Güncel kullanacak yeni enerji biçimlerinin geliştirilmesine ihtiyaç duyulmaktadır. Enerjinin çeşitlendirilmesi, enerji sistemlerinin bölgesel entegrasyonu ve arttırılan ticaret enerji hizmetlerinin ilgili stratejilerini oluşturmaktadır. Verimli, daha temiz fosil yakıt sistemlerinin kullanımı ile doğal gaz kulanımının arttırılmasına yönelik özel bir çabanın gösterilmesine rağmen, 2020 yılına kadar global boyutta fosil yakıtlara ve büyük miktarlardaki hidrolik kaynaklara olan bağımlılığın devam etmesi kaçınılmazdır. Bununla birlikte, dünyadaki herkes yeterli seviyede elektrik enerjisine sahip olsa bile, özellikle artan elektrik enerjisi talebini karşılamak için bu enerji kaynaklarına olan güvenilirlik sürdürülemez. Bazı WEC üyeleri nükleer santrallerin geleceği hakkında kuşkulu davranırken, üyelerin çoğu gelecekteki mümkün gelişim hedefleri doğrultusunda nükleer santrallere olan ihtiyacın dengelenebileceğine inanmaktadırlar. Diğerleri ise, güvenilir, güçlü nükleer teknolojisinin geliştirilmesi amacıyla ihtiyaç duyulan destek için gerekli çabanın gösterilm esini düşünmektedirler. Enerji sistemlerinin durgunluğunun kabul edilebilirliği görüşleri doğrultusunda, son derece önemli potansiyellerin mevcut olduğu bölgelerdeki hidrolik enerji, yeni yenilenebilir enerjilerin kullanımlarına yönelik olarak finansman ve gelişim politikaları uygulanmalıdır. Nihai olarak, tüm enerji kaynaklarının geliştirilmesinde piyasa kriteri geçerli olmalıd ır. 3. Kilit Rol Oynayan Enerji Proje Yatırımlarında Politik Riski Azaltma Özellikle gelişmekte olan ülkelerdeki keyfi devalüasyon, mali rejimdeki değişimler ve sermayenin yurda geri dönmesinin engellenmesi gibi geçmişte yaşanılan tecrübeler d iğerlerinin yanı sıra, sermaye yatırım maliyetini artıran politik bir risk oluşturmaktadır. Çoğunlukla enerji yatı rı m ları için yetersiz olan ticari olmayan risk sigortası, karşılıklı bazda maksimum seviyede mümkün olabilmektedir. Bu riskler fakir ülkedeki yabancı ve bazen de yerli yatırımları zengin üleklerden daha da pahalıya mal eder. Piyasa reformları çevre dostu yatırımların yaratılmasında olumlu bir rol oynarken, ticari olmayan riskten bahseden mevcut modeller imalata yönelmekte ve büyük enerji yatırım risklerini üstlenemeyecek kadar küçük olmaktadır. Lokal ve sera gazı emisyonlarını azaltan gelişmekte olan ülkelerdeki yeni ticari enerji projelerinin politik riskini de içeren global bir müşterek sigorta modelinin olasılıkları tüm hükümetler ve bankacılık sektörü tarafından dikkatli bir şekilde incelenmelidir. Böyle bir model gelişmekte ve gelişmiş olan ülkeler tarafından finansal açıdan desteklenmeli, diğer uluslararası borç veren kuruluşların ve Dünya Bankası'nın katılımı ile uygulamaya konulmalıdır. WEC, Dünya Bankası ve Bölgesel Kalkınma Bankalarının enerji yatırımları için global müşterek bir sigorta modelinin kriteri Doğal Gaz Dergisi 86 ve tasarlanmasına ilişkin çalışmalara yol gösterecek olan enerji sektörünün finansmanı ile ilgili bir çalışma hazırlamıştır. Ayrıca WEC, enerjinin ulaşılab i l i rl i ğ i ve kabul edilebil i rl i ğini hedefleyen sanayileşmiş ülkelerin ODA ve FDl'ya verdiği yenilenen tahahütlerin kriteri üzerinde OECD ile çalışacaktır. 4. Maliyetleri İçeren ve Ödemeyi Sağlayacak Enerji Fiyatlandırmas ı Enerjinin herhangi bir faaliyeti sosyal değil, serbest kamu hizmetidir. Enerjinin fiyatı, bakım ve genişletme maliyetleri gibi bütün değişkenleri yansıtmalı, enerjiyi parasını ödeyerek kullanan müşteriler için güvenilir bir sistem oluşturulmalıdır. Tüketici fiyatları enerji tüketimini sürükleyen kilit bir parametredir. Eğer bu fiyatlar, enerji güvenl iği ya da çevreyi koruma gibi iyi tanımlanmış muhtemel dış maliyetleri de kapsayan uzun vadeli marjinal maliyetleri (değişken, bakım ve sermaye genişleme maliyetleri) yansıtmayacak olursa, bireysel davranış biçimleri bozularak Gayri Safi Yurtiçi Hasılanın standart ölçümlerinde ters etki yaratılacak ve tüm ekonomi bundan olumsuz yönde etkilenebilecektir. Tutarlı bir enerji vergilendirme sisteminin yerleşti rilmesi ile birlikte enerji sübvansiyonlarının ve çapraz sübvansiyonların kaldırılması bir öncelik teşkil etmelidir (Örneğin, ulaşım ve elektrik sektörlerinde). Ticari enerji kaynakları için maliyeti yansıtan fiyatlarla birlikte, işleyebilir bir ödeme sisteminin oluşturulması gerekmektedir. WEC, Asya-Pasifik Bölgesi için elektrik ticareti mekanizmaları hakkında özel bir bölgesel çalışmayı tamamlayarak fiyatland ırma ve ödemeler sistemi ile ilgili olarak, Orta ve Doğu Avrupa'da, Latin Amerika ve Afrika'da bölgesel forumlar veya workshoplar düzenlemektedir. Ayrıca, gelişmekte olan ülkelerde enerji fiyatlandırmasına ilişkin önemli bir çalışma da 2000 yılı sonunda yayınlanacaktır. Buna karşın, gelişmekte olan ülkelerce yeni sermaye stoklarına çok fazla ihtiyaç olması nedeniyle, bu ülkelerde temiz ve güvenli enerji projelerine yönelik, sermaye akışla rı nı harekete geçirecek bir potansiyele sahip uluslararası mekanizmalar, hükümetlerce en fazla öncelik verilmesi gereken önemli bütünleyici husus l ardır. Enerji kaynaklı seragazları emisyonlarının azaltılması amacı ile en büyük ve düşük maliyetli potansiyel, gelişmekte olan ülkelerde bulunmaktadır. Spesifik enerjinin u laşı l abi lirliği ve kabul edilebilirliği konularındaki ortak programlar desteklenmelidir. Gelişmiş ve ge li şmekte olan ülkeler arasındaki uluslararası işbirliğini desteklemek için global mekanizmalar tartışı lmakta olup, bu mekanizmalara gecikmeden işlerlik kazandırılması gerekmektedir. Bu tip projelerle emisyon azalmalarının sağlanması amacıyla, maliyet esaslı ve fiyat göstergeli, uyumlu ve özendirici bir model ça lışmasına yönelik, açık ve basit kuralların düzenlenmesi gerekmektedir. Böyle ortaklı klarla ideal olarak yeni temiz enerji altyapılarının geliştirilmesi veya sera --------------~ Mart-Nisan 2000 Sayı 67
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=