sağlanır. Bu fiyat kontrolü açısından özellikle tüketicinin menfaati için en dinamik kontrol mekanizması doğal kontrol mekanizmasıdır. Rekabetin sağlanması lazım. Biliniyor ki, serbest tüketici uygulaması var ve EPDK hızla dağıtımcıların bölgesindeki serbest tüketicilerin limitini 1 5 milyon metreküpten 1O sene içinde geçen yıldan itibaren de konut hariç herkes için bu sınırı sıfırladı. Az miktarda kullanım bile olsa düşük fiyattan gaz alma olanağı sağlandı. Dağıtımcı gaz ticareti yapamıyor ama satmak zorunda! Müşterilerineyüzbinlerce fatura çıkartıyorlar. Konutlardan, hanelerden bahsediyorum. Bunların fiyatını o belirlemiyor. Tarifelerle belirleniyor. Yani dağıtımcının kendi gelirlerini oluşturan payı kastediyorum. Bu süreçte sözleşmelerin serbestleşmesi gerekiyor. Serbest tüketicilerin piyasa kullanıcısı olarak kimden gaz alacağı konusunun düzenlenmesi gerekiyor. Piyasanın önünün açılması lazım. Hem şeffaflık hem de öngörülebilirlik gerekiyor. Çünkü artık bundan sonra ticareti konuşacağız. İyi kötü bir şebekeden artık bahseder hale geldik. Bu daha da yaygınlaşacak. Depolama ve Arz Güvenliği Türkiye'de doğalgaz tüketiminin artacağı öngörülüyor, daha fazla tüketim olacak. Bu dönemde ihtiyacı LNG ile karşılamak zorunda kalacak. Bunu belirli dönemlerde yapmak zorunda. Şu anda bizim darboğazımız genel olarak özellikle Marmara Bölgesi'nde Aralık başı Şubat sonu dönemidir. Buraya hazır olmamız, planlamamız gerekiyor. Şu anda Türkiye'nin depolama yetersizliği, enerji terminallerinin azlığı gibi sıkıntıları var. Depolama yatırımları, LNG terminalleri cak güce sahibiz. Gayet ciddi olarak 10-15 günlük şiddetli talep ihtiyaçlarında onu karşılayacak operasyonlar yapabilecek bir BOTAŞ'a sahibiz. Eğer dağıtımcılığın bugün yatırım hızını takip edersek, piyasaya çoğunluğu konutlar olmak üzere yaklaşık her yıl 1 milyon yeni abone giriyor. Bunların ortalama tüketimleri ele alındığında o bahsettiğimiz kritik dönemde, pik talebin olduğu dönemde, neredeyse günlük artı 15 milyon metreküp talepten bahsediyoruz. Kapasite ihtiyacı ortaya cak bu mevsimde, hadi bakalım! Bu bir dilemma. Tedarikçinin böyle ani bir durumda karşılaşacağı operasyonları, kabiliyetini de bilemeyiz. Gaz var mı, nerede? Bu durumda ne yapacak? Hemen ithal edebilecek veya ithal ettirebilecek mi? İyi ki BOTAŞ var. İkinci örnek; biz PETFORM olarak artık son bir yıldaki çalışmamızın ağırlığını Türkiye'deki enerji borsasında doğalgazın yeri, geleceği ve boyutları ile ilgili çalışmalara odakladık. Bunlara önem veriyoruz. Uluslararası çıkıyor. Bu devam edecek. Dolayısıy- konferanslar yapıyoruz. Oralarda hela; diyelim ki kompresörlerinizin kapasitesini artırdınız, depolarınızı yaptınız ona rağmen bu ticari özellik devam edecek. Burada yatırım ve sermaye yoğunlaşacak. Bizim de buna ihtiyacımız var. Biz güney ve doğu komşularımızın sahip olmadığı ticari ilişkilere ve özelliklere sahibiz. Bu anlamda onlardan öndeyiz. Biz artık "gaz akar, Türk bakar" dönemini geçtik. Bunun farkına vardık, tahammülümüz yok. Ama yeter ki bunun önündeki ticari kuraklığı yeni enstrümanlarla, yeni mekanizmalarla, yeni oyuncularla Türkiye'ye kazandıralım. Bunu hedefleyelim. deflenen Avrupa örnekleri önümüzde sergilenirken bir kontratın, bir ticaretin 3, 5 kere, hatta 17 kereye varan hızla döndüğü bir dönemdeyiz. Böyle bir dönemde o kontratları yapmak bizler için çok uzaklardaki bir hedef. O kontratları yapabilir hale gelmek istiyoruz. Bugün 45 milyar metreküp olan doğalgaz ticaretimizin, 2023'te 60 milyar metreküpü geçeceği düşünülüyor. Bunu 3,5 kere kontratlaştırabildiğimizi, sözleşme yapabildiğimizi hayal edelim, Türkiye'nin gelir vergisini, katma değer vergisini düşünün. Bunun yapımı için bizim ihtiyacımız olan her türlü lojistik desteği, istihdamı vb. şeyleri düşünün. Uluslararası ekonomi ile Türkiye şartlarını (iklim ve bölgelerin biz bu ticari değerlere yani zenginliğe, yoğunluğu) ve sektör oyuncularının gerçeklerini dikkate alan bir kesinti kısıntı uygulaması hayata geçirilmelidir. Bu da esasen "talep yönetimi" anlayışını pazara yaymaktan geçiyor. Son Tedarikçi Mevzuatta "Eğer bir serbest tüketici dağıtım bölgesi içindeki dağıtımcıdan almak istemediği halde tedarikçisi ile anlaşamadıysa, yerine getirmesi gereken şartları yerine getiremediyse o dağıtım bölgesi içindeki dağıtımcı ona gaz vermekle yükümlüdür" deniyor. teşvike sahip olursak cazip merkez haline geliriz. Bu bizim için yeni taslakta hedeflediğimiz bir olay. Tabii burada önemli diğer bir konu da borsa. Borsa ile ilgili olarak birçok boyutta Türkiye'de son bir yılda hamleler yapıldı. EPİAŞ kuruldu. EPİAŞ'ın yanı sıra bir diğer boyutuyla BOTAŞ altyapı olarak, ulusal sistem operatörü olarak üstüne düşen görevleri şimdiye dek yerine getiremediği için uygun bir EBT yazılımı yatırımına girdi. BOTAŞ bu yatırımları bünyesinde yeni tamamlanana kadar ihtiyacı karşılaya- Bu son tedarikçi anlayışıyla bir yakla- olarak dengeleme piyasası modülüyle şım. O dağıtımcı gazı nereden bula- kuruyor. Kanunun pik mevzuatı, deneDoğal Gaz Dergisi Kasım - Aralık/ November -December 2014
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=