Makale 5- TÜRKİYE'DE DOĞAL GAZ ARZ (SUPPLY) GÜVENCESİ NASIL S~ĞLANACAKTIR? Doğal gazın nakli, dağıtımı ve ticaret yetkisi 397 sayılı KHK ile BOTAŞ'a verilmiştir. BOTAŞ, kuruluş kanununun kendisine verdiği yetki ile TÜRKİYE 'nin Tablo S'te gösterilen doğal gaz talep gelişmelerini karşılamak üzere bazı önlemler almaktadır. Bu önlemler aşağıda gösterilmiştir. 1-BATI HATTI KAPASİTE ARTTIRMA ÇALIŞMALARI 1.1- BULGARİSTAN sınırından BURSA'ya kadar doğal gaz boru hattının bazı kesimlerine looplar ilave etmek suretiyle kesit genişletmesi ve bununla kapasite arttırımı yapmak. Bu çalışmalar sonuçlanmak üzeredir. 1.2- Yine aynı hat üzerinde, giderek artan gaz debisinin ya ı·attığı ilave boru kayıplarını karşılamak üzere PENOİK'e (CS-3) ve AMBARLl'ya (CS- 2) yeni kompresör i stasyo nları ilave etmek ve halen işletmede olan KIRKLARELİ (CS 1) kompresör istasyonunun modernizasyonunu yapmak. Bunlardan CS-3 montajı tamamlanarak işletmeye alınmıştır. CS-1 ve CS-2 kompresör istasyon larının ihaleleri yapılmıştır. 1.3- BOTAŞ, bütün bu çalışma l arda n sonra hattın kapasitesinin 6 milyar m3'den 14 milyar m3'e ulaşacağını dikkate alarak, GAZPROM (GAS EXPORT)la 8 milyar m1'lük ilave doğal gaz anlaşması yapmış ve bu gazın dağıtımını TRUSGAS'a vermiştir. 1.4- MARMARA EREĞLİSİ'ndeki LNG terminalinin yılda 4 milyar m3'lük kapasitesini 5 milyar m3'e çıkarmak için, mevcut tesise bazı ilaveler yapılmıştır. 1.5- ANKARA'da kışın yaz basıncının kritik değerlere düşmesini önlemek üzere ESKİŞEHİR'e geçici (gezer) kompresör ilavesi yapılmıştır. il- DOĞU HATTI ÜZERİNDE ÇALIŞMALAR 11.1- İRAN'dan yılda 1 O milyar m3 doğal gaz olmak üzere Mayıs/1996'da komşumuz İRAN'la bir anlaşma yapılmış ve 1999 orta larında gaz akışının başlatılması planlanmıştır. Anlaşmaya göre birinci yıl 0,5 milyar m3 , ikinci yıl 1 milyar m3 olmak üzere, yıllara göre artan bir gaz debisi ile, 2005 yılında 1 O milyar m3'e ulaşılması hedeflenmiştir. 11.2- Bu anlaşmaların gereği olarak, faz-1 'i teşkil eden İRAN topraklarındaki TEBRİZ-DOĞUBEYAZIT arası pipeline'ı NIGC (İRAN), DOĞU BEYAZIT ERZURUM arası ise BOTAŞ (TÜRKİYE) tarafından yaptırılacaktır. Aldığımız bilgilere göre NIGC, kendi sorumluluğundaki pipe-line'ı tamamlamak üzeredir. BOTAŞ, DOĞU BEYAZITERZURUM pipe-line'ı n ı geçen yıl 40 inch çaplı olmak üzere ihale etmiş ancak sonrada bu çap küçük görülerek 58 inch'e yükseltilmek durumu doğmuştur. Bu nedenle, bahis konusu hattın inşaatı, İRAN'daki bölüme nazaran geç kalmıştır ve 1999'un ortalarında tamamlanması mümkün görünmemektedir. En iyimser tahminle bu bölümün işletmeye alınması 2000 yılının ortalarında mümkün olabilecektir. 11.3- (Faz-2)yi teşkil eden İRAN-ANKARA arası dört ayrı paketten oluşmuştu r. ERZURUM-İMRANLI İMRANLI-KAYSERİ KAYSERİ-ANKARA KAYSERİ-KONYA-SEYDİ ŞEHİR Bütün bu paketlerin yapım ihaleleri tamamlanmış, bunlardan ERZURUM-İMRANLI pipe-line'ının yapımına 09.11.98 tarihinde başlanmıştır. ili- TÜRKMENİSTAN'DAN DOĞAL GAZ ALiMi 29 Ekim 1998 tarihinde TÜRKİYE ile TÜRKMENİSTAN hükümetleri arasında TÜRKMENİSTAN'dan yılda 14 milyar m3 doğal gaz ithal anlaşması yapılmıştır. Bu gazın HAZAR DENİZİ'nin altından geçirilecek bir hatla AZERBAYCAN ve GÜRCİSTAN üzerinden TÜRKİYE'ye ulaştırılması planlanmıştır. Diğer taraftan, bu hat yapılıncaya kadar, TÜRKMENİSTAN gazının, İRAN gaz şebekesinin imkan verdiği miktarının TÜRKİYE'ye verilmesi de gündemdedir. iV- KARADENİZ MAYİ AKIM PROJESİ 15 Aral ık 1997'de Enerji Bakanımız' la GAZPROM'un Başkanı, Mavi Akım (Blue Stream) projesi olarak anılan, KARADENİZ'in altına yatırılacak iki adet 30 inch'lik pipeline'la TÜRKİYE'ye 25 yıllık süre içinde yılda 16 milyar m3 gaz verilmesi anlaşmasını imzalamışlardır. Bu anlaşma TBMM ta rafından 1.Nisan.1998 tarihinde onaylanmıştır. Anlaşmaya göre, RUSYA'da IZOBYLNOYE'den başlayacak bu hattın KARADENİZ kıyısındaki DZHUBGA'ya kadar uzanan 373 km'lik birinci bölümünü ve buna ilaveten, DZHUBGA-SAMSUN arasındaki KARADENİZ'in altına yatırılacak 396 km'lik ikinci bölümünün mühendislik ve inşaatını GAZPROM yapacaktır. M•t#fffflı@:tl1rJ§i•W ı 73 Mart - Nisan '99 Sayı 61
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=