oranda azalmaya neden olmaktadır. Bu nedenle enerji kayıplarının detaylı olarak incelenmesi gerekir. Kazanlarda enerji kayıpları, prensip olarak beş ana grupta toplanabilir[2] : 1. Su buharıyla taşınan ısı hariç olmak üzere sıcak baca gazları tarafından, baca yoluyla dışarı taşınan ısı kayıpları, 2. Sıcak su buharı tarafından, baca yoluyla dışarı atılan ısı nedeniyle olan (duyulur ve gizli ısı) kayıplar, o 20 40 160 2 4 . l'ı. 1 "''"' \ "'1 1 ;,,, 1 \'.ı \ makale % Kuru bacagazı ürünleri ı 1 6 8 10 1 2 1 \ ı, \ 1 \ \ \ \ \ \ r; \ \ \ \ ,s,;� 1'� \ \ 1\ V 1 � I \ 1/: lı \ ,, \ )< I\ \ \ "'s 1\ \ 14 16 . ı., .ı.:, 7 \ V -ı-• artic 1, 3. Yanmanın tam olmaması sonucunda oluşan yanabilir gazlar ve yanmamış yakıt nedeniyle olan enerji kayıpları, 1 ' �·ı 1 \ \/ ' \ 4. Kazan yüzeyinden radyasyon ve konveksiyon şeklinde olan ısı kayıpları, 80 100 -:ı 1 ı l \ I 1 <P \ I ,11 -,; 'J ,.sa 1 '" I \\ \ 1 '\ \ i � \ ' <J' \ � ,ıa. \ \ 1 \ \ 5. Kazan blöfünün neden olduğu ısı kayıpları. 5 10 15 20 25 30 35 40 % Baca gazı kaybı 2. Verimi Etkileyen Faktörler 2.1. Kazan ısı yükü Şekil 2. Sıvı yakıtlı kazanda yanma ürünlerinin verime etkisi. Tesislerde işletme koşulları nedeniyle bazı bölgelerde korozyona sebep olması hidrojen miktarlarından yola çıkılarak ideal çalıştırılan kazanlarda, değişen zaman nedeniyle yoğunlaşma noktasının altına şartlarda yanma için gerekli oksijen mikaralıklarında ısı ihtiyacı da değişmektedir. düşürülememektedir. Bacagazı sıcaklı- tarını hesaplamak mümkündür. Böylece ısı yüküne göre yakılan yakıt ğının yüksek olmasının esas nedeni olamiktarı da değişmekte ve özellikle rad- rak; yetersiz ısı transfer alanı ve ısı transyasyon ve konveksiyon kayıplarında olmak ferinin düşük olması sayılabilir. üzere verimde önemli değişme olmaktadır. Maksimum verimlere genel olarak, Genelde, ısı transfer alanları yeterli olduğu kazanın tam yükünün %70'inden yukarı halde, kazanda kötü yanma sonucu oluyüklerde çalıştığı durumlarda ulaşıl- şan is, kurum gibi kirletici maddelerin bu m aktadır. alanlarda birikmesi ve ısı transferini azaltması sonucu bacagazı sıcaklığı yükselBundan dolayı, kazanların mümkün ol- mektedir. duğu kadar tam yüke yakın çalıştırılmaları gerekmektedir. Mevsimlik olarak çalışan tesislerde çalışma süresince kazanlar tam kapasite ile çalıştırılmakta, çalışma sezonu dışındaki sürelerde ise ihtiyaca göre bir kazan düşük yükte çalıştırılarak buhar ihtiyacı karşılanmaktadır. Kazanın düşük yükte çalıştırılması verim düşmesine neden olmaktadır. Bunu önlemek için, sezon dışı buhar ihtiyacını karşılayabilecek şekilde seçilmiş daha küçük boyutlu bir kazanın monte edilmesi ve bu süre boyunca çalıştırılması daha uygun o lacaktır. (Şekil 2) 2.2. Baca gazı sıcaklığı Baca gazı sıcaklığının minimum seviyede tutulması da, kazan verimini artırmak için uyulması gereken bir şarttır. Bununla birlikte bacagazı sıcaklığı, bacagazındaki su buharı ile kükürt oksitlerin birleşmesi sonu-cu oluşan asitlerin yoğunlaşarak Verimin artırılması veya sabit tutulması için, bacagazı sıcaklığı periyodik olarak ölçülüp, kontrol edilmeli ve herhangi bir artış görüldüğünde ısı transfer alanlarının temizlenmesi gerekmektedir. Bacagazı sıcaklığının 20°C artması kazan veriminde %2'1ik bir düşüşe karşılık gelmektedir. 2.3. Hava fazlalık miktarı Bilindiği gibi yanma, yakıtta bulunan karbon ve hidrojenin, havadaki oksijenle birleşerek reaksiyona girmesi ve karbondioksit, su buharı gibi yanma ürünleriyle birlikte ısı vermesi olarak tanımlanabilir. Karbon ve hidrojen aşağıdaki eşitliklere göre oksijenle reaksiyona girer; C + 02 oo CO2 2H + 02 oo 2H2O Bu eşitliklere göre yakıttaki karbon ve Bu şekilde hesaplanan oksijen miktarına "teorik" veya "Stokiyometrik" oksijen adı verilir. Oksijen miktarından hava miktarına da geçilebilir ve aynı şekilde adlandırılır. Uygulamada genellikle yanma şartları hiçbir zaman ideal şartlara uymadığından, teorik oksijen veya hava miktarı, yanmanın tamamlanması için yeterli olmaz. Tam yanmayı sağlamak için teorik miktardan daha fazla hava verilmesi gerekir. Tam yanma için gerekli hav miktarı, yakıt tipine ve kompozisyonuna, sistem dizaynına, brülör ve yakıcı tipine bağlı olarak değişme gösterir. Verilen gerçek ve teorik hava miktarları arasındaki fark, "hava fazlalığı" olarak tanımlanır. Genelde fazla havanın teorik havaya % oranı olarak gösterilir. Fazla hava miktarı gereğinden çok olursa, bacagazı miktarını artırır ve artan bu miktar da baca gazı sıcaklığına kadar ısınıp enerji alacağından daha fazla ısının bacadan dışarı atılmasına neden olur. Ayrıca baca gazı miktarının artması, gaz debisinin, dolayısıyla hızının artmasına ve ısı transferinin düşmesine neden olur. Bu nedenlerden dolayı, fazla hava miktarının mümkün olan en düşük seviyede tutulması gerekmektedir. Bunu sağlamak lfill Eylül / Sayı 89 � ---------------===--------------- Doğal Gaz, LPG ve Fuel 011 Dergisi
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=