........ ._, •••••••• BUHAR BORULARINDA UZAMA VE BUHAR BORULARININ ASKIYA ALINMASI Metin BİLGİÇ, Mak. Müh. Üniversal Makina ve /sı San. A.Ş. BÖLÜM-il Tesisat yapıl ırken borular çevre sıcaklığında monte edilir. Boru içinden geçen sıcak akışkanlar; örneğin sıcak su, buhar, boruların uzamasına neden olur. Bu uzama boru malzemesinin çevre sıcaklığından çalışma sıcaklığına çıkmasına kadar devam eder. Boru tesisatı döşenirken bu uzamaların yaratacağı gerilmeler ve muhtemel kırılma tehlikeleri göz önüne alınm alıdır. Boruda meydana gelen uzama = LXf./oc olarak belirlenir. L= İki sabit nokta a rası ndaki boru boyu (m) t.1= ısıtıcı akışkan sıcaklığı - çevre sıca klığı 0c oc = Uzama katsayı sı (mm / m°C) x1 0-3 ( oc değeri tablo 1 'den alınabilir.) Tablo 1: Uzama ka tsayısı ( oc) (mm/m"C) x 1 Q·3 Sıcaklık Dereceleri 0c Malzeme <O 0-100 0-200 0-315 0-400 0-485 0-600 0-700 Adi Karbonlu çelik 0.1-0.2 %C 12.8 14.0 15.0 15.6 16.2 17.8 17.5 - Alaşımlı çelik 1 % Cr 0.5 % Mo 13.8 14.4 15.1 15.8 16.6 17.3 17.6 - Paslanmaz çelik 18 % Cr 8 % Ni '9.4 20.0 20.9 21.2 21.8 22.3 22.7 23.0 Örnek: 30 m. çelik borudan 4 bar-g.(geyç) basınçta buhar taşınıyor (1S2°C); çevre sıca klığı 1 o°C Çelik boru için oc = 1Sx103 mm/m0 (uzama katsayısı) Değişik malzemeden yapıl mış 1O m. 'den uzun boru la rın uzama miktarını Tablo ll'den alabilirsiniz. Uzama = 30 x (152-1O) x 15.10·3= 64 mm. Çelik borularda meydana gelen uzamayı Diyagram 1'den bulabilirsiniz. Sıcaklık farkı °C 100 220 200 300 400 500 200 I 1CO ,,vA~,.,, V /İ.A". W' ı ., ,;~ ~ /"'~ .,. .,. - .,. .,. ✓ ,, ,..,,,. ,, ,.,. .,. ::ı 50 >0.0 ::ı 40 C: :JO ::ı N ::ı 20 ::ı o cı:ı ~,J V . .,, ~ ., ./1/., ,I',; ./ ,, /// J./ '. if ,,v .,.v ı.., ı,""../ .//. 0 / / V !/ v/ ı,Y ı,~ ~ ., / V ~ ı::::~ ~\, ~~ ~ ~ .,. J : - : ✓ ,,. 1 , ,,. .,. .,. V ./A✓ .,..,.,,_., - 2D 20 40 5D 100 20C 300 500 1000 20:xı Borunun uzaması (mm) 1 Doymuş buhar sıcaklığı bar g 1 2 3 4 5 7.5 10 15 20 25 30 oc 120 134 144 152 159 173 184 201 215 226 235 Diyagram !. Çelik borularda uzama •••••••••• •••••••••• 208
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=