MAKALE 72 Doğal Gaz Dergisi Mayıs - Haziran / May - June 2012 DOĞAL GAZ DERGİSİ 171 Doğalgaz Tesisatlarında Verimlilik Özlem GEÇGEL MBA. Makina Müh. / İGDAŞ Nusret ALKAN Makina Müh. / İGDAŞ Giriş Günümüzde kişi başına enerji tüketimi kalkınmışlığın ölçüsü olarak kullanılmaktadır. Uluslararası Enerji Ajansı’nın 20082035 dönemini kapsayan öngörülerine göre 2008 yılında 12,2 milyar ton petrol eşdeğerindeki dünya enerji tüketiminin, 2035 yılında 16,7 milyar ton petrol eşdeğerine yükselmesi beklenmektedir. Enerji kaynakları arasında fosil yakıtlar oldukça önemli bir yere sahiptir. Fosil yakıt denilince akla ilk gelen enerji kaynakları petrol, doğal gaz ve kömürdür. Uluslararası Enerji Ajansı’nın 2008-2035 dönemine ilişkin projeksiyonuna göre; talebin önemli bir kısmını karşılayan kömür-petrol-doğal gaz üçlüsü 2035 yılında da talebi büyük oranda karşılamaya devam edecektir. Fakat fosil yakıtlar içinde doğal gaza olan talebin, çevresel ve pratik kolaylıkları nedeniyle artacağı ve 2035 yılında petrolden sonra ikinci konumdaki kömür ile başa baş bir seyir izleyeceği tahmin edilmektedir. Enerji ihtiyacının önemli bir bölümünü karşılayan fosil yakıt rezervlerinin hızla tükenmesi, enerji tüketimindeki hızlı artışa bağlı olarak sera gazı emisyonlarının insan yaşamını tehdit eder duruma gelmesi nedeniyle, enerji günümüzün en önemli sorunlarından birisi halini almıştır. Türkiye’de enerjinin yaklaşık %35’i, toplam elektrik tüketiminin ise yaklaşık %40’ı binalarda kullanılmaktadır. Bina sektörü, enerji tüketiminde sanayi sektöründen sonra ikinci sırada yer almaktadır. Dolayısıyla binalarda enerji tasarrufuna yönelik çalışmalar, enerji kaynaklarının etkin kullanımı açısından önemlidir. Türkiye’de binalarda birim alanı veya hacmi ısıtmak için harcanan enerji Avrupa Birliği ülkelerine göre yaklaşık 2 kat daha fazladır ve buda beraberinde çevreye daha fazla CO2 salınımı demektir. Bu nedenle enerji verimliliğini yönlendirmek ve bir enerji kültürü oluşturmak ulusal politikamız olmalıdır. Bu anlamda enerji verimliliğinin artırılmasına yönelik olarak yapılan mevzuatsal düzenlemeler; Enerji Verimliliği Kanunu, Enerji Kaynaklarının ve Enerjinin Kullanımında Verimliliğin Artırılmasına Dair Yönetmelik, Binalarda Enerji Performansı Yönetmeliği yürürlüğe girmiştir. Yasal mevzuatların düzenlenmesinin yanı sıra gerekli denetim işleminin tam ve eksiksiz yapılması ve halkın bilinçlendirilmesi enerjinin etkin kullanılabilmesi için önemli unsurlardandır. Mevzuatsal yapılan tüm düzenlemelere rağmen enerji verimliliğinde amaçlanan hedeflere ulaşılabilmesi için son kullanıcıların bilgilendirilmesi ve bu anlamda bilinçlendirilmesi son derece önemlidir. Tüm kamu kurum ve kuruluşların son kullanıcının bilinçlendirilmesine yönelik çalışmalar yapması gerekmektedir. Bu anlamda İGDAŞ kamu hizmeti yapan bir şirket olarak gerek mevzuatların tarafımıza vermiş olduğu sorumluluk ve gerekse şirketimizin misyonu gereği olan sosyal sorumluluğumuz gereği toplumda enerji kültürünün ve enerji verimlilik bilincinin gelişimine katkıda bulunmak amacı ile tanıtım ve bilinçlendirme etkinlikleri faaliyetlerini gerçekleştirmektedir. 2. Doğalgaz Tesisatlarında Verimlilik 2.1 Doğalgazın Tam Yanması Yanma, yakıtların genellikle havadan sağladığı oksijen ile birlikte hızlı oksidasyonu sonucu ısı ve sıcak yanma ürünlerinin açığa çıktığı kimyasal bir olaydır. Başka bir deyimle yanma, yakıtın bileşimindeki elementlerin ısı yayarak oksijen ile birleşmesidir. Yanma sonucu mikroskobik anlamda yeni bir molekül yapısı oluşmaktadır. Gazın yanma öncesi yapısında bulunan kimyasal enerji, yanma sonucu kinetik enerji olarak açığa çıkar. Yanma için gerekli olan oksijen serbest havadan alınır. İdeal bir yanma “tam yanma” nın gerçekleşmesi demektir. “1 m3 doğalgazın tam yanması için yaklaşık 10 m3 havaya ihtiyaç vardır.” Tam Yanma: Yanma sonunda baca gazları içerisinde yanıcı gaz bulunmayan yanmadır. Eksik Yanma: Yanma sonunda baca gazları içerisinde yanmamış yanıcı gaz bulunan yanmadır. Rezervleri yenilenemediği için hızla tükenmekte olan enerji kaynaklarının ekonomik biçimde kullanılması, bu yakıtlarla çalışan cihazların yüksek verimde kullanılması ile doğrudan ilgilidir. Bir cihazın yüksek verimle çalışması, öncelikle yanmanın tam olarak yapılması sonra da ortaya çıkan ısının mekanik enerjiye dönüşme payının büyüklüğü ile izah edilir. Tam yanmanın sağlanması için yakıcı cihaz bakımı, baca bakımı ve temizliği, baca gazı analizinin yapılması ve havalandırma menfezlerinin asla kapatılmaması gerekir. 2.1.1 Baca Bakım ve Temizliğinin ve Baca Gazı Analizi Yapılması: Baca kontrollerinin ve temizliğinin yılda en az bir kez yapılması, yanma verimini artıracağından doğal gazın daha tasarruflu kullanılmasına da neden olacaktır. Baca kontrolünün ve temizliğinin yapılması ile can ve mal emniyeti açısından risk oluşturan
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=