Agenda 2000 YILINDA KOJENERASYON CO-GENERATION iNYEAR 2000 ÖZKAN AĞIŞ Kojenerasyon Derneği Yönetim Kurulu Başkanı 1. Türkiye Kojenerasyoncu l arı 1999 Yılını Nasıl Değerlen di riyor? Hepimizin bildiği gibi, 1999 yılı ülkemiz ekonomisi için bir kriz yılı oldu ve gayri safi milli gelir az da olsa daraldı. Bunun bir sonucu olarak, son beş yılda ortalama % 9 artan elektrik talebinde duraklama görüldü. Elektrikte talep artışı yavaşladı ama ekonomide olduğu gibi gerileme olmadı; sadece artış hızı yavaşladı, (%9 yerine% 5). Sosyo-ekonomik dünyamızın olmazsa olmaz ihtiyacı haline gelen elektrikten tasarruf yönüne gidilmedi.Talepteki daralma da daha çok 17 Ağustos depremini izleyen Eylül, Ekim ve Kasım aylarında, deprem dolayısıyla faaliyetini durduran ya da kapatan Marmara Bölgesi'ndeki fabrikalardan kaynaklandı. Elektrik arzı yönünden 1999 yılı, beklenenin dışında, çok sıkışık bir yıl oldu. Halbuki 1999 yılı içinde tam kapasite ile işletmeye alınan 1400 MW'lık Bursa Doğal Gaz, 480'er MW'lık Trakya ve Ünimar Kombine Çevrim santrallerinin, 1999 ve 2000 yıllarında elektrik arzında rahatlık getireceği beklenmekteydi. Elektrik talep artışında, bir önceki yıla nazaran % 4'1ük daralmaya ve yaklaşık 2400 MW'lık yeni üretim kapasitesinin M•MIMl•Mi·Wl ıs sisteme ilave edilmiş olmasına rağmen sıkışıklık neden oldu? Nedenlerin birincisi ve en büyüğü geçtiğimiz yılda barajlarımızın su seviyelerinin düşük seyretmesi ve puanttalebinin yaşandığı Aralık/99'da suyun son 1O yı lın en düşük seviyelerine inmiş olmasıydı. İkinci nedeni ise, doğal gaz sıkışıklığından ötürü kombine çevrim santrallarine yeterli gazın verilmemiş olması. Yeni işletmeye alınan Bursa, Trakya ve Unimar santrallerine yükleyebilmek için Ambarlı ve Hamitabat doğal gaz kombine çevrim santrallerinin gazı azaltıldı. Bu durum kojenerasyoncuları nasıl etkiledi ? Bilindiği gibi, kojenerasyon tesisi genellikle, fabri kanı n elektrik ihtiyacını güvence altına almak ve daha kaliteli elektrik üretmek için kurulur. Bir başka ifadeyle, bir ülkede elektrik krizi varsa, daha çok kojenerasyon tesisi kurulur ve daha çok elektrik üretilir. 1999 yılında da öyle oldu. Tesis sayısı 54'den 74'e çıktı. Sayısal artış% 37, kurulu güç artışı % 34 (1450 MW'tan 1945 MW olarak gerçekleşti .) Elektrik üretimi, 1998'de 1O milyar kWh'lık seviyesinden 1999'da 13,6 milyar kWh'a yüksel miş; üretim artışı% 36 ve otoprodüktör üretiminin toplam elektrik üretimi içindeki payı Mart-Nisan 2000 Sayı 67
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=