Article \J • • • AGIR FUEL OIL YAKMA TESiSLERiNDE ATIK GAZ •• •• • •• • • DESULFURIZASYON UNITELERI Flue Gas Desulphurisation Units in The Field OfHeavy Fuel Oil Combustion Plants Dr. - lng. Tevfik Gemci Arbiogaz Çevre Teknolojileri A.Ş. Kahramanmaraş 1961 doğumlu GEMCİ, İ. T. Ü. 'den makina yüksek mühendisi olarak 1985'de mezun olmuştur. 1987 yılında kazandığı Alman Akademik Mübadale Servisi (DMO) burslusu olarak gittiği Almanya'da hava kirliliği kontrolü dalında dok tara çalışmasını 1993 'ele tamamlamıştır. Kaiserslautern Üniversitesi'ncle değişik endüstriyel projelerde çalışmıştır. 1994-1996 yılları arası Chicago'da bir çevre laboratuvarında laboratuvar direktörü olarak analitik laboratuvar testlerini yürütmüştür. Mayıs 1996'dan beri Sakarya Üniversitesi Çevre Mühendisliği Bölümii'nde Yrd. Doçent olarak hava kirliliği kontrol teknolojileri alanında çalışmalarını sürdürmektedir. ÖZET Bu makalede absorpsiyon çözeltisi olarak kireç taşı (kalsiyum karbonat CaCO) ve kostik (sodyum hidroksit NaOH) kullanan ıslak clesülfürizasyon proseslerinin tanıtımı ve işletme maliyeti açısından karşıl�tırılması yapılmıştır. ABSTRACT The wet flue gas desulphurisation (FCD) processes using limestone ancl sodium hydroxicle as absorption solution are introduced in this paper and compared with each other in terms of their operation cost. 1 . GİRİŞ Kojenerasyon ve dizel motorları veya buhar kazanları tesislerinde yüksek kükürtl ü fosi l yakıtların yanması sonucu S0 2 içeren atık gaz açığa çıkmaktadır. S02 içeren atık gazın ise atmosfere veri l meden önce bir atık gaz arıtma prosesinden geçirilmesi ve böylece yeryüzüne ulaşabilecek asit yağmurlarının önlenmesi gereklidir. Kükürtdioksitin (S02) atık gazdan uzaklaştırı lması, alkal ik absorpsiyon çözelti lerinin kul lanı ldığı kuru veya ıslak absorpsiyon prosesleriyle mümkün ol maktadır. Yanma proseslerinden çıkan diğer atık gazların ve yakıtta bul unan ağır metal lerin ve kül lerin müsaade edi len emisyon değerlerine kadar arıtı l ması da zorunludur (4). Doğal Gaz Dergisi 127 Bil indiği üzere S02 giderimi için ıslak, kuru ve yarı ıslak prosesler kullanılmaktadır. Bu makalede Türkiye şartları için en uygun çözüm olarak görülen ıslak sistemler incelenecektir. Kuru proses sonucu açığa çıkan son ürünler nadiren veya yal nızca çok büyük bir masraf sonucu kul lanı labi l i r hammadde olarak elde edi l mektedir. Kuru absorpsiyon tesislerinden çıkan son ürünler, bazen yalnızca bir katı atık deposuna, ama çoğu zaman da tehlikel i katı atık deposuna sevkedil mekte ve buna bağl ı olarak atık giderme mal iyetleri artmaktadır. Diğer taraftan yönetmel ikle sınırl anan kükürtdioksit emisyon değerinin sağlanmasında işletme maliyetlerini ters yönele etkileyen fazla absorpsiyon çözeltisi Kasım-Aralık '98 Sayı 59
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=