Yaşadığımız veya yaşama olasılığının yüksek olduğu depremler ve sonuçları, araştırmacıları depremi daha önceden belirleme çalışmaları içerisine i tmişti r. Ne yazık ki yapılan tüm saha, zemin ve uydu çalışmaları şu an için bu tahmini yapabilmemize olanak sağlamamaktad ır. Günümüzde gelinebilen son nokta sadece depremin tehlikeli etkilerini önleyebilecek elektronik veya mekanik sistemlerin geliştirilmiş olmasıdır. Bu çalışmaların önemli bir uygulama sahası da , doğal gaz çal ışmaları ile ilgili olanlarıdır. Tanım Magnitüd Yıllık Ort. Çok Çok Şiddetli 8 ve daha büyük 1 Çok Şiddetli 7-7.9 18 Şiddetli 6-6.9 120 Orta Şiddetli 5-5.9 800 Hafif Şiddetli 4-4.9 6200 Çok Hafif Şiddetli 3-3.9 49000 * Tablo- Dünya 'daki ortalama yıllık deprem sayısı. Özellikle, depremin çok sık rastlandığı ülkelerden Amerika, Kanada, ve Japonya tecrübelerinden de faydalanarak piyasaya bir çok ürün sunmuşlard ır.Bu ürünlerin deprem koşullarında doğru tepki verip vermedikleri ise ilk olarak 1981 yılında Amerikan Ulusal Standartları Enstitüsünce kabul edilen ANSI Z.21.70-1981 Standardı ile kontrol edilmekteydi. Ancak, özellikle 1994 yılında Amerika'nın Northridge eyaletinde meydana gelen deprem sonrasında bu standardın verilerinin yanlış değil ama eksik olduğu görülmüştür. Depremde ele al ı nan büyüklük belirli frekanslardaki, ivme (gravity) olduğundan, inceleme konusu daha da karmaşık hale gelmektedir.Özellikle Nortridge depreminin verdiği yeni veriler ışığında yeni bir standart oluşturma çalışmalarına gidil m i şt ir. Bu amaçla Amerikan İnşaat Mühendisleri Derneği tarafından ASCE 25-97 standardı uygulamaya konulmuştur.B·u standart ANSI koşullarına uymakla beraber daha da kapsamlı hale getirilmiştir. Söz konusu standartların gelişim tarihçesi şöyle olmuştur: Sismik tahrikli gaz kapama c ihaz ları için bir standart hazırlama işi 1 977 yılında başladı. Bu başlangıç ise Amerika Milli Standartlar Komitesi Z21' den, bu komitenin Gaz Aleti Kontrol Cihazları konusunda çalışan Alt Komitesinin Otomatik Caz Vanası Çalışma Komitesine kadar geçen taleple gerçekleşti. 1978 yılında bir çalışma grubu bu görevi yerine getirmek üzere atandı ve taslak bir çalışma hazırlandı. Bu taslak standart 1979 yılı ortalarında mütalaa ve inceleme için dağıtıldı. Gözden geçiril miş standart taslağı, mektupla oy verme ile Z21 Komitesince 1979 yılı Aralık ayında kabul edildi. Article Sismik Tahrikli Otomatik Caz Kapama Sistemleri Standard ı'nın ilk baskısı, Amerikan Milli Standartlar Enstitüsünce Amerika'nın Milli bir standa rdı olarak 16 Nisan 1981 yılında onayland ı. 1981 yılında bu standart için sekreterlik Amerikan Caz Kurumu'ndan, Amerikan Makine Mühendisleri Derneğine ( ASME ) transfer edildi. Bu standarttan sorumlu bulunan ASME komitesi herhangi bir değişikliği başlatmadı. Caz Kapama Vanalarının standardını gözden geçirmek üzere 1991 yılında Deprem Mühendisliği konusundaki Amerikan İnşaat Mühendislerinin Teknik Konsey Derneğinin Caz ve Sıvı Yakıt Korunma Komitesi dahilinde bulunan bir ön standartlar komitesinin oluşturulması için bir teklif kabul edildi. Tam Bir Standart Komitesi 1992 yılının sonlarında oluşturuldu ve 1993 yılının basında ilk kez bir toplantı yaptı. Bu komite imalat, mühendislik, yerel ve eyalet yönetimince ve si gortacılık temsilcilerinden meydana getirildi.17 Ocak 1994 yılı Northridge depremini takip eden etkili bir veri toplama gayreti, otomatik gaz kapamanın yararlı olduğu yer hareketleri ve doğal gazla bağlantılı deprem sonrası yangınlarla insanlara etki eden riski belirlemek için yegane bir fırsat verdi. ASCE Standart Komitesi Northridge depremini takip eden aylarda bir araya gelip gözden geçirilmiş standardın gelişimini desteklemek için ihtiyaç duyulan araştı rma faaliyetini neticelendirdi. Araştırma iki ana alan üzerinde odaklaştı. Karakteristiklerin ölçülmesi için mevcut cihazların dinamik testinin yapılmasına ihtiyaç duyulduğu kararına varıldı. Diğer önemli alan ise Northridge deprem verilerinin yer hareketleri, yapısal_ hasar, yangın çıkarma ve mevcut deprem kesim c ih az l arı üzerinde derinlemesine incelenmesiydi. Bu iki saha içinde bir araştırma yapılması önerisi Standart Komitesince ASCE için hazırlandı ve bu proje Federal Acil Yönetim Ajansı ( FEMA ), doğal gaz alet ve kesim cihazı imalatçılarında ortaklaşa sermaye olarak 1 l~~DepBölJıi ıDe:ece DepBolg:ıı llltreoe DepBolJıi ~~r.«DepBôlg:ıi □ ~ı=l'.:tpBilJı:ıi * Şekil- İstanbul'un deprem bölgeleri ve dereceleri 1-Şııli 2.~ıı!eı Heyo!lu u~ı~ ~F.bh &E:ıinatii ıs~ı,.,ı., naJıırmy ~S,yr"'Jl'I' JQ.Ojnjıren 11- K,pl!ı .. 12-Ze,tnlıııı,ı Doğal Gaz Dergisi 113 Mayıs-Haziran 2000 Sayı 68
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=