SAMSUN'la ANKARA yak ı nı nd aki YAPRACIK arası (468 km) BOTAŞ tarafından yaptırılacaktır. Projenin gerekti rdi ği 2 milyon $'lık finansmanın, İtalyan SACE şemsiyesi altında HERMES ve J/EXIM Bank'ın katılımlarıyla sağl a ndığı ifade edilmektedir. Bu finansa dayanarak KARADENİZ altına döşenecek 396 knı'l ik en zor bölümün ihalesi İtalyan SAIPEM firmasına verilmiştir. Projenin IZOBYLNOYE-DZHUBGA arası inşaat ve montajının STROYTRANSGAZ-HAZNEDAROĞLUÖZTAŞ ortaklığınca yapılacağı anlaşılmaktadır. Tüm projenin 30 Eylül 2000 yılında tamamlanması planlanmıştır. V- YENİ LNG TERMİNALİ YAPIMI ALİAĞA'da 6 milyar nı3/yıllık kapasitede yeni bir LNG te mıinalinin BOT modeli ile yapımı planlanmıştır. Proje geliştirecek firmaların BOTAŞ'ı da ortak alabileceklerdir. Yeni LNG terminali ihalesinin altı ay içinde sonuçla ndı rılm ası beklenmektedi r. VI- AKDENİZ HATTI Mısı r 'da yeni doğal gaz yatakları bulunmuştur. Bu yatakların işletme hakkını alan firmalar, AKDENİZ'in altından döşenecek bir pipe-line'la, Mısır'dan TÜRKİYE'ye (İSKENDERUN'a) yılda asgari 1 O milyar nı3 doğal gaz projesi geliştirmeye çalışmaktadır. Bu projedeki gelişmeleri gören BOTAŞ, daha önce İSKENDERUN'a kurmayı planladığı 6 milyar nı3/yıl kapasiteli LNG terminali projesini askıya almıştır. YIi- LNG İKMAL ANLAŞMALARI BOTAŞ'ı n pipe-line'lar yoluyla alacağı kuru doğal gazın dışında, pek çok ülkeden sıvı doğal gaz (LNG) temin edecek şekilde ard arda sözleşmeler yaptığı gözlenmektedir. CEZA YİR'le yapılan 4,0 milyar m3/yıl anlaşmasına ilaveten, NICERIA ile 1999'dan itibaren 1,2 milyar m3/yıl, YEMEN'le 2001 yılından itibaren 2,6 milyar m3/yıl, KATAR'la 1,0 milyar m3/yıl LNC alını anlaşmaları yapılmıştır. 6- BOTAŞ'IN ÇALIŞMALARI GAZ TALEBİNİ KARŞILAMADA YETERLİ GÜVENCEYİ SAĞLIYOR MU? Bu sorunun cevabını 2000 ve 2003 yıllarından birer kesit alarak ve BOTAŞ'ın çalışma programı ile proje gerçekleşme oranlarını dikkate alarak, bulmaya çalışalım. Doğal Gaz Dergisi 174 Article j 6.1. 2000 Yılında Arz/Talep Dengesi 2000 yılında 20,8 milyar m3 doğal gaz talebi olacaktır. Buna karşın görünen doğal gaz arzı (supply) şöyledir: • Batı hattıyla Rusya'dan 1 O milyar m3 • LNG terminalinden (MARMARA EREĞLİSİ) 5 milyar nı3 • Doğu hattı ile İRAN'dan 1 milyar nı3 Görünen Toplam Arz 16,0 milyar nı3 Açık 4,8 milyar m3 6.2. 2002 Yılında Arz/Talep Dengesi 2002 yılında gaz i htiyacı 31,7 milyar m3'tür. Buna karşın arz : • Batı hattıyla Rusya'dan LNC terminalinden Doğu hattı ile İRAN'dan Görünen Toplam Arz Açık 1 O milyar m3 5 milyar nı3 5 milyar m3 20 milyar nı3 11,7 milyar nı3 Yukarıda 5. bölümde geniş izahını verdiğimiz inşaat çalışmalarına ve doğal gaz anlaşmalarına rağmen neden bu kadar büyük doğal gaz açığı beklenmektedir ? Bu açığın nedenini birlikte inceleyelim : a) Batı Hattının Sorunları Yukarıda S-I paragrafında izahını verdiğimiz batı hattında TÜRKİYE'de alınan önlemleri zamanında tamamlansa bile kaynaktan TÜRKİYE'ye kadar tüm transit ülkelerdeki d a r bo ğazlar giderilmeden Batı hattından yılda 14,0 milyar m3 doğal gaz almak mümkün değ i ldi r. Özellikle UKRAYNA'da yaklaşık 190 km'lik loop ilavesi ile pipe-line kesit genişletme çalışmaları yapılması ve TARUTINO'ya yeni bir kompresör istasyonu ya pılm as ı şarttır. Ayrıca MOLDAVIA da küçük de olsa bazı darboğaz giderme yatırımla rı yapmak lazım. Bunları tamamlamadan Batı hattından alabileceğimiz azami kuru gaz miktarı 9-1O milyar nı3'tür. Bu yatırımların yapılması maksadıyla bi r yı l önce UKRAYNA'da RAOCAZPROM, UKRACAZPROM, BOTAŞ ve TRANSBALKAN'ın iştirakı ile GAZTRANSİT şirketi kurul muştur. Bu şirkette ortakların kendi pay l a rın a düşen vecibeleri yerine getirerek şi rketi bir an önce güçlendirmeleri şarttı r. Bu şekilde oluşacak güçlLi şirket, yapacağı yatırımın fizibilite raporuyla gerekli 200-300 milyon $'lık finansı sağlayabilir ve işe başlayabilir. Mart - Nisan '99 Sayı 61
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=