Makale !<azanların dış ortamla ilişkilendirilmesi gereklidir. Bu i l işki iki yönlüdür. Öncelikle kazanda yanma için gerekli havanın dış ortamdan kazana temini gerekir. İkinci olarak da yanma ürünü gazların tekrar dış ortama atılması gerekir. Emniyetli ve iyi bir kazan çalışması için bu şarttır. Özellikle duvar tipi cihazlarda bu ilişki nin temini uygulamada sorunlar yaratabilmektedir. Çünkü büyük döşeme tipi kazanlar genellikle özel hazırlanmış kazan dairelerine yerleşti rilir. Buralarda sözü edilen ilişki uygun bir biçimde temin ed i lmiştir. Bu yazıda daha çok duvar tipi cihazlar üzerinde durulacaktır. Duvar tipi ci hazları normal bacalı cihazlar ve hermetik cihazlar olarak ikiye ayırmak mümkündür. Normal bacalı cihazlar da dış ortamdan yakma havasının alınması ve yanma ürünü gazların tekrar dış ortama atılması doğal çekişle sağlanır. Bacadaki sıcak gazların yoğunluğu, dış hava yoğunluğundan daha azdır. Bu yoğunluk farkı ve baca yüksekl iği ile orantılı olarak ortaya çıkan ısıl kaldırma kuweti, cihazın monte edildiği odadan havanın kazana emilmesini ve ürünlerin de bacadan dışarı atılmasını sağlar. Bunun için cihazın monte edildiği odanın şartları, bacanın yüksekliği, cihazın bacaya bağlantı biçimi ve bacanın dış atmosfere açılma koşulları çok önemlidir. Hava ve gazların bu doğal hareketine gösterilen direnç artarsa veya rüzgar gibi başka kuwetler ters yönele etkirse; bu akış bozulabilir. Örneğin cihaz bina içinde hava alamayacağı sızdırmaz bir odaya monte edilmemelidir. Cihazların tesis ed ileceği odalarla ilgili şartlar standartlarda detayl ı olarak ve rilmiştir. Burada üzerinde durulmayacaktı r. Şeki l 1-3'te farklı çatı tiplerinde rüzgarın esme yönüne bağl ı olarak ortaya çıkan basınç zonları gösterilmiştir. Görüldüğü gibi rüzgarın esme yönünde bir engelin önünde pozitif basınç, arkası nda ise negatif basınç oluşmaktadır. Bu basınç değerleri rüzgar ile orantılıdır. Eğer bina üzerinde bacanın atmosfere açıldığı nokta, pozitif basınç zonunda ise rüzgar duman gazını bacadan içeri doğru itecektir. Baca tepmesi adı verilen olay, uygun olmayan yerleşim yerlerinde ciddi sorunlara neden olur. Hakim rüzgar yönüne göre, baca çıkışının bir engelin önünde olmaması gerekir. Şekil 4'te düz bir çatı üzerindeki engellerle ilgili olarak alınacak önlemler gösterilmişti r. Bu engeller binanın kendi çatı sı ile sı·nırlı değildir. Bundan daha kötüsü ve çözümsüz o lanları, arazi yapısı \(e komşu binaların konumuyla ilgilidir. İstanbul Boğazı'nda bazı bölgelerde olduğu gibi, hakim rüzgar yönünde bir tepe yamacında bulunan binalarda sorun süreklidir. Aynı şekilde hakim rüzgar yönünde yüksek binaların önünde kalan bir evde de sürekli baca çekiş problemi yaşanacaktır. Bunun tipik örneği apartman müşte m ilatlarının kazan dairesi olarak kulla nılmasıd ı r. Doğal Gaz Dergisi 50 Gerek uygun olmayan baca konumlarında, gerek uygun olmayan iç hacimlere cihaz yerleşim i zorunlu olduğunda ve gerekse çatı üzerinde dışa açılan uygun baca imkanı yaratılm ı yorsa, hermetik cihazlar kullanılır. Hermetik cihazlarda, cihazın dış ortamla il işi kisi birfanla zorlanm ış olarak temin edilir. Yanma havası bir kanalla dış ortamdan emilir ve yanma ürünleri tekrar bir kanalla dış ortama atılı r. Bu iki kanal çeşitli biçimlerde düzenlenebilir. Birçok uygulamada bu iki kanal içiçe iki borudan ibaret tek elaman haline geti ri lm iştir. Bu uygulamada emilen hava içinden geçen sıcak gazlarla ısıtıldığından, yanma rejimine etkiler. Bu açıdan yer kısıtlaması yoksa iki ayrı boru kullanılması tavsiye edilir. Öte yandan kazan dairesi doğal havalandırma açıklıkları vasıtasıyla havalandırılan bir hacimse, yakma havası doğrudan kazan dairesinden de emilebilir. Bu durumda yanma ürünleri tek boru ile dış ortama taşınacaktı r. Özellikle yukarıda sözü edilen rüzgar etkisi dolayısıyla hermetik baca l arın düzenlenmesinde de dikkat edilmesi gereken konular vardır. 1. Emiş ve veriş aynı yönde ve ayn ı duvardan olam lıd ı r. Şekil S'te iki ayrı boru ile aynı duvardan yapılan bağlantı görülmektedir. Bu durumda rüzgardan veya ı sı l kuwetlerden etkilenme olmayacaktı r. 2. Şeki l 6'da çift cidarlı hermetik baca bağlantısı görülmektedir. Yukarıda ifade edi ld iği gibi, yer kaybedilmek istenmiyorsa kullan ılabilir. 3. Şekil 7'de cihaz yanma havasını doğrudan buluhduğu ortamdan almakta ve atık gazlar yan duvardan yapılan kanal bağlantısıyla atılmaktadır. Bu çözüm iyi değildir. Rüzgar basıncındaki değişmeler doğrudan yanma odasını ve yanma rejimini etkiler. 4. Eğer kazan dairesinde baca imkanı varsa, bağlantı normal kazanlarda olduğu gibi yapı labilir. Cihaz yakma havasını doğrudan bulunduğu havalandırılan ortamdan alır ve yanma ürünlerini bacadan dışarı atar. Bu uygulamada ısıl kuwetler fana yardımcı olmaktadır. Ancak ısıl çekişi temin eden fandır. Özellikle yoğuşmalı tip kazanlarda bu bağlantı tercih edilir. Şekil 8'de bu tip bir kazan baca bağlantısı görülmektedir. Bacada yoğuşan su bir sifonla pis su tesisatı giderine verilir. Her ne kadar normal bacal ı cihazlar için geçerli olan rüzgar etkileri burada da geçerlidir. Ancak çekiş fanla sağlandığından daha az tesirli olur. Yine de baca ile ilgili kurallara uyulmal ıdır. 5. Aynı tip uygulamada yakma )ıavasının doğrudan oda yerine şekil 9'claki gibi bir kanalla yan dış duvarlardan alınması doğru değildir. Bu durumda sistem tamamen rüzgar basıncı nın etkisi altı na girer. Yan duvarda özellikle oluşan negatif rüzgar bası ncı, ters yönde etkileyecektir. Ayrıca rüzgarla birlikte yanma odası basıncı değişecektir. Bu nedenle bu tip bağlantıdan kaçınılmalıdır. Temmuz-Ağustos '99 Sayı 63
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=