Doğal Gaz Neden Yeterince Temin Edilemiyor? Bilindiği gibi, elektrik krizinin yaşandığı şu günlerde doğal gaz Türkiye'ye iki kaynaktan geliyor. Birincisi Rusya'dan batı hattı dediğimiz Trans-Balkan pipe-line ile. Bu hattan yılda 14 milyar m3 (6+8) gelecek şekilde Rus Gazprom'la anlaşma yapıldı ve bu kadar gazın Bulgaristan sınırınd an itibaren Türkiye topraklarında iletim ve dağıtımı ile ilgili kapasite genişletme önlemleri alındı (loopların yapılması, kompresör istasyonları ilavesi gibi). Ancak buna rağmen 1999 yılında bu hattan alabildiğimiz gaz miktarı 8,0 milyar m3 • Daha fazla gaz almak istiyoruz; ancak Ukrayna ve Moldavya'daki bazı darboğazlar yüzünden daha fazla gaz geçirilemiyor. Bildiğimiz kadarıyla Ukrayna'da bu darboğazların giderilmesi için BOTAŞ'ın da ortak olduğu bir "gas Article Elektrik ve Doğal Gaz Sıkıntılarına Karşı Önerilerimiz Önerilerimizi kısa vadeli ve uzun vadeli olmak üzere iki grupta toplayacağız. Kısa Vadeli Önerilerimiz Önerilerimizi vermeden elektrik sistemimizin karakterini izah etmek istiyorum. 27.01.2000 tarihinde, Türkiye'deki tüm santrallerin kurulu elektrik gücü 26 300 MW. Ancak bu kapasitenin 11 000 MW'ını oluşturan hidrolik santraller, barajlardaki su seviyelerinin kavitasyon sınırına düşmüş olmaları nedeniyle yarı kapasite ile çalışabil iyor. Yani bu aylarda 5500 MW'ı yokmuş gibi düşünmek lazım. Otoprodüktör tesisleri% 75 kapasitede imiş. Yani 1500 MW işletmede 5000 MW'ı kullanılmamış (çeşitli nedenlerle) doğal gaz kombine transit" şirketi kuruldu ve kapasite arttırma çalışmalarına başlandı. "Yer altı depomuz bugüne kadar işletmeye Türkiye'ye gelen doğal gazın ikinci kaynağı Cezayir, Nijerya ve bir miktar da spot piyasa. Bu ülkelerden doğal gaz özel LNG tankerleri ile sıvılaştı rılmı ş gaz şeklinde getirtiliyor ve Marmara Ereğlisi'ndeki terminale boşaltılıyor. Bu şekilde, 1999 yılında yaklaşık 4,0 milyar m3 doğal gazgetirildi; yeniden gazlaştırıldı ve doğal gaz pipe-line'ına basıldı. çevrim santrallerine (toplam 5600 MW) ancak kapasitelerinin yarısı kadar gaz verilebi lm iş (2800 MW). Bu durumda kömür ve linyit santrallerinin tamamının (7700 MW) işletmede ve tam yükle olduğunu kabul etsek bile, puant sokulabilse idi, Rusya 'dan saatlerinde tüm sistemde 18 000 MW üretim yaz aylarında istediğimiz kadar gazı alabilir ve yer kapasitesi yaratılabiliyor. Halbuki 27.11.1999 tarihinde saat 18:30'da TEAŞ'ın Gölbaşı Yük Tevzi Merkezinden a ldı ğımız bilgiye göre sistemde 19 000 MW yük var. Yani sistem sa llanıyor. Demek ki, 27.01.2000'in sorunu çalışan kapasitenin sıkışıklığı değil, kombine çevrim veya kojenerasyon santrallerine yeterli miktarda doğal gaz verilememesinden kayna kl anm ıştır. Bu suretle yaklaşık 1000 MWh'lık elektrik üretim açığı olmuştur ve programlı elektrik kesinti kararı bu nedenle verilmiştir. altı deposunda biriktirip, kışın yüksek çekişlerine hazırlayabilirdik. Türkiye, doğal gaz Artık Marmara Ereğlisi'ndeki sıvı doğal gaz depolama terminali ihtiyacımıza yetmiyor. İzmir'de Aliağa'ya ikinci bir LNC terminalinin kurulması 3-4 yıldır konuşulduğu halde, anlayamadığımız nedenlerle bu proje bugüne kadar hayata geçirilemedi. Bu projenin gecikmesi Türkiye'de doğal gaz sıkıntısının ve doğal gazın Ege Bölgesi'ne ulaşmasındaki gecikmenin ana nedenlerinden biridir. yer altı depolama imkanlarını hazırlamakta geç kaldığı için bu durum kış aylarında hem doğal Olayın gerçek nedenini ortaya koyduktan sonra şimdi de kısa vadeli önerilerimizi izah edelim: gaz hem de elektrik sıkıntısı yaratmaktadır. " Kışın fazla doğal gaz çekilmesi bir kader değil, doğamızın bir gereğidir. Buna yazdan hazırlanmak lazım. Bunun için en kestirme çare; doğal gaz yer altı deposudur. BOTAŞ, Silivri'de Marmara Denizi'nde, TPAO'nun bulduğu doğal gaz kuyusunu işletmeye başlamıştır. Bu kuyunun gazı çekildikten sonra yer altı deposu olarak kullanılabilecektir. Ancak Silivri deposu mevcut çekme kapasitesi ile 5-6 yıldan önce hizmet veremeyecektir. Gelecek kış için en güzel çözüm Bulgaristan'da mevcut ve sadece yarı kapasitesi kullanılan yer altı deposunu kiralayıp, yazdan doldurmaktır. BOTAŞ'tan 2000 yazında bu depoyu kira lamasını ya da kiralayıp işletmek için özel sektöre yetki vermesini bekliyoruz. Kışın doğal gaz sıkıntısı yaşanmasının önemli nedenlerinden biri de, konutlarda ısınma maksatlı doğal gaz talebi ile elektrik santrallerinde elektrik üretimi için doğal gaz talebinin üst üste binmesidir. Böyle olunca kış aylarında çekilen gaz miktarı bazı günler, Gazprom'un BOTAŞ'a tahsis ettiği kontenjanın üzerine çıkabilmekte, hatta yeterli miktarda gaz gelmeyince basınç düşmesi olmaktadır. Bu durumun çözümü yer altı deposudur. Yer altı depomuz bugüne kadar işletmeye sokulabilse idi, Rusya'dan yaz aylarında istediğimiz kadar gazı alabilir ve yer altı deposunda biriktirip, kı şın yüksek çek i şl erine hazırlayabilirdik. Türkiye, doğal gaz yer altı depolama imkanlarını hazırlamakta geç kaldığı için bu durum kış aylarında hem doğal gaz hem de elektrik sıkıntısı yaratmaktadır. Doğal Gaz Dergisi 87 Kısa vadeli önerilerimizden diğeri de doğal gaz yerine alternatif yakıt kullanan (nafta, LPG, fuel oil gibi) kojenerasyon tesislerinin tam kapasite ile çalıştırılmasının Ocak-Şubat 2000 Sayı 66
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=