dır. Bu durum artık gaz miktarını azal mak için özellikle öngörülmekted pılan dönüşüm çalışmasında, motoirr.üYzae t rinde en az miktarda ve en ekonomik d şiklik öngörüldüğünden, süpab bindeğ ir i mesi sırasında bir miktar gazın hava il raber ekzoz manifolduna kaçmasına meübsaeade edilmektedir. Bu kaçan gazın miktarı düşük devirlerde süpab bindirme süresine paralel olarak artmaktadır. Buna ek olarak düşük devir ve düşük yükte toplam yakıt miktarı az olduğu için, ekzoz gazındaki toplam hidrokarbon (metan gazı) yüzdesi daha da fazla görülmektedir. Bu durumda hidrokarbonların mutlak değerinin düşük yüklerde özellikle artmadığı söylenebilir. e) Ekzoz gazınd tarı her iki du raukmi kaarr absoı nndm a o b n e olkirsgitinmbiki r farklılık göstermemektedir. Diesel la çalışmada, hıza bağlı olarak d termesi, yanma kalitesinin bu m ü o ş t ü o y ş r a g ik ç ö ı i s t n türbülansla etkilendiğini göstermektedir. Buna karşılık doğal gazla çalışmad bülans seviyesinden ziyade hava/yakı a t t o ü ra rnının etkili olduğu görülmekted de % 0.2 C0, 0tto çevrim için einr.aYlt idn ü e zeydedir. f) Doğal gazla çalışmad yonları, beklendiği üzerae, eakzoztozokgsaiztınemda i k s i genel sıcaklık artışına paralel olarak, bir artış göstermektedir. Bu doğal gaza d nüştürülen Diesel motorunun, artık 0t ö to çevrimine yakın bir şekilde çalışmasından kaynaklanmaktadır. Doğal gazla yapılan çalışma sonucu elde edilen N0 ve N0x miktarları benzer 0tto çevrimleriyl şıl e karaştırıldığında yaklaşık % 30 daha az bir düzeyde olduğu söylenebilir. Bu farklılık doğal gazlı motorda hava fazlal sının yüksekliği ile izah edilebi ılkirk. atsayıg) Deneyler sırasınd zındaki kurum miktaarımnıont,oDruienseelk'lz e o ç z a glı a ş mada çok yüksek seviyelerde olmasına karşın, doğal gazla çalışmad tadan kalktığı gözlemlenmaişttaimr. amen orh) Aynı şekilde doğal gazla çalışmad zoz gazındaki kokunun da tamamenao,retkadan kalktığı gözlemlenmiştir. 6. SONUÇ Orta Doğu Teknik Üniversitesi'nde bir Diesel otobüs motorunda yapılan doğal gaza dönüşüm çalışması sonucund daki sonuçlar elde edilmiştir. a aşağı1- Gazla çalışmada verim d makta, hatta bir miktar veriümşmaertsıişoı lgmöazlenmektedir. 2- Gazla çalışmada, motor 0tto çevrimi standartlarına göre çok fakir çal vam etmiştir. Bunun sonucu olaı şrma ka yeag dz oez gazındaki karbondioksit miktarı belirgin bir ölçüde düşük çıkmaktadır. 3-Toplam hidrokarbon miktarları benzer 0tto çevrim standartl zında düşüktür. arına göre g/km ba4- N0 ve N0x miktarları d T0 çevrim standartlarına göarbeegn/zkemr 0bTazında düşüktür. 5- Diesel yakıtla çalışma durumund zoz gazlarında THC, C0, N0 ve N a e O k x emisyonlarının filtre edilerek azaltılması, gaz içindeki yüksek kurum miktarından ötürü pratikte mümkün olmamaktadır. Gazla çalışma durumund men ortadan kalktığı için failtkrueruuymgutla a mm a a sı mümkün ve ekonomik olabilecek ve bu şekilde doğal gaza dönüştürülmüş motor uluslararası emisyon standartl bilecektir. Pilot uygulama şek alr i ı n ndaeggeelerçekleştirilen bu çalışmada, otobüslerin doğal gaza dönüştürülmesi ile yakıttan % 40'a yakın tasarruf sağl cünde artış olacağı, araç ala n r a ın ca dğaı haar as ec ısns i zg üv e titreşimsiz çalışacağı tespit edilmiştir. KAYNAKLAR [1] Yahşi, O.S. Eralp, O.C., Bayka, D., ve Albayrak, K., "Diesel Otobüslerde Doğal Gaz Kullanımı", Proje Raporu, Rapor No. 91-03-02-03-01, Orra Doğu Teknik Üniversitesi, Ocak 1992. (2) Bayka, D., Yahşi, O.S., Eralp, O.C., Albayrak, K. ve Öcal, F., "Operacion ofa Diesel Engine with Compressed Natura! Gas", Symposium on ehe Use ofCNG, LNG, LPG as Fuel for Incernal Combuscion Engines, Kiev, Ukrayna, SSCB, 23,26 Eylül 1991. (3) Yahşi, O.S. Eralp, O.C., Bayka, D., ve Albayrak, K., "Doğal Gazın Dizel Motorlarda Kısmi Yakıt olarak Kullanılması İçin Motorda Gerekli Dönüşüm Çalışmaları", Proje Raporu, Rapor No. 90-0302-03-07, Orta Doğu Teknik Üniversitesi, Şubat 1991. 39 1
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=