Çağımızda atık ve çöplerin değerlendirilmesi, hem kentsel hem de tarım arazilerinde büyük önem kazanmış olup özellik-le belediyelerin konuya yakın ilgi göstermesi gerekmektedir. Yükselen enerji maliyetleri ve gelişen çevre koruma yasaları, atık değerlendirme konusundaki gel i şme lere itici güç teşkil etmiş olup, atıkların depolanıp değerlendirilmesi konusunda son yıllarda önemli mesafeler katedilmiştir. Atıkların yakılması, çevrenin koku ve kirlenmeden korunması için atıkların kompost edilmesi ve patlayıcı gazların sürekli yakılması, bugün uygulanan yöntemlerden baz ılarıdır. Atıkların teknolojik harikalar yaratılarak geri kazanma yoluyla endüstriyel baz hammaddelere dönüştürülmesi yanında, çöpün yenilenebilir bir enerji kaynağı olarak değerlendirilmesi son teknoloji ürünü bir sistemdir ve gerekli "know-how"a haiz kuruluşlar tarafından endüstriyel uygulamalarda kullanılmaktadır. Atıkların yakılması ciddi bir yatırım ve işletme maliyetini gerektirmektedir. Ana sebebi, içinde yüksek oranda (yaklaşık % 70) organik madde bulunması, dolayısıyla da yakılabilmesi için ilave yakıt harcamak gerekmesidir. Bu ilave yakıt tüketimi, işletme giderlerinin yüksek olmasına neden olmaktadır. Ayrıca "insineratör" yakma sistemi çevre koruma mevzuatları çerçevesinde yüksek maliyetli baca gazı temizleme ve koku giderme sistemleri de gerektirmektedir. Atıkların toprakla karıştırılabilecek uygunlukta kompost haline getirilmesi ise yüksek yatırım maliyetine ek olarak, tesisin yüksek elektrik ihtiyacı nedeniyle işletme giderlerinin de çok fazla olmasına neden olmaktadır. Bu sebeplerden dolayı, uygulanabilen yerlerde, çöplerden kurtulmanın en basit ve ucuz yolu, çöp depolama mekan larında çöpün toplanmasıdır. Buna rağmen toprağın ve yüzey su larının kirlenmesi, koku, patlayıcı gazların oluşması ve bunun sonucu yangın tehlikesi sorumlu otoritelerin başını ağrıtan konular olmaya devam etmektedir. Atıkların çöp depolama al anlarına dökülmesinden kısa bir süre sonra, çöp içindeki organik maddeler çözülmeye ve Doğol Gaz Dergisi 119 Article metan bakterileri vasıtası ile biyogaz oluşmaya başlar. Bu biyogaz yukarda bahsedilen çevre problemlerinin ana sebebini oluşturmaktadı r. Bu çevresel problemi en kısa yoldan halletmek çöp alanında bu gazın aktiv olarak yönlendirilerek yakılması şeklinde uygulanmaktadır. Çöp alanlarından çıkan bu biyogaz yenilenebilir ve süreklilik arzeden bir enerji kaynağı olup, bunu elektrik ve ısı enerjisine dönüştürmek kabildir. Çöp gazının enerji üretimi için kullanımı çöpün değerlendirilmesinde ekonomik ve ekolojik açıdan uygun bir çözüm arzetmektedir. Sıralanan tüm bu avantajlar, çöplük gazı santrallarının hızla yaygınlaşmasına neden olmuş, sadece Jenbacher AG referansları arasında bulunan 100'ü aşkın çöplük gazı tesisinin toplam kapasiteleri 100 MW'ın üzerine çıkmıştır. ÇÖPTEKİ ENERJİ NE KADAR? Çöpün atık ton başına toplam gaz üretimi yaklaşık olarak 100200 Nm3 olup bu gazın ısıtma ısısı 5-6 kWh/Nm3 dolayındadır. İlk 15-20 yı l içersinde bu atıklar tüm gaz kapasitelerinin yaklaşık % 50'sini üretirler ve yılda yaklaşık olarak 2-6 Nm3 gaz beher ton atıktan elde edilir. Bu ise 10-30 kWh enerji potansiyeline tekabül eder. Atıkların organik kısmından yılda ortalama ısıtma ı sısı 5,5 kWh/Nm3 olan 4-6 Nm3 gaz çıkar. Bu özellikleriyle çöplük gazının her normal m3'ü, ülkeye ithal edilmekte olan doğal gazın yaklaşık ½ normal m3'ünü ikame ederek ekonomiye fayda sağlayan bir birincil enerji kaynağıdır. Drainage water discharged into the catchment bJsin Temmuz-Ağustos 2000 Sayı 69 Scheme of the landfill gas plant Low•emission and environmentally fricndly { 'fitter cornbuslion Feeding into thE public network
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=