Makale a l ınabi l mektedir ve Kirletici Vasfı Yüksek tesisler için yönetmeliği n Ek-7 bölümünde verilen emisyon s ınırla rı , yönetmeliğin diğer kısımlarında verilen emisyon sınırlarından daha öncelikli uygulanması gerekmektedir. Ancak yönetmeliğin Ek-7 böleıın Cınd e Kojenerasyon tesisleri için doğrudan emisyon sınırları belirtilmemiştir. H.K.K.Y.'nin Ek-7 bölümünün 1.1 . maddesinde "Katı Yakıtlı Tesisler", 1.2 . maddesinde "Sıvı Yakıtlı Tesisler" ve 1.3. maddesinde ise "Gaz Yakıtl ı Tesisler" için emisyon sınırları verilmiştir. Katı Yakıtlı Tesisler için ba.ca gazında hacimsel oksijen miktarı, katı yakıt cinsine bağlı olarak %5 ile%13 arasında değişen değerlere göre değerlendirilmektedir. "Sıvı ve Gaz Yakıtl ı Tesisler"e ait emisyon derişim le ri baca gazı ndaki hacimsel oksijen mi kların ın %3 esasına göre tanzim edi lmiştir. Ancak Türkiye Elektrik Kurumu Genel Müdürlüğü'nün müracaatına istinaden Çevre Bakanlığı 13.11 .1991 tarih ve 16704 sayılı yazısıyla yönetmelikte %3 olarak esas alınması istenen oksijen mi ktarının gaz türbinlerinin yapısal özelliğinin farklılığı nedeniyle %15 esası na göre değe rlendirilm es in i n uygun o l acağ ı nı bel i rtmi ştir (4). Öte yandan farkl ı bir kojenerasyon uygulaması olan içten yanmal ı motorlar (dizel ve gaz motorları) için yönetmelikte ayrı bir emisyon sınırlaması geti rilmemiştir. 2 Kasım 1986 tarihinde yürürlüğe giren H.K.K.Y., ülkemizde hava kalitesi ve hava kirliliği konularında yasal boşluğun doldurulmasında ilk uygulama olması nedeniyle çok önem kazanm ıştır. Ancak yönetmeliğin uygulanmasında çeşitli aksamalar ~e darboğazlarla karşılaşılmıştır (5). Bu nedenle Çevre Bakanlığı bahsi edilen yönetm e l iği n , teknolojik gelişmelerden yararlanılarak güncelleştirilmesi, uygulamada görülen a ksa klıkl a rın giderilmesi ve bazı eksiklikl erinin tamamlanması gerekliliğini görerek 31.12.1997 tarihinde "Hava Kalitesinin Korunması Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılması Hakkında Yönetmelik Tasarısı" hazırlanmış ve Üniversitelerin çeşitl i birimleri de dahil olmak üzere yüz ayrı kuruluşun ve idarenin görüşünü almak üzere dağıtımını ya pmıştır (6). Yönetmelikte değişiklik yapılması hakkında hazırlanan Taslak'ta mevcut yönetmel iğin Ek-7.1 Yakma Tesisleri Bölümüne, Ek-7.1.6 ve Ek-7.1.7 kısımları ilave edi lmiş ve bu kısımlarda İçten Yanmalı Motorlar için oksijen esası %5 (hacimsel) ve Gaz Türbinleri için oksijen esası % 15 Doğal Gaz Dergisi 122 (hacimsel) kabul edilerek kirleticiler için ayrı ayrı emisyon sınırları belirtilmiştir. Bu kısı mlarda toz, karbon monoksit, azot oksitler ve kükürt dioksit emisyonları için gaz ve sıvı yakıtlara göre belirlenen sınır değerler doğrudan Alman TA-Luft (1986)'clan alı nmıştır (7). Hava Kalitesi Korunması Yönetmeliği'nin 8. Maddesinde "Atık Gazların Atılması" hususunda yanma gazlarının çıkış hızlarının en az 6 m/san. olması belirtilmiş, ayrıca aynı madde çerçevesinde anma ısıl gücü 1.2 MW üzerinde olan tesislerde baca yüksekliği n in yönetmelikte verilen '~BAK" elan Ek-6'ya göre hesaplanacağı söylenerek, bacaları n tabandan yükse kli ği nin en az 19 m. ve çatı üstünden yüksekliği en az 3 m. olma koşulu getirilmiştir. Gerek baca gazı hızı gerek baca yüksekli ği ile ilgili bu sınırlamalar kojenerasyon sistemleri ile birlikte diğer katı, sıvı ve gaz yakılan tüm enerji tesisleri (kazanlar, fırı n la r, ocaklar v.s.) için önemli bir sorun teşki l etmektedir. Tüm yanma ünitelerinin tasarımı değiştirilmeksizin baca gazı hızlarının 6 m/san. üstüne çıkarılması, cebri çekişle veya baca kesitinin daraltılması ile mümkündür. Kazanların tasarımı sırasında baca kesitinin hesabı ise; kazan tipi, kapasitesi, yakıt cinsi, baca gazı sıcaklığı, atık gaz hacmi, kazan işletme sıcaklığı, brülör cinsi, baca duman yolu uzun l uğu, dirsek adedi ve açıları, baca etkin yüksekliği ve izolasyon malzemesi kalınlığı gibi pek çok parametreye bağl ıdır. Sonuçta bu parametreler kazan tasarımını esas kılacağından, mevcut kazanlarda veya kojenerasyon ünitelerinde cebri çekişle veya baca kesitinin daraltılmasıyla baca gazı hızlarının 6 m/san. yükseltilmesi teorik olarak mümkün değildir. Ayrıca H.K.K.Y.'de Ek-6 bölümünde baca yüksekliğinin hesaplanmasında kullanılan ABAK 1O m'clen başlamaktadır. Baca gazı hızı ve baca yükse kliği yakma sistemlerinin tasarım parametreleri olup, mevcut yönetmeliğin 7. ve 8. maddelerinde belirtilen hususlarla sınırlandırılmamaları gerekir. H.K.K.Y.'de Ek-2 Bölümünde Hava Ki rl iliği Seviyesinin Ölçüm ve Tespiti için kirleticilerin kütlesel clebilerine sınırlamalar getirilmiştir. Alman TA-Luft'da verilen sınır değerler H.K.K.Y.'de verilen sınır değerlerle kıyaslandığında, azot oksitlerde bir far k l ılık ortaya çı kma ktadır. H.K.K.Y.'de Ek-2'de azot dioksit için sınır değer 40 kg/saat verilirken, Alman yönetmeliğinde azot monoksit için 40 kg/saat'lik kütlesel debi sınırlaması getirilmektedir. Temmuz-Ağustos '98 Sayı 57
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=