Makale Diyafram - Yükleme Basıncı --- Akış Şekil 3. Tipik bir yükleme elemanı. Kısacası, regülatörden geçen gaz miktarını ayarlayan kısıtlama elemanı ve bu elemanın hareketini sağlayabilmek için gerekli kuvveti aktaran yükleyici bir eleman vardır. Ancak sistem tarafından çekilen gaz miktarı ile regülatörden geçen gaz miktarını doğru biçimde ayarladığımızı nasıl bileceğiz? Açıktır ki bu iki akışın birbirine eşitlendiğini gösteren bir ölçüm el emanına ihtiyacımız vardır. Daha önce Şekil 1 üzerinde konuşurken sistem basıncı (P/nın bu iki akışın birbirine eşitlenmesi ile direk olarak ilgili olduğunu belirtmiştik. Eğer kısıtlama elemanı sisteme gereğinden fazla gaz verirse P2 basıncı yükselecektir. Tersi olması durumunda ise düşecektir. Bu uygun etkiyi regülatörün gerekli akışı sağlayıp sağlamadığını ölçmede kullanabiliriz. Manometreler, basınç göstergeleri, diyaframlar kullanabileceğimiz ölçüm elemanlarından bazılarıdır. Ne yapmak istediğimize bağlı olarak bu elemanlardan bir tanesi diğerinden avantajlı olabilir. Ancak diyafram en çok kullandığımız tiptir ve yalnızca bir ölçüm elemanı olarak değil aynı zamanda yükleme elemanı olarak da görev yapar. Eğer bu tipik ölçüm elema nını daha önce seçtiğimiz yükleme ve kısıtlama elemanlarına ekleyecek olursak Şekil 4'de gösterildiği gibi tam bir regülatör elde etmiş oluruz. Doğal Gaz Dergisi 195 Şimdi regülatörün hareketini tekrar inceleyelim. Eğer kısıtlama elemanı sisteme gerektiğinden fazla gaz verir ise P2 yükselecektir. ----Akış Şekil 4. Tipik bir ölçüm elemanı eklenmesi ile regülatör tamamlanır. Ölçüm elemanı olarak diyafram basınçtaki bu yükselmeye cevap verir ve yükleme elemanı olarak yayı sıkıştıran bir kuvvet oluşturur. Bu kuvvetle kısıtlama elemanı sisteme giden gaz miktarını azaltır. Diğer taraftan eğer regülatör sisteme gerekli gazı gönderemez ise P2 basıncı azalır, bu durumda diyafram yaya uyguladığı kuvveti azaltarak cevap verir. Böylece yay azalmış olan diyafram kuvvetinin üstesinden gelerek sisteme daha çok gaz gitmesi için kısıtlama elemanını açar. Bu örnek bize gaz basıncını düşüren regülatörlerin 3 temel parçası olduğunu göstermektedir. Bunlar, bir kısıtlama elemanı, bir yükleme elemanı ve bir ölçüm e l ema nıdır. Bir sistem ne kadar karmaşık olursa olsun temel olarak bu üç unsuru içerir. Bu elemanları n her biri regülatör için çok önemli olduğundan şimdi bunları daha detaylı biçimde inceleyelim. KISITLAMA ELEMANI Kullandığımız kısıtlama elemanı şüphesiz bir çeşit vana o l acaktır. Hangi tür vana kullandığımızdan bağımsız olarak, vananın ana amacının akışa bir sınırlama getirmek olduğunu unutmamalıyız. Vananın oluşturduğu boğaz sayesinde sistemdeki basıncı yüksekten alçağa doğru değiştirmek mümkün olacaktır. Mart-Nisan '99Sayı61
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=