Çeviri daha ela büyük bir hızla, %6.3 oranında artması beklenmektedir. Doğal gaz talebi ise yıllık ortalama%12 büyüme oranıyla en hızlı artışı gösterecektir. Dünyada kesin olarak bilinen petrol ve gaz rezervlerinin dörtte üçünün Hırkiye'nin çevresinde olmasına rağmen, Türkiye enerji bakımından keneli kendine yeten bir ülke değildir. Enerji üretimi 1995 yılında toplam arzın %42'Iik bölümCınü oluşturuyordu, 201 O yılında ise bu rakamın %38 olması bekleniyor. Bu bağlamda 201 O yılında Türkiye'deki doğal gaz sunumunun hemen hemen tamamının (53 bcm) ithal edilmesi gerekeceği gerçeğinin altını çizmek istiyorum. TCırkiye'nin enerji talebi ve ithalat trencileri onu bölgenin en çekici pazarı yapmakla kalmayıp, çok taraflı ve uzun vadeli enerji dış politikaları uygulaması zorunlu bir ülke haline getiriyor. Bu bağlamda Hazar Denizi Bölgesi'nin enerji kaynaklarının gelişimi ile muhteşem fırsatlar doğuyor. Gerçek şu ki, Türkiye'nin bu gelişim sürecinde pekçok stratejik ve ekonomik çıkarl a rı var. Bu çıkarl arda n biri de Azerbaycan, Kazakistan ve Türkmenistan gibi petrol ve gaz üreticisi ülkelerin sürekli ekonomik gelişimlerine katkıda bulunulmasına bağlıdır. Türkiye'nin bu ülkelerle aynı dil ve kültCır miraslarını paylaşmaları nedeniyle önemli geleneksel bağları var. Bu ülkelerin ekonomik kalkınmalaı-ı bağımsızlıklarını güç l endird i ği gibi, üretici ülkeler ve transit ülkelerin birbirlerini bağımlılığını doğuracak ve böylece bölgenin politik istikrarına katkıda bulunulacak. TCırkiye'nin bir başka amacı da en güvenilir ve rekabetçi yolla enerji ithal ederek enerji arzını garantilemek ve yabancı enerji kaynaklarını mümkün o l duğunca çeşitlendirerek doğal gaz arzı konusunda esneklik sağlama ktır. Üreticilere olan yakınlığına bağlı olarak Türkiye özellikle de Hazar doğal gazı için en önemli alıcılardan biri olacaktır. Bölgedeki petrol araştırnıa ve üretim etkinliklerine katılmak ela Türkiye için çok büyük önem taşıyor. Buna bağlı olarak Türkiye zaten Hazar bölgesindeki bu tür çalışmalara katılıyor. Son olarak, Türkiye konumu bakımından bölgenin enerji köprüsü ve terminali olmaya çok uygundur. Türkiye'nin coğrafi konumu, politik ve ekonomik özellikleri onu Hazar Bölgesi petrol ve gazını uluslararası pazarlara ulaştırmak için ideal bir geçiş yolu yapıyor. Petrol ihracatına gelince, bildiğiniz gibi Türkiye Hazar bölgesinden uluslararası pazarlara petrol akışını sağlamak için "Hazar -Akdeniz ham petrol boru hattı projesi" ya da "Bakü-Ceyhan projesi" olarak adlandırı lan projeyi sunmuştur. Biz bu projenin, zaman zaman önerilen diğer pekçok projeye kıyasla yaşayabilirlik, güvenilirlik, maliyet, Doğal Gaz Dergisi 93 teknoloji açısından, çevreye uygunluk ve güvenlik özellikleri bakımından en iyi proje olduğuna inanıyoruz. Doğal gaz açısından ela TCırkiye önemli bir boru hattı ağının kavşak noktasında olacaktır. Türkiye'deki mevcut doğal gaz a ltyapısı her ne kadar sın ırlı olsa ela, artan talebe bağlı olarak doğal gaz ithalatı için bu a ltyapın ın planlanan ya ela öne rilmi ş olan boru hatlarıyla birlikte hızla gelişeceği clüşCınCılmekteclir. Mevcut, yapılması planlanan ya ela teklif olarak sunulmuş olan boru hatları şöyle sıı·alanabilir: • Mevcut ana iletim hattı Bulgaristan sınırından İstanbul'a, oradan Bursa ve Ankara'ya ulaşıyor. Bu hat ile 6 bcm Rus gazı taşınıyor. Türkiye bunun yanı sıra 8 bmc gazı daha ithal edebilmek için Rusya Federasyonu ile 1996'cla bir anlaşma imzalamış ve böylece Batı hattındaki toplam kapasitesini 14 bcm'ye çıkarmıştır. • Aralık 1997'de ele, Türkiye Rusya Federasyonu ile iki ülkeyi Karadeniz yoluyla bağlamak üzere biı· anlaşma imzalamıştır. Bu hat "Blue Stream Pmjesi" olarak adlanclı rılmaktacl ıı·. • Türkiye, ayrıca Tebriz ile Ankara'yı birleştirecek ve 1 O bcm gazın İran'dan ithal edilmesini sağlayacak boru hattı an laşmasını 1996'cla i mzalamıştır. .• Türkiye Tebriz ile Ankara'yı birleştirecek ve ·ı O bcm gazın lran'dan ithal edilmesini sağlayacak boru hattı anlaşmasını 1996'cla imzalamıştır. • B\r başka önemli boru hattı projesi ise Hazar Denizi ya da lran yoluyla Türkmenistan doğal gazının Türkiye'ye getirilmesini öngörmektedir. Her iki seçeneğin fizibilite çalışmaları şu anda hazırlanıyor. Türkiye Hırkmen gazı için önemli bir alıcı olmakla kalmıyor Avrupa'ya önemli bir geçiş yolu ülkesi olma özel liğini ele taşıyor. • Bunların yanı sıra ilgili Orta-Doğu ülkelerinin yararlanması için mevcut boru hatlarının genişletilmesi ya ela Akcleniz'clen geçen yenilerinin döşenmesi gibi proje önerileri ele vardır. Bir başka proje de Mısır gazının Akdeniz yoluyla Türkiye'ye taşmmasına yöneliktir. • Irak doğal gazının Türkiye'ye getirilmesi ele gelecekteki gündem maclclelerinden biridir. Bütün bu doğal gaz projeleri müzakereleri süren ya ela halihazırda imzalanmış olan LNG projeleriyle birl eştiğinde, hiç şüphesiz Türkiye sadece petrol değil doğal gaz için ele dünyanın en önemli köprü ve terminallerinden biri olacaktı r. Bu önemli merkez bir yandan Doğu ile Batı'yı birleştirirken bir yandan da Kuzey ile Güney'i birleştirecektir. Türkiye aynı zamanda Hazar petrolü ve gazı için en uygun ve pahasma değer çıkış noktalarını suncluğunclan, enerji konusunda emniyeti ve istikrarı da koruyacaktır. Temmuz-Ağustos '98 Sayı 5 7
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=