Güncel güvence bedellerini herhangi bir yerde bir şekilde çalıştırmazlar. Yani bundan artı kazançelde edemezler. Yasa sizi bir anlamda kısıtlıyor, dolayısıyla işletme olarak alınan bu güvence bedeli BOTAŞ'ın kayıtlarında mevcut, kişi olarak ilişkilendiriliyor. Aboneliğinizin iptali söz konusu olduğunda, bu güvence bedelinin o günkü gerçek değeri üzerinden geri ödenmesi mümkün değil. Böyle bir durum olmuş olsaydı, biz gün itibarıyla aldığımız güvence bedelini belki heryıl sonu itibarıyla gerçek güvence bedeline çıkartmak zorunda kalırdık. Neden? Bizim ilk aboneliğiniz sırasında almış olduğumuz güvence bedeli, 2 yıl sonunda abonelik bedeli olarak almamız gereken değerin önemli bir oranında değer kaybına uğruyor. Onun için biz bu abonelik bedelindeki güvence bedelini güncelleştirmediğimiz için sizden almış olduğumuz günkü TL.'yi iade etmek durumundayız. Doğal gaz, yapısının gaz olması itibarı ile sıkıştırılabilir. Netice itibarıyla, örneğin siz buraya, buranın hacmi kadar gaz doldurabilirsiniz. Ama buraya verdiğiniz basıncı artırdığınız takdirde, bu binanın dayanım sınırları çerçevesine kadar bu gaz dolmaya devam eder. Bu da l O kat olur, 1 5 kat olur. Şehir içinde satılan doğal gazın bir kere ekonomik maliyetlerini hesaplamak gerekir. Yatırımda, tüketimde ve faturalandırmada hesaplamak gerekir. Soru: 300 mbar basınçta doğal gaz kul lananların faturalarında kullanılan k düzeltme faktörü neden uygulanıyor? Gürsel YAĞAN: 300 mbar'la ilgili sayaçlar yüksek ölçüm aralığına sahip sayaçlardır. Çarpan dikkate alınmadan ölçülen sayaçlar zannediyorum 65-l 00 m3'e kadar olan, körüklü imalatı yapılan sayaçlardır. Bunun üzerindeki tüketim miktarlarını ölçmek için sayaçların ölçüm tekniği ile sistemi değişiyor. Dolayısıyla ölçümde bir defa sistem itibarıyla bir değişkenlik var. İkincisi de ölçüme esas olan basınçtaki farklılık. Buradaki sistemin doğal gaza geçişte maliyetini düşürmek için; borulama maliyeti olsun, tesisatın maliyeti olsun, regülatör kutusu ve RMS maliyeti olsun düşürmek için, basıncı yükseltiyorsunuz. Bu Ankara'da düşük basınçtaki dağıtım şebekesine, Eskişehir'deki orta basınçtaki dağıtım şebekesinin tercihine benziyor. Bu nedenle gazın standart şeklini hesaplamak durumundasınız. Bu hesaplama oradaki basınç sabit olduğu için değişkenlik gösterecektir. Bir sıcaklık değeri var, bir de sıkıştırma faktörü var. Sıkıştırma faktörünü diğer teknik dökümanlardan da kontrol etmek mümkün. Belirli basınçlarda sıkıştırma faktörü çok fazla değişkenlik göstermez. Bu l civarında seyreder. Geriye kalır sıcaklık faktörü. Doğal gazın işletmeciliğini yapan bir kuruluş olarak maksimum ve minimum sıcaklık değerlerini biliyoruz. Burada ortalama bir sıcaklık değeri ile çarpan katsayısını hesaplıyorsunuz. Bunun üzerinden tüketimi faturalandırıyorsunuz. Şimdi burada BOTAŞ'ın yapması gereken belki de şu olabilir: Bu anlamda ölçümü yapılan sayaçların her bir tanesine korrektör koymak Doğal Goz Dergısı 1 18 mümkündür. Bu korrektör belki sıcaklıkla sıkıştırmaya bağlı olarak hesaplayan tipte olabilir. Fakat herşeyin bir maliyeti var. Bu maliyet neticede kullanıcıya yansıyacak. Tüketimden doğan bu çarpımla ilgili değerler de artık kabul görmüş katsayılar olduğu için ve diğer şehirlerde de uygulanan bir yöntem olduğu için, bu anlamda 1 996-97 kışında böyle bir çarpan katsayısını kullandık. Ama 1 997-98 kışı için değişik noktalarda, değişik tüketim miktarlarına göre korrektör taktığımız ve ölçümleme yaptığımız yerlerde bu katsayıyı aylık olarak hesaplayıp, bunların ortalamasını o ayki değer ortalaması olarak kabul edip bulacağımız çarpanı kullanacağız. Soru: Eskişehir'de neden elektronik kartlı sayaçlar kullanılmıyor? Gürsel YAĞAN: Biraz önce de ifade ettiğimiz gibi elektronik kartlı sayaçlar mekanik sistemler değil. Neticede bunun altyapı yatırımını yapan şirketler veya kuruluşlar bunu tüketiciye yansıtacaklar. Bunun gerçekleşmesini şu anda Eskişehir için güç olarak görüyorum. Bir defa maliyetler açısından, Eskişehir halkının bunu alması biraz zor. Zengin bir şehir değil. Sistem olarak da BOTAŞ buna tam hazırlanmış değil. Sizin faturalandırmaya esas bir mekanik sayacınız var, numaratörlü bir değerinizin olması lazım. Bu değerin elektronik sayaçlar için kontrol ederek faturalandırma yapması lazım. Ama şu anda bu sistemde çalışan bir sayaç tipi henüz mümkün değil, imalatı yapılmamış. Mevcut sistemde insanlar sadece oradaki elektronik göstergenin kabul etmiş olduğu değerler üzerinden faturalandırma veya kredilendirme yapıyorlar. Halbuki onun bir otokontrolü olan mekanik bir sistemi olması gerekirdi. Bu konu apartman sakinleri arasında birtakım sıkıntılara yol açıyor, insanların kafasında bir soru oluşturuyordu. Her gün gidiyorsunuz, kartı yükletiyorsunuz. Onun için de bu sistemi alım gücünü çok zorlamamak için· henüz erken bir sistem olarak görüyoruz. Ankara böyle bir sisteme geçmiş. Ankara'nın böyle bir sisteme geçmesinin en önemli sebeplerinden bir tanesi de, biraz önce fiyatlandırmada değinmiştim: "Resmi dairelerde uygulanan fiyat tarifesinin aslından en yüksek tarife olmasıdır." Dolayısıyla o gaz orada da ısınmak ve diğer amaçlar için kullanılıyor, farklı bir amaç için kullanılmıyor. Ticari bir anlamı yok, aynı gazı farklı bir fiyattan satıyorsunuz. Çünkü bürokrasinin merkezi olan Ankara'da resmi dairelerden doğal gaz faturasının tahsilatı çok zor. Biz bu sıkıntıları burada da yaşıyoruz. Kartlı sisteme geçişin esprisi de burada yatıyor. Tahsilat problemini ortadan kaldırmak istiyoruz. Soru: BOTAŞ Bursa'da ve Eskişehir'de devam edecek mi, yoksa Ankara'da ve İstanbul'da olduğu gibi belediyeye veya herhangi bir özel firmaya devredecek mi? Tahsilat açısından. Ma ıs-Hozıron'97 Sa ı 50
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=