•••••• ♦ [. •♦ ♦• BÖLÜMÜN •♦ •♦ ÖZETİ ♦ • Huriye Uzdil'in •• : "Sıvılaştırılmış Petrol Gazlan ♦ • (LPG)nın Petrol Sektöründeki • • Yeri ETKB Açısından Mevzuatı ~ : Fiyatlandırma Politikaları" • ■ başlıklı yazısının ilk bölümünü • • Doğal Gaz dergimizin 73. : • sayısında yayınlamıştık. Bu ■ • ■ sayımızda 2. bölümünü verdiğimiz ■ • yazının bıı kısmında ise Uzdil'in; • • "LPG Fiyatlandırma Politikaları • • ve Muadil Yakıtlarla • • Karşılaşlırılması" • • "Sıvılaştırılmış Petrol Gazı : •♦ (LPG) ile ilgili Standartları" • ♦ "Sonuç ve Önen/en" : ♦ başlıkları altında verdığı ♦ •♦ bilgiler ♦• ♦♦ yer alıyor. ♦♦ •••••• 3. LPG FİYATLANDIRMA POLİTİKALAR! VE MUADİL YAKITLARLA KARŞILAŞTIRILMASI Akaryakıt fiyatları, 1989 yılında, 79 sayılı Milli Korunma Suçlarının Affına, Milli Korunma Teş kila t, Sermaye ve Fon Hesaplarının Tasfiyesine ve Bazı Hükümler İhdasına Dair Kanunda Yapılan Değişiklikler ile 23.06.1989 tarih ve 89/14264 sayıl ı Kararname kapsamında Petrol Sektöründe liberasyon uygulamasının başlat ılm asıyl a bir ölçüde serbest bırakı l mış ancak, rafineri gümrüksüz satış fiyatlarının hükümetler tarafından belirlenmesi ve fiyat oluşumuna etki eden vergi ve fonların nisbi olarak uygu l anmasıyla perakende satış fiyatlarının oluşumuna, özünde çok da fazla bir serbestlik getirilmemişti r. Çünkü, vergi ve fonlara, ithal CiF fiyatı İZMİT Rafinerisi gümrüksüz satış fiyatının altında ise bu rafineri fiyatlarının, matrah olarak alınması uygulaması serbest rekabet ortamının oluşumunu büyük ölçüde etkil emiştir. (Tabiki bu noktayı vurgularken ülke menfaatleri açısın dan bu uygulamanın kaçınılmaz olduğunu, liberasyona geçişte altyapının tüm kurum ve ku rul uşları ile oluşturulamaması sonucu yaşanan darboğazların o günki koşu ll ara göre zorunlu çözüm aray ı ş l ar ın dan birisi olduğunu belirtmeden geçemeyeceğim .) LPG fiyatları geçmişte sürekl i, akaryakı t, ARTICLE özellikle benzinden, farklı tutulmuş olup vatandaşın mutfağına giren enerji olması nedeniyle ülkemizdeki gelir dağılımı da göz önünde bulundurularak, yıllarca devlet tarafından subvansiye edilmiş ve benzine göre çok düşük fiyatlarda satılm ı ştır. Bu da zaten diğer dünya ülkelerinde otogaz olarak kullanılan LPC'nin Türkiye'de kullanımı nı çok cazip bir seçenek olarak tüketicinin gündemine getirmiştir. Benzine ve Motorine göre LPG, rafineri satış fiyatları ve CI F Uluslararası afişe fiyatları bazında yüksek olmasına rağmen, düşük vergilendirme politikasıyla oluşturulan perakende satış fiyatı bazında göreceli olarak ucuz kalm a ktadır. 4. Tavan fiyatının oluşumunda, uluslararası afişe fiyatlar ve dolar kurundaki artışlar temel iki etkendir. 5. 98/10745 sayılı Kararnamenin 1 O. maddesi uyarınca dağıtım şirketleri tarafından tavan fiyata göre tesbit edilen petrol ürünlerinin mahalli perakende azami satış fiyatlarının, aynı gün P.İ.G.M.'ne, valiliklere ve basına bildirilmesi esastır. 6. 