1 ) GAZPROM'dan 6 milyar m3 gaz alınıyor. Mevcut anlaşmanı n tavanı 8 milyar m 3. Bu tavanı n yükseltilmesi için iki yıldır sürdürülen görüşmelerin sonunda, BOTAŞ ile GAZPROM arasında özel statüde TRUZGAZ ticari adıyla -BOTAŞ'ı n şirkete ortak olması koşuluyla- bir şirket kurulmuş ve ilave 8 milyar m 3 doğal gaz temini anlaşması yapılmış. Bu ilave gazın 1999 yıl ı başı ndan itibaren TÜRKİYE'ye verilmesi bekleniyor. Ancak UKRAYNA'dan TÜRKİYE'ye kadar uzanan me;cut boru hattı kapasitesi 8 milyar m 3 ila ve gazı taşıyamayacağı için, bir yandan yeni TRANSBALKAN projesi gündeme geliyor, diğer yandan do ayrı bir ortakl ığın Karadeniz altına döşeyeceği ayn bir pipe-line'lo SAMSUN dolayına Rus·doğal gazının ulaştı rılması etüd ediliyor. Yani GAZPROM, TÜRKİYE'ye gaz getirecek boru hatlarının ve TÜRKİYE'deki gaz dağıtım sistemlerinin tesis ve işletmesindeki isteğini sürdürüyor. Ancak bu talebin karşılanması halinde, TÜRKİYE'ye RUSYA'dan doğal gaz arzının artacağı ve gaz ikmali sürekliliğinin sağlanabileceği anlaşıl ıyor. Benzeri anlaşmalar ALMANYA'da, POLONYA'do, MACARİSTAN'da ve İTALYA'do yapı lmış ve olumlu sonuçlar al ınmış. 2) BOTAŞ üç yı ldan beri CEZAYİR'den sıvılaştırılmış doğal gaz (LNG) almakta, 1996 yılında bu şekilde 2,7 milyar m3 gaz alınmış. Marmara Ereğlisi'ndeki LNG terminalinin kapasitesi 3 milyar m 3 'tür. Ancak bu terminal ufak tefek ilavelerle 4 milyar m3'e kadar çı kartılabilir. Kopo�itenin 6 milyar m 3'e yükseltilmesi durumunda, ayda gelecek 6-7 kargo yönünden Çanakkale Boğoz'ı bir dorboğoz oluşturacak. Bu nedenle bu terminal kapasitesinin artırılması yerine, ALİAĞA ve İSKENDERUN'a herbiri 6 milyar m3'lük LNG terminali yapılması planlanmış. Çeşitli ülkelerle sürdürülen görüşmelerin anlaşmaya dönüştürülme�iyle sağlanacak ilave 3 • - • 1 2 milyar m 'lük LNG, ALIAGA ve iSKENDERUN terminallerinden TÜRKİYE'ye aktarılacaktır. CEZAYİR'e ilaveten, MISIR, YEMEN, KATAR ve NİJERYA ile sürdürülen görüşmelerin anlaşmaya dönüştürülmesiyle sağlanacak ilave 12 milyar m 3'lük LNG bu terminallerden TÜRKİYE'ye aktarı lmış olacak. BOTAŞ LNG anlaşmaları yaparken, hem doğal gaz kaynağı nda üretimden hem de sıvılaştırma tesislerinden pay alma üzerinde duruyor. NORVEÇ'le yapılan görüşmelerde de bu prensip izleniyor. Doğal Gaz Derg,s, 122 Agenda 3) İRAN'lo yı lda l O milyar m 3'lük gaz anlaşması yapılmış. Bu gazı taşıyacak pipe-line'ı n ERZURUM'a kadar olan bölümü (270 km.) _ihalesi yapı lmış. ERZURUM-ANKARA orası yakında ihale edilecek. Ancak İRAN yılda çıkardığı yaklaşık 70 milyar m 3 gazın yarısını kendisi kullanıyor; diğer yarısını do petrol üretimini artırmak için kuyulara basıyor. Daha fazla gaz üretebilmesi için yeni yatı rımlar yapması lazım. Bu nedenle l 999'dan itibaren İRAN'ı n bize vereceği gazın İRAN üzerinden, TÜRKMENİSTAN'don temin edileceği anlaşılıyor. Yeni yatı rı mlar sonuç verirse İRAN'ın kendi gazı ancak 2002 yılından sonra TÜRKİYE'ye ulaşabilir. 4) BOTAŞ'a tekelcilik yetkisi veren 397 sayılı KHK'nın değiştirilmesi yolu . ndo ETKB'da çalışmalar var. BOTAŞ özel şirketlerin kuruluşu içinde yer almak istiyor. BOTAŞ %l 5'in üzerinde hisse olma kaydıyla, LNG terminallerinin, iletim ve dağıtım hatlarının yapı m ve işletmesini üstlenecek özel şirketlerin kuruluşu içinde yer almak istiyor. BOTAŞ böylece yerli ve yabancı sermayeyi harekete geçirerek, doğal gaza dönük yatırımları genişletmek ve hızlandı rmak düşüncesinde. İşte BOTAŞ INTERNATIONAL ve TRUSGAZ böyle bir maksat için kurulmuş. Bu suretle, hem gaz sektörünün gerektirdiği yüksek teknoloji ülkemize taşı nmış olacak, hem de BOTAŞ, ortak olduğu şirketler vasıtasıyla, kaynaktan pazara kadar gaz ikmal emniyeti koşullarını oluşturmuş olacak. 5) BOTAŞ'ın TÜRKİYE'de ve dışarıda, doğal gaz yönünden kendisini güvence altına olmak için, planladığı yatı rımların toplamı (2000 yılına kadar) 2,7 milyar dolardı r. Bu kadar büyük yatı rımları n finansmanı nı BOTAŞ'ın tek başına karşı laması mümkün değil. Bu nedenle doğal gaza dönük yeni yatırımları n gerçekleştirilmesinde yerli ve yabancı finans kaynaklarını n harekete geçirilmesi elzemdir. 6) Şehirlerde hava kirliliğine çare olacağı na inanı lan doğal gazın, özellikle İstonbul'a yeterli miktarda verilememesi bir yandan hava kirliliğinin devam etmesine, diğer yandan do eski ve yeni aboneler arasında haksızl ı klara neden olmaktadır. İstanbul'da 1 997 yılı abone sayısının l ,l milyon adete ve doğal gaz talebinin 1,8 milyar m3'e uloşmosı beklenmektedir. Bu da yaklaşık 5 milyon İstanbul'lunun doğal gazdan faydalanması demektir. Ancak bu talebin tamamını n karşı lanacağı şüphelidir. Ma ıs-Hozıron 97 Sa , 50
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=