TÜRKİYE' DE PETROL ÜRETİM VE TÜKETİM DEĞERLERİ (1996) • GÜNLÜK TOPLAM QRErlM· 67,QQQ VARh • GÜNLÜKTPAOÜRETIM/;SQooo VARIL� • DICER ş/RKETLEB; ı7ooo VARlıi% ışı • GÜNLÜK TÜKETiM sıo.ooo VARIL • YERL/ÜRETiM{TÜKETiMli128 Şekil-4 Türkiye'nin Üretim(Tüketim Değerleri PETROL VE TÜRKİYE Türkiye'de bugün için 21 'i yabancı, 4'ü yerli olmak üzere 25 petrol arama şirketi faaliyette görünmektedir. Bu şirketl erin ne oranda arama faaliyeti yaptıklarına "petrol politikası" bölümünde değineceğiz. 1 996 yılı içinde Türkiye'nin yerli ham petrol üretimi 3,499,635 tondur. Bunun %73'ünü (2,557,785 ton) TPAO gerçekleştirmiştir. Türkiye'nin 1996 yı lı hanı petrol tüketimi 26.41 5.549 tondur. Buna göre, yerli üretimin tüketimi karşılama yüzdesi, %1 3 'tür. Bir diğer deyişle ülkemizin tükettiği petrol ün %87'si ithal edilmektedir. Bunun 9.6 milyon tonu S. Arabistan'clan, 5.0 mi lyon tonu İran'clan olmak üzere, geri kalanı Libya, Rusya, Suriye, Cezayir ve son gelişmelerle 200 bin ton da lrak'tan temin edil mektedir. Türkiye'nin petrol potansiyeli üzerine uzmanlarca çeşitli görüşler ileri sürül müştür. Buna paralel olarak özel likl e son yıllarda çok yoğun bir yurtdışı yatırını hareketine girişilmiştir. Ül kemizin çevresindeki ülkelere kıyasla aynı zenginlikte rezervlere sahip olmadığı söylenebilse ele, başta stratejik nedenl er ol mak üzere, ekonomik ve sosyal nedenl erle de, yurtiçi arama ve üretim yatırımlarının ara vermeksizin sürdürül mesi zorunludur. Yurtclışı arama ve üretim yatırımları, yurtiçi yatırımların alternatifi değil, tamamlayıcısıdır. Ne var ki, bugün izlenen politika, yurtiçi petrol aramalarını deyim yerindeyse "kerhen" sürdüren, yurtdışına ise planlı yatırımı bir türl ü yerl eştiremeyen bir"pol itikaclır". Türkiye'de petrol varlığının ispatlandığı Güneydoğu Anaclolu'da bile yakl aşık üçte ikilik al an henüz aranmamıştır. Denize! alanlarımız için durum daha ela olumsuzdur. Herşeyden önce eksik olan, Türkiye'nin petrol potansiyelinin ortaya konulması ve gelişen teknol oji paralel inde bu potansiyelin sürekli güncel leştirilnıesidir. Agenda labilnıesi için çok yoğun ve pahal ı jeolojik -jeofizik etücllerin yapılması, arama sondajlarının gerçekleşmesi, uzun süreli üretim testlerinin yapılması, yüksek teknoloji, süre, nitelikli ve yetişmiş insan gücü kullanı l ması temel koşul l ardır. Türkiye'cle başlangıçtan bugüne elek, açılan toplam kuyu sayısı 2799'clur. Bunların yalnız 1034'ü arama amaçlıdır. Buna karşın ABD'cle ortalama yılda 80.000, Romanya'da yılda 6.000, İtalya ve Fransa'da yılda 150 kuyu açı l maktadır. Türkiye'cle 1996 yılı içinde açı lan kuyu sayısı 24'clür. Bunl arın 19'unu ulusal kuruluş TPAO gerçekleştirmiştir. 1983'ten bu yana ülkemizdeki jeolojik etücllerin ortalama yakl aşık %95'ini, jeofizik etücllerin %93'ünü TPAO gerçekleştirmiştir. Sondajların ise %80'ini ulusal kurul uş TPAO gerçekleştirmiştir. Buna karşın arama ruhsatlarının adet olarak % 57'si TPAO'da, geri kalan %43'ü ise diğer şirketlerdedir. Alansal bazda bu yüzdeler, % 62'ye % 38'dir. TÜRKİYE'DE 1EOL01İK ETÜDLER ( EKİP/AY) 140 ,------ -----� ııo 10-0 80 60 40 20 o --='-- ---'- ....1....-3,____, 1988 199, 1996 TÜRKİYE'DE 1EOFİZİK ETÜDLER (EKİP/AY) 20-0 150 10-0 50 1 1 o L::::::±::'± ".:'±�·�·���:....:....J 1985 1987 1989 1991 199) 1995 1996 1 TPAO -oiGER TÜRKİYE' DE SONDA 1LAR (1000 METRE) Thousamls 210 ,:..=;==-.------�----, 200 150 100 5: t:======:::::�:::��J ım ım ,� ım ım TPAO -otCERj , ... Bir ülkede ya da bölgede, petrol potansiyelinin ortaya konu- Şekil-5, 6, 7 : liırkıye ele Jeulupk, JeuliLık ttiıcller ve �oncıa1 iar Doğal Gaz Dergisi 219 Temmuz-Ağustos'97 Sayı 51
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=