Bir Regülatörde Vay ve Diyafran,ın Basınç Düşürnündeki Rolü Spring and Diaphragm Effects on Pressure Regulation Semih KARAKELLE/Petrol ve Doğal Gaz Mühendisi Akfel Mühendislik Giriş Bu derginin 61. sayısında yayınlanan "Gaz Basınç Düşümünün Temelleri" başlıklı yazımızda, bir regülatörü oluşturan temel parçaları ve regülatörün çalışma prensiplerini geniş bir biçimde açı klamıştık. Bu yazı aynı konunun devamı olarak biraz daha detaya inerek kapsamı genişletmektedir. Bu nedenle daha rahat anlaşılabilmesi açısından okumayanlar için öncelikle bir önceki yazının okunmasını tavsiye ederim. Temel Parçalar Belirttiğim yazıda olmakla beraber tekrar hatırlamak gerekirse, bir regülatörü oluşturan üç temel eleman vardır. Bunlar sistem ta rafından çekilen gaz kadar gaz akışına olanak veren ve değişken bir ayarlama sağlayan kısıtlayıcı eleman, bu kısıtlamanın değişkenliğini sağlayabilmek için belirli bir yük uygulayan yükleme elemanı ve sistem tarafından çekilen gaz miktarını yükleyiciye bildiren ölçüm elemanıdır. Şekil 1 'de bu 3 elemandan oluşan tipik bir regülatör görülmektedir. A6005 Şekil 7. Tipik bir regülatör. Doğal Gaz Dergisi 157 Yukarıdaki regülatörün ça lışması basitçe şöyle gerçekleşir. Sistem tarafından gaz çekişi başladığında P 2 çıkış basıncı da düşmeye başlar, bu durum sinyal hattı yolu ile diyaframa (ölçüm elemanı ) iletilir. Diyafram üzerindeki basınç azaldığı için yay (yükleme e lemanı) kuvveti diyaframı iter ve bu yolla ta payı (kısıtlama elemanı) açarak sisteme gaz basıncı geçişine olanak verir. Sistem talebi arttıkça P2 basıncı düşecek, yukarıdaki mekanizmalar sayesinde tapa daha çok açılarak daha fazla gaz geçişine izin verecektir. Gaz çekişi durduğunda ise P2 basıncı yükselecek ve diyafram, yayı sıkıştırarak tapayı kapatacaktır. Kolayca an l aş ıl acağı gibi P 2 basıncı gerçekte hiçbir zaman sabit olarak kalmamaktadır. Gaz çekişi arttıkça azalmakta ve çekiş azaldıkça da artmaktadır. P 2 basıncı en yüksek değerine akışın tümü ile durarak regülatörün kapandığı noktada, en düşük değerine ise regülatör tapasının tümü ile açı larak maksimum kapasiteye ulaştı ğı noktada varır. Regülatör sonras ınd ak i sistemlerin sağlıkl ı ve verimli çalışabilmesi için P2 basıncında meydana gelen bu değişim in en azda tutu l ması gerekmektedir. Özellikle minimum ve maksimum kapasite aralığındaki çıkış basıncı değişimi önemlidir. Bu basınç değişimi birçok regülatör katalogunda RC ifadesi ile yüzde olarak belirtilir. Bir regülatörün çıkış basıncında ki değişim üzerinde en önemli etkiye sahip elemanlar kuşkusuz ki yay ve diyaframdır. Şimdi sırası ile bunların etkilerini inceleyelim. Temmuz-Agustos '99 Sayı 63
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=