söz konusu mu? Tabii bu arada; kojenerasyon santrallerinin 1998 yılında toplam üretimin neredeyse% 1 O'una yakın bir miktarda elektrik üretimiyle mevcut üretime katıldıklarını da belirtirsek ve sırada bekleyen otoprodüktörlerin kojenerasyon yapmak suretiyle elektrik üretimine katkısının artacağını da düşt.inebiliriz. Bu konuyla ilgili genel bir değerlendirme yapabilir misiniz? Söyleşi "Türkiye'nin yapması gereken çok basit; İngiltere'Öeki havuz sistemi benzerine geçmek. Merkezi, düzenleyici bir otoritenin böyle bir organizasyon sağlamasını temin etmek ki, nihai tüketici, büyük elektrik enerjisi tüketicisi, istediği santralden, istediği kaynaktan, istediği dağıtım kuruluşundan elektrik almaya bu parayı ul usl ararası kurul uşlardan Dünya Bankası'ndan IFC, OPIC, EXIM vb. 'den de temi n etmek imkan dahilinde değil dir, hele dünyanı n böyle krize girdiği bir dönemde. Dolayısıyla bu kadar çok başvuru ve çok sayıda santral yapma girişimine rağmen bunları n hepsi gerçekleşemeyecek. Bu santraller bir filtreden geçecek. Bir kısmı gerçekleşecek, fi nansman bulabilenler, veriml i ol anlar, güveni l ir olanlar, daha fazl a emre amadel iği olan santral ler gerçekleşecek. Deniz ÜNAL: Türk iye' ni n 1 995 olanak bulabilsin. 11 senesi ne kadar yı l l ık ortal ama Hem santral lerin, yani arzın hepsi nin elektrik tüketim tal ebi gerçekl eşmeyeceği göz % 1 O, hatta zaman önünde bul undurularak, zaman % 1 O'un hem d e talebi n tahmi nlerin üzerinde artıyordu. Bu ötesinde arttığı ve artmaya artış bugünlerde % 7- devam edeceği göz önünde 8' l erde sürüyor. Bu bul undurul duğunda bir birincisi. İki ncisi ise santral fazlası nı n ol acağını Türkiye' ni n şu anda zannetmiyorum. Kal dı ki üyesi olmaya çal ıştı ğı !!1!11-..;;;JI� öyl e ol du, bu durumda Avrupa Topl ul uğu'nun �. . =-� ".it:ii!- Türkiye' ni n yapması kişi başı na el ektr ik ��!S:.-llıiiiiİ;::;.::::�■ � _ gereken çok basit; "havuz" tü keti m i T Ü r k i y e ' Deniz UNAL genç bır nufusa sahip olan Tı.irkiye'nın elektrik tuketimınin gıderek sistemi benzeri ne geçmek, dek i nin 5 katı. Yani artacağını, özel sektoriJn de bu nedenle iJretim için devreye girdiğim soyledı yani İ ngi ite re' d e k i havuz Türkiye'ni n kişi başına tüketimi, 1100-1200kW iken, bu sistemi benzerine geçmek. Merkezi, düzenl eyici bir Avrupa'da SSOOkW' l erde. Dünya ortal aması nı n yarı sı otoritenin böyle bir organizasyon sağlamasını temin etmek kadarız ve Türkiye genç nüfuslu, özel likle beyaz eşya ki, nihai tüketici, büyük el ektrik enerjisi tüketicisi, istediği gibi mamül lerde tüketimin doruğa ul aşmamış olduğu bir santral den, istedi ği kaynaktan, istedi ği dağı tı m ülke. Tüketim giderek artmakta, bugün beyaz eşya kurul uşundan el ektrik al maya ol anak bul abi l s in. satı şları na bakı n, kahverengi satı şı na bakı n, Avrupa'da Dolayısıyl a daha ucuza üretenden, bunu daha ucuza doyuma ulaşmış, Türkiye'de iyi bir tüketim var. Daha o sağlayabi l enden elektrik al ı nsı n. refah seviyesine ul aşmı ş deği l iz, bütün bunl ar içi n el ektrik gerekiyor. Hatta son Enerji Şurası nda Başbakan ol an Mesut YILMAZ'ın da açıkladığı gibi Türkiye'nin bu kurul u gücünü 3'e katl aması gerekiyor. Türkiye'de bütün bunları yapacak kaynak yok, devl eti n ne gücü ne de imkanı var. Özel sektör bu nedenl e devreye girmiş vaziyette. Bu devreye girmesi nden mütevel l it de Türkiye'de şu anda çokça santral yatı rı m arzı varmı ş gibi gözüküyor. Ancak bu santral lerin hepsi gerçekleşemeyecek. Türkiye'ni n hemen hemen her yıl enerjiye 3 milyar dolar harcaması gerektiği göz önünde bul undurul ursa böyl e bir kaynağı Türkiye' nin bul ması mümkün deği ldir. Bugün i çin Doğol Goz Dergisi 29 Süleyman BULAK: Bu söylediğiniz İngiltere'deki Pool Sistemi de zaten geçtiğimiz 2-3 yıl içerisinde arz fazlası meydana gelmeye başladıktan sonra söz konusu oldu. Dolayısıyla Tt.irkiye'nin daha erken bir sezgi ve stratejiyle buna benzer bir durumu, İngiltere'nin baştan yaşadığı sıkıntıları yaşamadan dt.izenlemesi gerekiyor mu, demek istiyorsunuz? Deniz ÜNAL: Hadise oraya geliyor zaten, ama bu çok iyimser bir senaryo. Türkiye'nin bu duruma gelebi lecek kadar yatı rıml arı nı i l erl etebi l eceğini, bu yatırıml arına kaynak bul abi l eceği ni, finanse edebi l eceği ni Ocak-Şubat '99 Sayı 60
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=