HABERLER Piyasa koşulları dikkate alınmadan "serbest tüketici " devrimiyapıldı Enerjide serbesti Karmaşası "Free Consumer" Revolutioıı Is Made Without Considering The Market Conditions freedom {/Jaos for Energy f ector -Elektrikte ve doğal gazda sessiz sedasız gerçekleştirilen "serbest tüketici" devrimi, piyasalarda heııı ıııeııınuniyet heııı de endişe yarattı. Serbest tüketici kavraıııının Türkiye'ye gelmesi, başlı başına "devrim" olarak nitelendirilirken, piyasa koşullarının çıkarılan yasalara yansıtılamaması tehlikesi doğurdu. Dünya Bankası ve IMF'nin isteğiyle çıkarılan Elektrik Piyasası ve Doğal gaz yasaları, Türkiye'de devrim niteliğinde değişimin önünü açtı. Elektrik Piyasası Yasası'na konulan bir maddeye göre yılda 9 milyon kwh ve üzerinde elektrik kullanılan tüketicilerle Doğal Gaz Yasası'na konulan madde uyarınca yılda 1 milyon metreküp ve üzerinde doğal gaz kullanan tüketiciler, serbest tüketici olarak belirlendi. Ayrıca elektrik santrallarıyla kojenerasyon tesisleri de bu sınıfa dahil edileli. Batı ülkelerinde uygulanan "eligible consunıer" sisteminin, kademeli olarak toplumun bütün kesimlerine yayılması ve bir süre sonra bütün tüketicilerin serbest tüketici olması hedeflendi. Serbest tüketici sisteminde, serbest tüketicinin tek bir dağıtıcı ya da satıcı şirkete bağlı olmaksızın elektrik ve doğalgaz alabilmesi, bölgesel tekel riskini ortadan kaldıracak, nihai olarak da tanı bir rekabet ortamı sağ l ayacak. Böylece büyük miktarlarda elektrik ve gaz kullananlar, diğer tüketicilere oranla farklı satıcılardan, daha ucuz alım yapma imkanına kavuşacaklar. Küçük tüketicilerin birleşerek kullanacakları, istenen miktarlarda tüketim rakamına ulaşabilen birlikler de serbest tüketici avantajından yararlanabilecek. Sistem Eksikleri Avrupa Birliği ülkelerinde uygulanan sistemin Türkiye'ye getirilmesinin, başlı başına bir devrim olduğunu belirten uzmanlar, yasaların, Türkiye koşulları ve Dünya Bankası'nın uyarıları göz ardı edilerek hazırlanmasının, devrimin ölü doğması tehlikesini ortaya çıkardığını kaydettiler. Hem elektrikte, hem ele doğalgazda serbest tüketici uygulamasının mevcut piyasa koşullarında Türkiye'de uygulanmasının büyük bir karmaşa yaratabileceği uyarısında bulunan uzmanlar, şunları söylediler: "Modelin işlemesi, bazı koşulların yerine getirilmesini gerektiriyor, öncelikle bir elektrik ya ela gaz pazarının oluşması, bütün aktörleriyle çalışır bir piyasanın nıevcut bulunması gerekli. Henüz bu Türkiye'de yok. Böyle bir pazatın oluşumu için özelleştirilmelerin tamamlanması gerekiyor, Türkiye'cle bu alanlarcle hiçbir özelleştirme yapılamadı. Sistemde çalışan dağıtım ve pazarlama şirketleri, kendilerini ispatlamış şirketler olmalı. Serbest tüketicinin olabilmesi için arz fazlasının bulunması gerekir. Elektrikte bunun sağlanması uzun zaman alacak." Serbest tüketici sisteminin, değişken aboneliği gerektirdiğini, bunun bir maliyeti bulunduğunu anlatan uzmanlar, "Sistemin en önemli unsuru, abone esnekliği. Abone bir dağıtıcıdan mal alırken diğer dağıtıcının düşük fiyat vermesi halinde mevcut sözleşmesini iptal edip diğer şirketle sözleşme yapabilecek. Ancak bunun genel sistemde yaratacağı önemli bir maliyet olacak. Bugün bir cep telefonu şirketinden diğer bir şirkete geçmenin bile yarattığı bir maliyet var. Elektrik ve doğal gazda fiziki yatırımlar ortada kalabilecek. Ayrıca belirli bir Pazar büyüklüğüne ulaşamayan dağıtıcı ve pazarlamacı şirketler yaşayamayacak dediler. Koşullar Oluşmadı Serbest tüketici olabilmek için konulan 9 milyon kwh ve 1 milyon metreküp koşulu ela inandırıcı bulunmadı. Avrupa Birliği'nde 9 milyon kwh elektrik tüketimi hedefinin 2003 yılı için oluşturulduğunu ve henüz hiçbir ülkenin bu rakama inemediğini kaydeden kaynaklar, "Elektrik Piyasası Yasası'na 24 aylık bir geçiş süresi konuldu. Ancak bu sürede istenen koşulların yerine geleceğini beklemek mümkün değil. Türkiye'de bu rakamı sağlayan bin1500 tüketiciden söz edilebilir. Ancak bunlar Türkiye ekonomisinin bütününü temsil ederler. Eğer bu firmalar, serbest tüketici gibi davranmak isterse ve bunlara verilen elektrikte aksama yaşanırsa Türkiye'de üretim durur. Dolayısıyla bir geçiş dönemi olmalıydı. Ancak Dünya Bankası, kimseyi dinlemedi" elediler. Doğal gazdaki 1 milyon metreküp koşulunun neye göre konulduğu da soru işareti yarattı. Avrupa Birliği'ncle sistem deregülasyonunun uzun yıllar önce başladığını ve bu rakamlara yeni yeni inildiğini kaydeden uzmanlar, "Türkiye, bir geçiş dönemi yaşamak zorunda kalacak. Önümüzdeki yıl hem elektrik, doğal gaz yasalarının değiştirilmesi gerekebilir" diye konuştular. � BOTAŞ ııe TPAO'da veni Atamalar New Appoi!ltmellts /17 Botaş Alld TPAO Göklıaıı Bildacı BOTAŞ'ın yönetim kadrosunda değişikliğe gidildi. BOTAŞ'm Genel Müdürlük ve Yönetim Kurulu Başkanlığı görevine Göklıaıı Bildacı getirildi. - Botaş Genel Müdürü Göklıan Yardım, Bakanlık Müşavirliğine atanırken, yardımcısı Nadir Bıyıkoğlu da Türkiye Elektromekanik Sanayi A.Ş. Genel Müdür Yardımcısı ve Yönetim Kurulu üyesi görevine getirildi. BOTAŞ Genel Müdürlüğü veYönetim Kurulu Başkanlığı görevine Bakü-TiflisCeyhan Proje Direktörü Gökhan Bildacı getirilirken, BOTAŞ Yönetim Kurulu üyeliğine de BOTAŞ Genel Müdür Yardımcısı Hüseyin Kılavuz atandı. Öte yandan, TPAO Genel Müdür Yardımcısı ve Yönetim Kurulu üyesi Cengiz Mete Karancak Bakanlık Müşavirliğine atanırken, yerine TPAO Uzmanı Hüseyin Şefik Vural getirildi. Yönetim Kurulu üyeliğine ise TPAO Genel Müdür Yardımcısı Mustafa Mete Gürel'in atanmasına karar verildi. � Do�al Gaz Dergisi 28 Temmuz - Aaustos 2001 Sayı 75
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=