··:-· · : -· 1 MAKALE Başlangıçta 47 bin metreküp olan iç tüketim, 1999'da 2.4 mi lyar metreküpe yükselmiştir. Aynı şekilde 1989'da 4.8 milyon metreküp olan sanayi tüketimi 1999'da 1.8 milyar metreküpe yükselmişti r. 1999'da elektrik enerjisi üretmek için 7.7 milyar metreküp doğal gaz tüketilmiştir. Hali hazı rda doğal gaz, en kısa sürede el de edilebilecek enerj i kaynağı olma avantajını sürdürmektedi r. Doğal gazın bir diğer özelliği kendi talebini kendisinin yaratabilmesi dir, diğer bi r söyleyişle; doğal gaz tüketildikçe ona olan talep artmaktadı r. Halen, birçok Türk şirketi yabancı ortaklarıyla beraber doğal gaz çevrim santralleri inşaasını sürdürmektedir. Bunlar arasında Transbalkan'ın kurucu ortağı olan ENKA Gebze (1400 MW), Adapazarı (700 MW) ve İzmi r (1400 MW)'de olmak üzere üç adet santral yapı lacaktır. Bu santsağlanmasına ihtiyaç duyulmaktadı r. Diğer bir söyleyişle, Batı Hattı Türki ye'ye doğalgaz sağlamanın en etkili ve kestirme yoludur. Doğal gazın fiyatlandırılmasında rol oynayan önemli faktörlerden bi ri de kuru gazın LNG'ye olan oranıdır. Doğal gazın diğer enerji kaynaklarıyla rekabet edebilmesi işin pahalı olan LNG'nin toplam gaz arzı işindeki oranının o/o30'u aşmaması gerekmektedir. Aksi takdirde doğal gazın diğer enerji kaynaklarına karşı olan fiyat avantajı tamamen ortadan kalkmaktadır. Doğal gazın olumlu özelliklerini ve Türkiye'nin geleceği için olan gerekliliğini açıkladıktan sonra şu soruyu kendimize sormalıyız; Tahminlerde öngörülen rakama ulaşabilmek işin 1 O yıl içerisinde Türkiye'nin doğal gaz arzını 5 katı kadar artı rması imkan dahi l inde midir? Bu ral lerin harcayacağı yı l l ık doğal gaz miktarı 4.5 milyar metreküp olacaktı r. Yine Transbalkan' ı n başka bir ortağı olan Entes de Gasprom ve ABB firmaları ile ortak olarak 1400 MW gücünde bir santral yapmayı p maktadı r. Transbalkan' ın l b a a n ş l k a a bir ortağı olan GAMA, Marmara Ereğlisi doğal gaz çevrim santral ini yabancı ortağı yla beraber işletmeye almıştı r. Bu santral in kapasitesi 478 MW'tır. Doğal olarak bu santrallerin tüketeceği büyük hacimdeki doğal gaz ek bir talep yaratacaktı r. Doğal gaz santrallerinin tercih sebepleri içeri s inde termal veriml i l i k katsayısı da önemli bi r rol oynamaktadı r. Kömüre dayal ı olarak çalışan santral lerde bu oran o/o35' 1er seviyesindeyken, doğal gaz santrallerinde o/o54'e ••Halihazırda Türkiye'niıı boru hatları ile tek doğal gaz temin kaynağı olaıı ve soruya Türki ye' nin olası gaz kaynaklarını inceleyerek bir cevap verebiliriz. Rusya 'dan başlayarak, Ukrayna, Moldovya, Romanya ve Bulgaristan 'daıı geçerek Türkiye 'ye gelen boru lıattınuı kapasitesinin, Aralık 1996 yılımla imzalanan bir anlaşma ile, yıllık 6 milyar metreküpten 14 milyar metreküpe çıkarılması kararlaştırılmıştır. 1999 yılıııda bu hattan 8. 7 milyar metreküp gaz temin edilmiştir. Traıısbalkaıı lıalilıazırda bu lıat üstünde bir kompresör istasyonu inşa etmektedir. Bu istasyon sayesinde lıattııı kapasitesi önemli ölçüde artacaktır. '' * Hal ihazı rda Türki ye' nin boru hatları ile tek doğal gaz temin kaynağı olan ve Rusya'd yarak, Ukrayna, Moldovy ya ve Bulgaristan'da n aa, gnRe oçbmea şra e l n a k Türk i ye'ye gelen boru hattının kapasitesinin, Aralık 1996 yı l ında imzalanan bir anlaşma ile, yıllık 6 mi lyar metreküpten 14 mil yar metreküpe çıkarılması kararlaştı r mıştır. 1999 yı l ında bu hattan 8ı.l7 mi lyar metreküp gaz temin ed mişti r. Transbalkan halihazı rda b il u hat üstünde bi r kompresör yonu inşa etmektedir. Bu ista is syta o s n sayesinde hattın kapasitesi önemli ölçüde artacaktır. Bu istasyon ve Gastransit Projesi hakkında daha detaylı bilgi aşağıda verilmektedi r. varmaktadır. Doğal gaz santral lerinin bir başka avantajı da yapılacak yatırımın yine örnek olarak bir kömür santralına göre üçte bire varan bi r seviyede olması ve bu yatı rımın çok daha kısa sürede gerçekleşmesi di r. Ayrıca bu ti p santral larda, işletilmeye geçilmesi işin bütün inşaatın tamamlanmasına ihtiyaç duyulmamakta, üniteler bittiği anda tek tek hizmete alınabilmektedi r. Türkiye'de sanayi, ağırlıklı olarak Marmara ve Ege bölgelerinde yoğunlaşmıştı r. Bu yüzden doğal gazı bu bölgelere yakın bir kaynaktan temin etmek çok önemlidi r. Kaynağa uzakta olması, yatırım, işletme ve bakım giderlerinin artmasına yol açmaktadı r. Daha uzun hatlar döşenmesine, daha fazla sayıda kompresör istasyonu yapılmasına ve daha geniş bi r arazi de güvenlik * Rusya Federasyonu ile Aralık 1997'de imzalanmış ve "Mavi Akım" olarak da adlandı rılan, Karadeniz altına boru döşenmesiyle Türki ye'ye yıllık 16 mil yar metreküp gaz temini projesinin 2-3 yıl içinde tamamlanması beklenmektedir. Projenin Rusya Federasyonu için ayrı bi r önemi bulunmaktadı r çünkü bu sayede Rusya, hal ihazı rda gazı Türkiye'ye ulaştı rırken transit ülkelerde karşılaştığı sorunları tamamen ortadan kal dı rmı ş olacaktır. Doğal Gaz Dergisi 52 * 1995 yı l ında imzalanan bir anlaşma ile Cezayi r'den alınan LNG miktarı, yıllık 2 milyar metreküpten 4 milyar metreküpe çıkarı l m ıştır. Ocak• Şubot 2001 Soy, 72
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=