Article 3. ANA BORU HATTI TASARIMI 3.1. Güzergah Gerekli gaz miktarları hesaplandıktan sonra basınç, uzunluk, çap ve dolayısıyla maliyet bakımından en uygun çelik boru Denizli-Keçiborlu hattı tasarımlanmalıdır. Bu noktada, doğal gazın incelenen Kcçiborlu-Burtlur bölgeye nereden ulaştırılacağı tartışılabilir. Bu projede, gazın Keçiborlu-Isparta temin ed ilebileceği noktalar açısından Konya-Seydişehir ve 140 30 40 179,1*106 8 58.ı •ıo• - 6 121•1()' 6 41.6 10 31 39,3 6 27.8 27 8 26,7 Tablo 6. Boru hattı içi uygun seçenekler. Manisa-Salihli yöreleri, iki alternatif olarak ele alınmıştır. Adı geçen bu noktalar, yakın gelecekte düşünülen BOTAŞ projelerinin kapsamındadı rl a r151. Her iki alternatif için de hattın Burdur iline ayrılma noktası, Keçiborlu olarak kabul edi lmiştir. Buna göre Tablo5'te boru hattı bölümleri, uzunlukları ve bu bölümlerden geçecek yıllık doğal gaz debileri ka rşılaştı rılmı ştır. 3.3. Ana Boru Hattı Maliyetleri Boru hattı için basınç değerleri açısından maliyet analizi yapılmadan karar verilmesi doğru olmayacağından, boru çaplarına ve boru birim ağı rlık larına göre bir analiz yapılmalıdır. Hesaplanan toplam boru ağırlıkları doğrultusunda her iki seçenek için sadece boruların Tasanın Seçenekleri Hat BölllnıU j Yaklaşık Uzunluk (km) ı Hat Debisi (m~/yıl) maliyetini içeren değerler Tablo-7'de su nulmuştur. Bunun yanı sıra boru hatları için sunulan toplam maliyetler, boru hattının döşeme maliyetini de içermektedir. Salihli--->Den izli Denizli--->Keçiborlu 130 140 449,1*106 179,l * Io" 1. Seçenek Keçiborlu--->l sparta ' Keçiborlu--->Burdur 40 30 121•106 - -- - -58,1*106 Toplam 340 Seydişehir--->lsparta 220 Isparta--->Keçiborlu 40 2. Seçenek r . 1Keçıborlu--->Burdur 30 Keçiborlu--->Denizli ~ m 140 449,1*!06 328.l"İo• ss. ı• ıo• 270*106 2. Seçenek 14,6* 106 29,2* 106 Tablo 7. Boru hattı maliyeti. Bu hesaplamalardan sonra doğal gaz boru hattının çapları için 1. seçe neğin uygun olduğu belirlenmiştir. 430 Tablo 5. Aııa boru hattı tasarımı. Bu karşılaştırmalar sonucu toplam boru uzunluğu daha ai olan 1. seçenek (340 km), taşınması gereken debi-uzaklık ilişkisine göre de 2. seçenekten daha uygundur. Bu durumda, Salihli incelenen bölgeye gazı temin edecek nokta olarak belirlenmiştir. 3.2. Boru Çaplarının Tespiti Boru hatlarının dizaynında en önemli kriter, maliyetin düşük tutulmasıdır. Maliyeti düşük tutabilmek için, mümkün olan en küçük çaplı borular kul lan ılm a lıdı r. Ancak doğal gazın belirli basınç aralıklarının dışına çıkmaması gerekmektedir121 . Hesaplamalarda doğal gazın başlangıç noktasından 70 bar basınçta basıldığı ve şehir giriş istasyonlarına en az 25 bar basınçla gelmesi gerektiği kabul edilmiştir. Yapılan diğer bazı varsayımlar ise şun lardı r; • Boru hattı tek hattan o l uşmaktadır. • Boru hattının tamamı yataydır. • Gaz için z = 1.0 a lın abil i r. • Tüm boru çapları için Panhandle denklemi kullanılabilir. Bu durumda ku l l an ıl acak Panhandle denklemi aşağıda verilmektedir121 . Q = 435 87 *E*(Tsc/Psc)1,o,681 *[(P ı_p 2)/(L •n10,s394 *(1/rg)o.,606 • d.2,6182 (3) ' 1 2 t Ana boru hattının her bir bölümü için muhtemel boru çapları değerlendiril e rek hesaplamalar yapılırsa, basınç değerleri açısından iki uygun seçenek elde edilir. Bu seçeneklerin karş ıl aşt ırılması Tablo6'da yapılmıştır, ancak bu seçeneklerin maliyet değerlendirmeleri yapıldıktan sonra hangisinin daha uygun olduğuna karar verilebilecektir. MANiSA (Salihli) di=l2 in L= l30kın DENiZLi (Merkez) di= 8 in L= 140 ISPARTA (Ke(iborlu) di=6 inç ISPARTA L= 30 kın (Merkez) BURDUR {Merkez) Şekil 1. Doğal gaz ana boru hattı yüzeysel şeması. 4. EKONOMİK ANALİZ Projenin yatırım, gider ve gelirlerinin tahmini ekonomik açıdan karl ılığı belirlemede önemli yer tutmaktadır. Projenin ekonomisini değerlendirmede kullanılacak bazı yatırım ve finans faktörleri incelenecektir. 4.1. Şehiriçi Doğal Gaz Dağıtım Sistemleri Şehiriçi doğal gaz dağıtım hatları ana hatları ile şu kısımlardan oluşmaktadır; • Çelik dağıtım hattı (anahat) ve branşman hattı • Polietilen dağıtım hatları • Polietilen servis hatları Kesin ve net sonuçlara ulaşmaktan çok, konu ile ilgili fikir edinmeyi amaçlayan bu çal ışmada gerçek bazı projeler yardımı yla tahmin edilen bazı yüzeysel şehiriçi tesisat maliyetleri kull a n ıl m ıştır. 4.2. Finansman Bu çalışmada projenin fiziki yatırımının 3 yı l içinde tamamlanacağı kabul edilmi şt ir. Projenin finansmanı için ise iki faktör tanımlanacaktır<•>; Doğal Goz Dergisi 98 M•tffl:lifitfflW.J•Ill•&W#I
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=