Makale 1. GİRİŞ Son yıllarda ülkemizde artan nüfus ve sanayi potansiyeli nedeniyle çoğalan enerji gereksinimi, mevcut enerji kaynaklarımızın yetersizliği nedeniyle çoğu çevrelerde kaygı uyandırmaya devam etmektedir. Kullanılmakta olan enerji kaynaklarının yüksek maliyetli oluşu ve en önemlisi ciddi boyutlarda çevre kirliliğine neden olmaları (elektrik enerjisi dışında), bu kaygının diğer nedenlerindendir. Doğal gaz, hidrokarbon kökenli bir enerji kaynağı olup, çoğu kaynağa kıyasla daha temiz ve ucuzdur. Bu nedenle, tüm dünyada olduğu gibi ülkemizde de doğal gaza olan talep hızla artmaktadır. Ancak, ülkemizde arzedilen doğal gazın neredeyse tamamı değişik ülkelerden ithal edilmekte ve şehir bazında şimdilik sadece İstanbul, Ankara, İzmit, Bursa ve Eskişehir'de kullanılmaktadır131• 2. GEREKLİ DOĞAL GAZ MİKTARLARININ BELİRLENMESİ Doğal gaz talebi, bu gibi projelerin başlangıç noktasını oluşturduğundan hem ekonomik analizler için, hem de projenin geneli için önemli bir yere sahiptir. Genel olarak doğal gaz talebi, ülkenin ve o bölgenin çeşitli koşullarına göre tahmin edilebilir. Bu koşulla rdan önemli olanları şunlardır; • Bölge nüfusu • Konut sayıları • İklim koşulları • Sanayi potansiyeli Bu çalışmada, incelenen illerin sadece merkez ilçeleri için bir değerlendirme yapılacaktır. Buna neden olarak, ilçeleri de içerecek olan bir projenin çok dağınık ve dolayısıyla yüksek maliyetli olması ve de genellikle merkez ilçelerde yaşayan halkın ekonomik gücünün göreli olarak daha iyi oluşu gösterilebilir. 2.1. Nüfus ve Konut Sayıları Konutlarda yakıt olarak kullanılacak olan doğal gaz miktarının belirlenmesi için gerekli nüfus ve konut sayılar ı Tablo-1 'de sunulmuştur. Nüfus değerleri DİE'nin en son verileri olup16>, abone konut sayıları ise her bir konutta ortalama olarak 5-6 kişinin yaşadığı ve kimi konutların doğal gaz abonesi olmayabileceği kabulü ile tahmin edilmişlerdir. IIl l l'ir.lil-<:., .. "' [1 .,. ,. , 1 1 !.- ı,."11( 1 ~ l 'J i..'t - - Denizli 348.000 50.000 Isparta 159.000 25.000 Burdur 87.500 12.000 Tablo 1. İllerin tahmini nüfus ve konut sayıları. 2.2. Konut ve Sanayi Gazı Konutlar için gerekli yıllık ortalama ısı ve dolayısıyla doğal gaz miktarları "Derece-Gün Yöntemi" yardımı ile tahmin edilebilir. Bu yöntemde, ısıtma gereksinimi duyulmayan ortalama sıcaklık (18,7°C) ile günlük sıcaklık değerleri arasındaki farkların toplamından yararlanılmaktadır<1>. Bu farkları yıllık bazda gösteren °C-Gün verileri Tablo-2'de sunulmuştur. Doğal Gaz Dergisi İl I Yıllık Toplam j °C-Gün Değerleri Denizli ı Ispa~ Burdur 1870 2515 2515 Tablo 2. Yıllık Derece-Gün Değerleri. Derece-Gün değerleri dikkate alınarak konut başına gerekli ısı miktarı Denklem-1 ile hesaplanabilir<11. (Q)k = (UA)0rı * (DG\ Burada; (UAt, : Konutun ortalama ısı kaybı katsayısı, (=24.000 kJ/lC-Gün) (DG\ : Yıllık toplam °C-Gün değeri, °C-Gün (Q)k : Konut için gerekli yıllık ısı miktarı, kcal Hesaplanan gerekli ısı miktarları Tablo-3'te sunulmuştur. Tek konut için gerekli yıllık doğal gaz mi ktarı da Denklem-2 ile hesaplanabilir. (Q\ Burada; rı : Doğal gazın yanma verimi (:a: o/o65) H 0 : Doğal gazın ortalama ısıl değeri (:a: 9200 kcal/m3 ) 9c : Tek konutun yıllık doğal gaz ihtiyacı (m3/yıl) Değerle ndiril en iller için hesaplanan konut başına doğal gaz gereksinimleri Tablo-3'te sunulmuştur. Tüm konutlar için gerekli olacak toplam gaz miktarı ise 9c ile abone konut sayısının çarpımı olacaktır. Denizli 1870 44,88 1800 f -· Tablo 3. Tek konut Isparta 2515 60,36 2420 için yıllık ısı ve Burdur 2515 60,36 2420 doğal gaz gereksinimleri. Şehir doğal gaz projelerinin en zorlu bölümlerinden birisi de sanayi işletmeleri için gerekli olacak gaz miktarının belirlenmesidir. Gerçekte bu işletmeler için gerekli gaz miktarı yapılacak pazar araştırmaları ile belirlenmelidir. Ancak bu çalışmada Burdur ve Isparta için sanayi gaz ihtiyacının konut gazına eşit, Denizli için ise konut gazının iki katı olarak tahmin edilmiştir. Bunun nedeni de Denizli çevresinde sanayinin Burdur ve lsparta'ya göre daha yoğun olmas ıdır. Hesaplanan gerekli doğal gaz miktarla rı Tablo-4'te sunulmuştur. • tı . ! Konut Gım (m3/yıl) 1 Sanayi Gazı (m ~yıl) l Toplam (ıu'/yıt) D,ni,Ji 90* Hf Isparta -ı--~ .5* lif r Buıtlur J -29,04*Hf [ TOPUM 179,54*11f Tablo 4. Gerekli gaz miktarları. 97 4•MHlfflffliWd•l•l•►W«I ıso•ıcı6 60,5* ıd' 29.04*106 269,54*11f l ı 270*Hf 12l*Hf 58,08*ld' 449,08*1
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=