-- - -- l Makale Ani Voltaj Düşmesi ve Yükselmesi: Bunlar büyük yüklerin devreye girmesi veya komşu fiderlerdeki kısa devreler neticesi meydana gelirler_ Konutlar genellikle % 40 oranında ani voltaj düşmelerine maruz kalırken, endüstriyel döner makinalarda tork ve hızda problemler meydana gelmekte ve en kötü halde koruma sebebi ile bütün yükler devre harici ol maktadır. Harmonikler: Enerji etkin floresant aydınlatma kaynakları ve personel bilgisayar gibi nonlineer yüklerin çoğalması ile bu gibi binlerce yükün fidere kombine etkisi neticesi, standartların (5-1O %) çok üzerinde harmonikler oluşur. Bu yükler tahmin edilemeyen ve yüke göre büyük oranda artan harmonik ihtiva eden yüklerdir. Transientler: Her ne kadar birçok transient kullanı cının yan ınd aki ekipmanlardan kayn a klanıyor ise de, anahtarlama şebekede ciddi problemler doğurur. Kapasite anahtarlaması genliği 2-3 pu olan sörç koruma ci hazla rının ömrünü kısaltan enerji seviyesi meydana getirir. Hassas yüklü m üşteriler için problemsiz çalışmayı sağlayacak enerji kalitesi seviyesine ulaşmak çok pahalı olacaktır. Aşağıda yazılanları ihtiva eden sistematik program çerçevesinde kaliteyi ge nişl etmek genellikle mümkündür. • Hat izolasyonunun ve izolasyon koordinasyonunun ge lişti ril mesi. • Müşteri tarafındaki seçilmiş kritik yüklerin yeniden gözden geçirilmesi. • Topraklamaların gözden geçirilmesi. • Pasif filtrelerin tesisi. Buna rağmen bütün bu önlemler enerji kalitesinin istenilen düzeye gelmesine yetmeyecektir. Daha fazla gelişme için önemli oranda yatırım yapmak gerekecektir. Müşteriler için bu UPS veya lokal üretim gibidir. Her ikisinin de çalışma masrafları büyüktür. Şebekede yapılacak iş, alternatif kaynak olarak müşteri tarafına ikinci bir fider yerleştirmek olabilir. Üçüncü bir alternatif; dağıtım şebekesinin müşteri tarafında enerji kalitesini iyileştirici, Müşteri Enerjisi Kalite Düzenleyicileri (Custom Power) olabilir. 3. ENERJİ KALİTESİNİ D ÜZELTM EK İÇİN ALINACAK ÖNLEMLER Müşteri enerjisi kalite düzenleyicileri, dağıtım sisteminin durumunu algılay ıp enerji kalitesini istenilen seviyeye getirebilecek düzeydedir. Müşteri enerjisi kalite düzenleyicilerini mümkün kılan anahtar teknolojisi, turn-on /off elektronik anahtardır. Gate Turn-Off Thyristor (GTO) ve lnsulated Gate Bipolar Transistor (IGBT)'daki gelişmeler, bu ci hazların yüksek güç tatbikatları için işletme kapasitesine uygunluğu bu güç dağıtım seviyesi için şu anda kullanılabilirliğini sağlamıştır. D - STATCOM ve DVR, IGBT switch esasl ı üç fazlı voltaj kaynakl ı inverterdir. Bu tip cihazlar, PWM (Pulse Width Modulation) tekniği kullanılarak üretilecek temiz dalga la rın oluşması na neden olan yüksek frekansta düşük anahta rlama kayıpları olduğu için tercih edilirler. IGTB'lerin inverterlerde geniş kullanım alanı vardır v.e traction ve sürücü tatbi katı için aynı voltaj ve güç seviyesinde olmayan çok tatbikatı vardır. Bu inverter, devamlı dağıtım hattını gözleyen ve referans sinyal ile mukayese eden kontrol sistemi vası tasıyla kontrol edilir. lnverterin dağıtım hattına bağlantısı, dağıtım trafosu vasıtası ile sağl a nır. lnverter tarafı ndan üretilecek harmonikleri azaltmak ve düzgün bir çıkış dalgası için (pulse forming magnetics) ku l lan ılı r. lnverter kendi aralarında haberleşen bağımsız blok devrelerden oluşm uştur. Bu blokl arı kutup meydana getirmek üzere seri bağlanmışlardır. Paralel olmayan çiftler halinde yerleştirilerek tek fazlı modülü meydana getirirler. Üç faz için bunlardan üç adet gereklidir. Modüller fazlar arasındaki enerji transferini kolaylaştırma k için müştereken inverterin DC tarafına bağlanmışlardır. D - STATCON ve DVR'nin bazı fonksiyonlarını gerçek leştirmek için, enerji depolama cihazı gereklidir. Bir kısım teknoloji Müşteri Enerji Kalite Düzenleyicileri'ne alternatiftir. Bunlar; • Çok yüksek enerji yoğun kapasitörler • Gel işti rilmiş bataryalar • Dönertekerlek (flywheel) enerji deposu • Süper iletken manyetik enerji depolaması (SMES) Yukarıda bahsedilenlerin hepsi DC cihazla rdır ve enerjiyi inverterin DC terminallerinden temin ederler. Bunlarla beraber inverter ile enerji deposu a rasındaki enerji akışını kontrol etmek için DC - DC güç akış kontrolörü gereklidir. Enerji ortamından enerji şarjı veya deşarjını bu ayarlayacaktı r. DISTRIBUTION STATCON D-STATCON müşterek DC baralı üç faz voltaj kaynakl ıdır. Dağıtım hattına bağlantısı standart şönt dağıtım trafosu vasıtası ile yapılmaktadır. ____________.,.,._-=-=~-m: .. :.:@:,:. ~.;= ~u=.rn=,w=·96 «:,t;tm:o:::~,:w.:ı,ı:~:.ı:;,,,:,:m;:ş::ı:--------------l&
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=