mekanizmaları sayesinde gazı otomatik olarak kapadığı bilgisi doğru olmakla beraber bu tür sistemlerin gereksiz kılacak kadar gaz emniyetini sağlamamaktadırlar. Çünkü; servis regülatörleri sadece tolerans sınırlarını (%20-25) aştıkları sürece otomatik kapama yaparlar. Bu tolerans sınırları içerinde de regülatör olası bir kaçağı normal bir gaz tüketimi olarak algılayıp kapama yapmaz. Zaten bu tolerans sınırları (%2025) içindeki gaz oranı da muhtemel bir yangına veya patlamaya sebep olacak kadar önemlidir. Sebebi ise bilindiği üzere doğal gazın patlama limitinin, hava gaz karışımındaki oranın %5 ile %1 5 arasında olmasıdır. Bu kadarlık az bir oranda bile gaz patlama riski taşımaktadır. Özeliikle, depremin çok sık rastlandığı ülkelerden Amerika, Kanada, ve Japonya tecrübelerinden de faydalanarak piyasaya bir çok ürün sunulmuştur. Bu ürünlerin deprem koşullarında doğru tepki verip vermedikleri ise ilk olarak 1981 yılında Amerikan Ulusal Standartları Enstitüsü'nce kabul edilen ANSI Z.21 .70-1981 Standartı ile kontrol edilmekteydi. Ancak, özellikle 1994 yılında Amerika'nın Northridge eyaletinde meydana gelen deprem sonrasında bu standartın verilerinin yanlış değil ama eksik olduğu görülmüştür. Depremde ele alınan büyüklük belirli frekanslardaki, ivme (gravity) olduğundan, inceleme konusu daha da karmaşık hale gelmektedir. Özellikle Nortridge depreminin verdiği yeni veriler ışığında yeni bir standart oluşturma çalışmalarına gidilmiştir. Bu amaçla Amerikan İnşaat Mühendisleri Derneği tarafından ASCE 25-97 standardı uygulamaya konulmuştur. Bu standart ANSI koşullarına uymakla beraber daha da kapsamlı hale getirilmiştir. Söz konusu standartların gelişim tarihçesi şöyle olmuştur: Sismik tahrikli gaz kapama cihazları ıçın bir standart hazırlama işi 1977 yılında başladı. Bu başlangıç ise Amerika Milli Standartlar Komitesi Z21 'den, bu komitenin "gaz aleti kontrol cihazları" konusunda çalışan Alt Komite'sinin Otomatik Gaz Vanası Çalışma Konıitesi'ne kadar geçen taleple gerçekleşti. 1978 yılında bir çalışma grubu bu görevi yerine getirmek üzere atandı ve taslak bir hazırlandı. Bu taslak standart 1979 yılı ortalarında mütalaa ve inceleme için dağıtıldı. Gözden geçirilmiş standart taslağı, mektupla oy verme ile Z21 Komitesi'nce 1979 yılı Aralık ayında kabul edildi. Sismik Tahrikli Otoniatik Gaz Kapama Sistemleri Standartı'nın ilk baskısı, Amerikan Milli Standartlar Enstitüsünce Amerika'nın Milli bir standardı olarak 16 Nisan 1981 yılında onaylandı. 1981 yılında bu standart için sekreterlik Amerikan Gaz Kurumu'ndan, Amerikan Makine Mühendisleri Derneği'ne ( ASME ) transfer edildi. Bu standarttan sorumlu bulunan ASME komitesi herhangi bir değişikliği başlatmadı. Gaz Kapama Vanalarının standartını gözden geçirmek üzere 1991 yılında Deprem Mühendisliği konusundaki Amerikan İnşaat Mühendislerinin Teknik Konsey Derneği'nin Gaz ve Sıvı Yakıt Korunma Komitesi dahilinde bulunan bir ön standartlar komitesinin oluşturulması için bir teklif kabul edildi. Tanı Bir standart komitesi 1992 yılının sonlarında oluşturuldu ve 1993 yılının basında ilk kez bir toplantı yaptı. Bu komite imalat, mühendislik, yerel ve eyalet yönetimince ve sigortacılık temsilcilerinden meydana getirildi.17 Ocak 1994 yılı Northridge depremini takip eden etkili bir veri toplama gayreti, otomatik gaz kapamanın yararlı olduğu yer hareketleri ve doğal gazla bağlantılı deprem sonrası yangınlarla insanlara etki eden riski belirlemek için yegane bir fırsat verdi. ASCE Standart Komitesi Northridge depremini GLOBAL SEISMIC HAZARD MAP iiiiıiiiröii l't�lıf--��M.wff._._�...,._IW1"'L •-�nooıı�ıIJNuııırıı,ı�OıONtlı,Il41ııı•o���WNlııtiWN,._I��-"' Q-11••._...._tı.Gılıırılh,c..cı..ı..u,ı,tt h..--,n,,..__,. IT" il Global Deprem Risk Haritası Risk derecesi kırmızı, sarı, yeşil, beyaz şeklinde azalmaktadır. • Dojjol Goz Dergisi ,.., 78 Temmuz-Ajjustos 2001 Soyı 7 5
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=