kurum ve kuruluşları toplayarak Hazar Bölgesi ile ilişkileri son derece aktif bir şekilde enerji alanında geliştirmek. Bugün vardığımız nokta; hem bu bölgede Türk şirketleri bazı kaynaklara sahipler hem de ileriye yönelik Türkiye burada söz sahibi oldu. AGENDA Alov projesi, yine Hazar Denizinin en derin bölgelerinde bulunan bir proje. Alov Projesi çok istikbal vadeden bir proje. En son aldığımız bir hissedir bu. 1 999 yılında %1 0 civarında alınmıştır. Maalesef aramalar İran tarafından engellendi. Ama ileriye dönük varil civarında. Çok mütevazı bir rakam. Türkmenistan'da bir saha alma konusunda Türkiye henüz çok başarılı olamadı. Batıda Hazar kıyısında petrol ve gaz sahaları var. Bunlar çok büyük değiller ama cazip sahalar. Bakarsak; hep burada yeni yataklar büyük ölçüde Hazar Denizi suları altında. Burada en önemli proje olarak Azeri- Çırak-Güneşli dediğimiz projeyi görüyoruz. Proje 1994 yılından itibaren gerçekleştirilmeye başlandı. Türkiye Petrolleri de 6,75 diyebileceğimiz fakat dünya çapında küçük olmayan bir payla dahil oldu. Projede üretim şu anda 128-130 bin varil/gün seviyesinde. Yani 7-8 milyon ton civarı bir üretime ulaşıldı. Önümüzdeki 5-6 Doğal gazı ham madde olarak kabul edersek; Çorum'da ham madde var. Bunu yapacak teknoloji ve buna sahip firmalar Doğuda da kuru gaz dediğimiz Özbek sınırına yakın sahalar var. Bunlarla ilgili çalışmalar devam ediyor. Eğer Türkmenistan tekrar Türkiye'ye gaz sevki konusunda bir işbirliği yönünde bir adım atılırsa buradan hisse alma arzusu var. var. Sermaye var. İstek var. Hepimiz buradayız; destek var. Oluşum da var. O zaman bize hayırlı olsun demek düşer. yıl içinde 50 milyon ton kapasiteye çıkacak kuyular kazılıyor. ikinci proje; Şah Denizi dediğimiz bir proje. Burada Türkiye şirketlerinin %9 hissesi var. Burada da en zengin doğal gaz yataklarından bir bulunuyor. 1 trilyon metre kip kaynağa sahip. Üçüncü proje; Kurdaşı projesi. olarak bu çalışmaların tekrar başlayacağına inanıyoruz. Çünkü lran da buradan bir pay alma hevesinde. Kazakistan'da Türkiye bu tip arama projelerine girmenin çok büyük risklerini yaşadı. 14 sahada arama yaptı ve sadece ikisinde petrol bulunabildi. 300 milyon dolar civarında para harcandı. Ve bu iki sahada üretim 6500 ro,ıriYE KOJENcRASYON VE - · OTOPAOOÜKTÖRLÜK OERNEGI Soldan sağa; Kenan Malatyalı, Özkan Ağış, Süleyman Bulak, Fuat Celepçi, Mehmet Türkel. Hazarla ilgili olarak Türkiye iki projeye destek veriyor. Birincisi; Hazar-Akdeniz projesi. ikicisi de; Hazar-TürkiyeAvrupa boru hattı projesi. Bakü-Tiflis-Ceyhan'da 97 yılında kendi çalışmalarımızı bitirdik. Bundan sonra da her türlü müzakereyi rakamlara, verilere dayanarak yapacağız. Boru hattının bu yaz Temmuz ayında başlayıp 2005 yılı başında bitmesini hedefliyoruz. AB'nin enerji tüketim artışı çok hızlı artıyor. Yılda %1-2 civarında artış var. Burada çok önemli bir gelişim doğal gazda yaşanıyor. 1997 yılında %20 civarında olan doğal gazın birincil enerji kaynakları içindeki tüketim payı, %23'e çıktı. Bunun %27'ye artması bekleniyor. Bu da AB'nin doğal gazdaki bağımlılığını arttırıyor. 1997'de yapılan bu çalışma 387 milyar metre küp olan Avrupa doğal gaz talebinin 580 milyar metre küpe çıkacağını gösteriyor. önemli üretici olan Norveç payını arttırıyor, Rusya hemen hemen aynı seviyede kalıyor Do�ol Goz Dergisi 22 Mayıs -Hozıran 2002 Sayı 80
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=