MAKALE Örneği n bir havalandı rma tesisatı içi n Q : Hava debisi (m3/s) E = _Q_. _L l _P. _T. E ı� 17 L1 p T :: VYaı lnl ıtkilaçtaölırşmtoaplsaümrebsasıncı (Pa) i (h/yıl) � E : Elektrik fi yatı ( TL/kWh) 1J : Yıllık işletme gi deri (TL/yı l) : Toplam verim % 2. Yıll ık İşletme ve Yatırım Gideri Metodu Ms = Ps. CRF Ms : Yıllık sistem maliyeti (TL/yı l) Ps : İlk yatı rım mal iyeti (TL) CRF : Geri kazanım katsayısı İ.(1 + İ)' 1 CRF = --,------ 0 + İ)"-1 Mp : İşletme mal iyeti (TL) Mpi : Yıllık işletme mal iyeti (TL/yı l) Mpi = Mp. CRF: Örnek 1. 14500 m3/h kapasitesindeki havalandırma sisteminin değişik hızlar için basınç düşüşleri ve ilk yatırım maliyetleri aşağıda verilmiştir. 1 2 3 4 Kanal hızı m/s 5.0 7.5 10.0 12.5 Vanti latör toplam basıncı Pa 50 125 225 350 İlkyatırım (Ps) USD 12700 11700 11100 10900 EL= 0.045 USD/kWh, çalışma süresi 60 h/hafta, n = 1 0 sene, faiz o/o 12, eflasyon o/o 6, toplam veri m o/o 58. 1.Bugünkü değer metodu'na göre; BE=ugü0n.0k4ü5d4eğ5e0 60 52 / (1000 0.59 ) = 49 USD r katsayısı PWEP=[(l +0.06)/(1 +0.12)]1°-1/1-[(1 +0.1 2)/(1 +0.06)] =7.47 MP = 49 7.47 =366 USD 1 2 3 4 İlk yatırım (Ps) USD 12700 11700 11100 10900 İşletme maliyeti Mp USD 366 905 1630 2543 Toplam 13066 12605 12730 13443 2. Yıllı k İşletme ve Yatırım Gideri Metodu'na göre; Yatı rım geri ödeme katsayısı CRF = 0.12 (1+0.12) 10 / (1 +0.12)10 -1 = 0.177 Ms = 12700 0.177 =2248 USD/yı l Mp = 366 USD olarak bulunmuştu. Mpi = 366 0.177 = 65 USD/yıl 1 2 2 Yıllık sistem maliyeti (Ms) USD/yıl 2248 2071 1964 Yıllık İşletme maliyeti Mpi USD/yıl 65 180 288 Toplam 2313 2231 2252 4 1929 450 2379 Her i ki metodla da 2. seçenek en ekonomi k olmaktadı r DoCal Gaz Dergisi 70 İklimlendirme tesisatı açısından bakıldığında enerjini n doğru kullanımı içi n tasarım sı rasında yapılabi lecek işlemler şunlardır. A. Planlama, Ülkemiz açısından bazı öneml i yapıların, örneği n kamu bi nası, deprem konutu, yazlık konut gi bi yapıların önceden tasarım ilkeleri bel i rlenmel i dir. Bazı yerleşi m bölgeleri nden uzak, yazlık gi bi yapılar için ekonomik alternatif enerj i kaynakl ı çözümler önerilmelidi r. Buralara alt yapı götürmek ekonomik deği ldi r. Prefabri k konutlar üretilerek aci l bir kul lanım i çin mekanik sistem dahi l hazı r olmalıdı r. Bu konularda ne yazık ki mekani k tesisat konusunda bi r çalışma yoktur. Enerj i ye dönük yatırımlar geniş bir çerçevede ele alınıp, alternatif enerji kullanımından, yalıtıma, bahçel i evlerdeki sarnıca kadar planlanmalı ve devlet pol itikaları ile özendi rilmel idir. B. Mimari tasarı m, ♦ Bina ve haci mlerin yerleşimi , yönü doğru seçi lmelidir. ♦ Tesisat oda veya katları boyutları ve yerleri uygun olmalıdır. ♦ Cihaz giriş/çıkışı için dış açıklıklar bı rakılmalıdır. ♦ Tesisat bacaları boyut ve yerleri doğru olmalıdır. ♦ Yalıtım yeri (Örneğin konferans salonu gibi büyük ve kısa sürel i kullanılacak haci mler i çten, konutlar dıştan yalıtılmalıdı r.) ve yalıtım kalınlıkları yukarıda açıklanan en ekonomi k çözüm hesabı yapı larak doğru seçilmel i dir. Tesisattaki ucuzlama göz önüne alınmalıdır. TS 825 en az yalıtım kalınlıklarını veren bir yönetmeli ktir. En ekonomik yalıtım kalınlığı, ömür, faiz ve enflasyon deği şkenlerine göre sürekli deği şmekte ve hesap neticesi nde daha kalın yalıtım kalınlıkları bulunabilmektedir. ♦ Dış elemanlar doğru seçilmel i , gölgeleme doğru yapılmalıdır. (Örneği n camların yayma katsayı ları ve toplam ısı geçiş katsayı ları doğru seçi lmelidi r.) ♦ Aydınlatma, doğal aydınlatmaya gereken önem veri lmeli dir. ♦ Sıhhi tesisat, mutfak, çamaşı rhane ve yangın tesi satları doğru tasarlanmalıdı r, ♦ Taze hava emi ş ve egzoz havası atma yönleri ve yerleri doğru olmalıdı r. C. Sistem Seçimi, ♦ Binaya göre olası sistemler karşı l aştırarak baştaki tasarım kriterlerine uygun en iyi sistem bulunmalıdı r. Olası sistem-lerin karşılaştı rma tabloları mevcuttur. Sistem seçi mi nde, bu tablolardan mutlaka faydalanmalıdı r. Açıklamak i çi n i lgil i birkaç örnek veri lebi l ir. ♦ İkl i mlendirme tesisatında, havalı sistem, değişken hava debi l i sistem VAV, sulu si stem, 2,4 borulu Fan-Coi l, pri mer havalı Fan-Coi l, VRV, ısıtma+ havalı sistem gi bi sistemler normal çalışma ve devreye alma şartları i çi n karşı laştı rılmalıdır. Çoğunlukla bu si stemlerin bi rl i kte çalışması ekonomi k olabilmektedir. ---------------o& Ocak -Şubat 2001 Sayı 72
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=