 0.5 0.25 Kaynak : Enerji Bülteni, 1996 Tablo 2. Konvansiyonel ve Kojenerasyon Tesislerinde C02 nın EmisyonlarıKarşılaştırılması. Ayrıca, CO2 emisyonunu önleyecek bir teknoloji henüz bugün için mevcut olmadığından, CO2 emisyonunun azaltılmasında en önemli çözümlerin başında, yenilenebilir enerji kaynakları dışında, enerji tasarrufu sağlayacak teknolojilerin kullanılması gelmektedir. Kojenerasyonun güç santrallerine uygulanmasında, santralin yapısına ve teknolojisine göre farklılıklar gözlenmektedir. Bu farklılıklar, öncelikle yakıt ve yanma özelliklerine bağlı olarak düşünülebilir. Bu çerçevede, buradaki ana başlıklar: - Dizel uygulamalar, - Kömür Santrali Uygulamaları, - GazTürbini Uygulamaları, - Nükleer Santral Uygulamaları olarak ele alınabilir. Dizel enerji sistemleri doğal gaz, kokgazı, sıvılaştırılmış petrol gazı, biogaz ve motorin gibi yakıtlarla çalışabilmektedir. Bu, kojenerasyon sistemlerde yukarıda sayılan asal yakıtların dizel motorda sırasıyla mekanik enerji ve elektrik enerjisine çevrilirken açığa çıkan atık ısıdan yararlanılması sözkonusudur. Ana olarak egzoz gazındaki ısı alınır. Bunun dışında yağlama yağının soğutulması sırasında açığa çıkan ısıdan ve turbo soğutucudan alınan ısıdan da faydalanılır. (7) Kömür santrali uygulamalarında kömür, çöp, atık malzeme gibi yakıtlar ana yakıt olarak kullanılarak elektrik üretilmektedir. Bu tür sistemlerde kömür genel olarak tek başına kullanılmaktadır. Diğer yakı1Iar ise değerlendirilMart-Nisan'97 Sa ı 49
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=