■ ■ ■ ■ ■ DOĞAL GAZ. DERGİSİ 165 MAKALE Türkiye Doğal Gaz Piyasası Tarife Uygulamaları ve Yatırım Ortamının Değerlendirilmesi Böl üm 2 Bu makaledeki Türkiye doğal gaz piyasasında uygulanmakta olan ve Doğal Gaz Piyasası Kanunu'nda da belirtilen; iletim ve sevkiyat kontrolüne ait tarifeler, toptan satış tarifeleri ve depolama tarifesinin ayrıntıları ile söz konusu tarifelerin düzenlenmesine dair hususlar 1. Bölüm'de yer almış olup, Doğal Gaz Dergisi Temmuz-Ağustos 201 1, 164. sayımızda yer verdik. Yazının bu 2. bölümünde bağlantı tarifeleri ile perakende satış tarifeleri hakkındaki ayrıntılarile söz konusu tarifelerin düzenlenmesine dairhususlar ve Türkiye doğal gaz piyasasındaki yatırım ortamının değerlendirilmesi yer alıyor. Türkiye Doğal Gaz Piyasası mevzuatı, doğal tekel niteliğindeki faaliyetlerin taıife düzenlemesinin Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu tarafından belirlenmesini, doğal tekel niteliğinde olmayan diğer faaliyetlerde rekabet ortamının sağlanması durumunda ise fiyatların rekabet koşulları altında serbest piyasada oluşmasını tasarlamıştır. 2008 yılından itibaren tarife uygulamalarında önemli değişiklikleryaşanmaktadır. Bunlar kısaca, toptan satış tarifelerinin serbest bırakılmasının ardından yaşanan gelişmeler, iletim ve sevkiyat kontrol taıifelerinin uzun dönemli belirlenmesi, Doğal Gaz Piyasası Tarifeler Yönetmeliğinde yapılan değişiklikler ile getirilen Sistem Kullanım Bedeli kavramı, doğal gaz dağıtım şirketlerinin uygulayacakları Sistem Kullanım Bedelinin belirlenmesine yönelik metodoloji çalışmaları, depolama tarifelerinin Kullanım Usul ve Esasları çerçevesinde uygulanması olarak sıralanabilir. Yapılan analizler, tarifeler yoluyla, Türkiye doğal gaz piyasasında güvenli ve elverişli biryatırım ortamı oluşturulduğunu göstermektedir. Anahtar kelimeler; tarife, doğal gaz, yatırım. Elif Burcu GÜNAYDIN EPDK - Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu Okan YARDIMCI EPDK - Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu 2.4. Bağlantı Tarifeleri Bağlantı tarifeleri Kanun kapsamında serbest tüketiciler için iletim sistemine veya dağıtım sistemine yapılacak bağ lantılarda eşit taraflar arasında ayrım yapılmaması ilkesi doğrultusunda ser bestçe belirlenmektedir. Aboneler için uygulanacak bağlantı tarifeleri ise yine Kanun uyarınca her yıl Kurul tarafından belirlenmektedir. Kurumun yap mış olduğu ihaleler sonucunda lisans almış dağıtım şirketlerinin ilk beş yıl için uygulayacağı bağlantı tarifeleri ise ihalede belirlenmektedir. Bağlantı tarifeleri kapsamında belirle nen abone bağlantı bedeli; Doğal Gaz Piyasası Dağıtım veMüşteri Hizmetleri Yönetmeliği (Dağıtım Yönetmeliği)'nde "Sayaç dahil dağıtım şebekesinin abo ne iç tesisatına bağlantısı için gereken proje, işçilik, malzeme, kontrol ve onay harcamalarının abone başına düşen payını ifade eden sabit bedeli ifade eder." şeklinde tanımlamıştır. Abone bağlantı bedeli, Kurul tarafın dan ilk olarak 2003 yılında bağlantı bedeli+sayaç bedeli olarak belirlen miş söz konusu Karar 2004 yılında yürürlüğe girmiştir. Ayrıca, mal ve hiz met üretim amaçlı doğal gaz kullanan abonelere Dağıtım Yönetmeliğinde tanınan hak kapsamında kendi münferit bağlantılarını yaptırmaları halinde uygulanacak olan bedelin de bağlantı maliyetinin üzerine %1 O oranında bir kar eklenmesiyle oluşan bedeli geçe meyeceğine ilişkin hüküm ihdas edilmiştir. 2004 yılında alınan bir başka Kararla; mekanik sayaç kullanan abonelerin dağıtım şirketlerine ödediği güvence bedeli ve mevzuatta belirlenen istisnai durumlarda alınabilecek olan sayaç açma-kapama bedelleri de bağlantı tarifeleri kapsamında belirlenmeye başlanmıştır. Konut ısınma amaçlı doğal gaz kullanan abonelerin ödeye ceği güvence bedelleri cihaz başına sabit bedel olarak belirlenirken, mal ve hizmet üretim amaçlı doğal gaz kullanan abonelerin güvence bedelleri niteliklerinden ötürü iki aylık maksimum tüketim karşılığı doğal gaz be delini geçemeyeceğine ilişkin hüküm konulmuştur. Abone bağlantı bedellerinin belirlen mesinde şirketlerin tüm kalemler için katlandıkları ortalama maliyetler göz önüne alınarak, ortalama bedel belirleme yoluna gidilmiştir. Bu tür bir uygu lamanın seçilmesinde; abone bağlantı bedelinin ihalelerde yarışma unsuru olarak kullanılmış olması, dağıtım bölgesi bazında tek bir bedelin uygu lanmasının hakkaniyete daha uygun olması, dağıtım şebekesinin ulaştığı 72 Doğal Gaz Dergisi Eylül/ September 2011
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=