98/10745 sayı lı Kararnamenin 11. maddesi (01.07.1998 tarih ve 23389 sayıl ı Resmi Gazete'de yayımlanan değişi k lik dahil) uyarınca, dağıtım şirketleri ve bayi payları toplam olarak aşağıdaki şekilde belirlenmiş olup, fire, masraf ve kar marjlarının tamamını kapsamas ı nedeniyle, "azami perakende satış fiyatları"nın belirlenmesinde esas al ın makta ve dağıtım şirketi i le bayiler arasında paylaşımı yapılmaktad ır. Ürün Adları Dağıtım Payı Bu göreceli ucuzluk ve farklılık geçmişte de var olmuş halen 01.07.1998 tarihinde yürürlüğe giren 23.02.1998 tarih ve 98/ 10745 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı uyarınca "Otomatik Fiyat Mekanizması" ile "Maktu aka rya kı t Fiyat İstikrar Fonu (AFİF)" uygulaması ve buna bağlı olarak nisbi olan Akaryak ıt Tüketim Vergisi (ATV)'nin fiyat değişikliğinin yapıldığı dönemde maktu olarak uygulanması sonucu fiyatlandırma aşamasında serbest rekabet kura llarından birini oluşturan Benzinler... . .. .. ......................0.085 $/Litre Motorin ...... .. ..... ................... 0.065 $/Litre LPG (Tüplü).... .............................0.220 $/Kg LPG (Otogaz)...............max. 0.220 x o/o60 $/Kg LPG (Dökme)...............max. 0.220 x o/o60 $/Kg ayak hayata geçirilmiş bulunmaktadır. Burada biraz da "otomatik fiyat mekanizması"nın işleyişini anlatmak istiyorum. 1. 98/10745 sayı l ı Kararnamenin İ şleyişi Hakkındaki P.İ.G.M.-98/3 sayılı tebliğin (A) Bölümü uyarınca akaryakıt ve LPC'de baz alınacak afişe fiyatlar belirlenmektedir. Buna göre Gulf Körfezi FOB afişe fiyatları ortalaması esas alınmaktadır. 2. CiF fiyat yay ınla nmaya n LPG'de CİF fiyat, aynı tebliğde "(B) Navlun bölümünün (c ) maddesi" uyarınca oluşturulur ve halen navlun + sigorta 30 US $/Ton olarak uygulanmaktadır. 7. 98/10745 sayılı Kararnamenin Uygulanması Hakkındaki P.İ.G.M. 98/3 sayılı Tebliğin (El Bölümü uyarınca fiyata yansıyan navlun değerlerinin oluşumunda yılda en az bir kez dağıtım şirketlerinin önerisi ile Bakanlığın onayının alınması gerekmektedir. Bu onay, akaryakıt Cırünlerinde TL/ton/ km şeklind e, LPG'de ise bütün illere göre TL bazında maktu olarak Bakanl ık tarafından verilmektedir. 8. 98/10745 sayılı Kararnamenin13. maddesi uyarınca AFİF'e bağlı ürünlerden alınacak en fazla AFİF payları aşağıdaki şekilde belirtilmiştir. Ürün Adları AzamiAFİF Payı (*) Süper Benzin..... ........ ................0.05 $/Litre Normal Benzin..........................0.05 $/Litre Kurşunsuz Benzin......... ......... ....0.05 $/Litre M o t o rin ......... ... .... ... .............. ..... 0.05 $/Litre LPG (Tüplü)................................. .0.1 O $/Kg LPG (Sanayi dökme) .......... .......... 0.1 O $/Kg LPG (Otogaz)........................ .........0.20 $/Kg 3. 98/10743 sayı l ı Kararnamenin 3. maddesi uyarınca akaryakıt tavan fiyatının uygulanmaya konduğu günden başlamak üzere her son beş günün ithal parite fiyatları ortalamasının, o/o3'Iük fiyat değişim koridoru dediğimiz marjın artı veya eksi yönde değişimi halinde tavan fiyat ve buna bağlı rafineri satış fiyatı (ki bu fiyat içinde gümrük vergisi sıfır kabul edilmektedir.) belirlenmektedir. (*)Karşılığı Türk Lirası Dogol Gaz Dergisı 67 Mayıs• Hazıran 2001 Sayı 74
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=