il İSTANBUI.:UN ISINMA SORUNLARI il taşıyacak düzeydedir. Bu bakımdan en büyük kaynak halen kömürdür. Özellikle hızla kentleşen, daha doğrusu hızla "köyleşen" şehirlerimizde kısa vadeli olarak doğal gazın hava kirliliği açısından önemini daima vurgulamışımdır; ancak uzun vadede doğal gazın ve petrolün ne kadar geçerli olacağı, tüm enerji üretiminde ve ısınmada Türkiye'nin kaynaklarının ne kadar yeterli kalacağı konusunda daima tereddütlerim olmuştur. Üzülerek söyleyeyim ki İstanbul kentinin ısınması için ne İstanbul kent yönerimının, ne de devler yönetiminin, kömürle ilgili uzun vadeli bir projesi yok. Kömür, nirelik kazandırıldığı, merkezi sistemlerde yakıldığı zaman alınacak önlemlerle havayı kirletmeyecek ve maksimum düzeyde yanma verimi sağlanabilecek bir yakıt. Bu nedenle İstanbul•da en kolay gerçekleşebilecek ve en ekonomik yatırım, İstanbul bölgesi kömürlerinin merkezi sistemde yakılarak şehrin ısıtılması yoludur. Çünkü merkezi sistemde yakarak isterseniz buhar elde edersiniz; isterseniz kömürün gazını ayrı alıp, gerisini de kokhaline getirebilirsiniz. Böylece hem kükürdünden arındırılmış, hem kalorifik değeri yükseltilmiş, hem de yanma verimleri artırılmış, dolayısıyla ucuzlatılmış bir yakıt elde edilmiş olur. İkincisi de, merkezi ısıtmanın bir değşik türü olarak söyleyebileceğim, kömürden gaz üreterek, bugazı da şehirşebekelerine sevkermekrirki ülkemizinİstanbul·a yakın ve özellikle Trakya'daki kömürlerinin tümü gaz üretimine son derece elverişli kömürlerdir. Bunların gazından ayrı, geri kalan karbon maddelerinden ayrı yararlanmak suretiyle hem ucuz enerji temin ermek, hem de şehri kabus halindeki hava kirliliğinden kurtarmak en akıllıca yoldur. Geçenlerde yaptığım kaba bir hesaba göre, Türkiye sadece kömür ithalatına, devlerin verdiği fonlar da dahil olmak üzere, 1994 yıiında 400 milyon dolar civarında bir para ödemiştir. 1993're bu 300 küsur milyon dolardır ki bu para İsranbul'u yerli kömürüyle ısıtmak için yeterlidir. Bunun yarısı mertebesinde bir parayla, 200 milyon dolar civarında bir yatırımla İstanbul kentinin, doğal gazlı ısıtmadan mahrum kalan bölgeleri remiz bir yakacakla ısırılabilir kanısındayım. Teşekkür ederim. S. BULAK: Çok teşekkür ederiz. Bu proje ne kadar bir süre içinde gerçekleşebilir acaba? G. ÖNAL: Bu proje, kaynaklar ayrıldıktan sonra en fazla 3 yılda gerçekleşir. S.BULAK: Kısa vadede önerebileceğiniz bir başka çözüm var mı? G. ÖNAL: İsranbul'dagözlemlerime göre kirliliğin büyük kısmı, İstanbul içinde kalmış sanayiden kaynaklanıyor. Bu kuruluşların ister kömür, isterse fuel oil yaksınlar, hızla doğal gaza dönüştürülmesi gerekmektedir. İsranbul'daki hava kirliliğinin bu yolla, büyük ölçüde azalacağını şimdiden söyleyebilirim. S. BULAK: Şimdi Sayın ARAYICI'dan İsranbul'daki projenin dağılımı konusunda bilgi rica ediyoruz. S. ARAYICI: Doğal gaz İstanbul için, kısa vadede nefes aldırıcı, remiz bir enerji, ama İsranbul'un tek çözümü değil. İstanbul'daki tüm yakıtların yerine geçerek, İstanbul'u pırıl pırıl yapacak bir yakıt da değil. DO<;\AL GAZ DERGİSi SAYI. 31 82 O kadar gazımız yok. İsranbul'un tümünü doğal gazla ısıracak kadar zengin değiliz. Şehirlerdeki ani kirlenmelerde, diğer uzun vadeli çözümiere vakit kazandırmak, geçiş sağlamak adına, doğal gaz gibi alt yapısıoldukçapahalı birgeçici önlem düşünülmüş. Bu bağlamda baktığımızda, benden önceki sayın meslekdaşımın belirttiği gibi, İstanbul' da kullan ıl acak köm ürle rin kaynaktantemizlenmesininyanısıra, yanma sonrası temizlemenin de gündeme gelmesi gerekiyor. İsranbul'un çevresindeki kömürlerin yıkanarak ya da bir başka yönremle gazlaşrırılmasına pek imkan olmadığı bir gerçek. Bu nedenle bizim ülkemizde merkezi mahalle ya da bölge ısınması pek yaygın değil. Buralarda yakılarak elde edilecek buhar ya da benzeri enerjinin diğer amaçlarla kullanılması, çıkacak yanma ürünlerinin merkez ya da denetimi kolay yerlerde minimuma indirilmesi mümkündür. Sizin doğal gazla ilgili, sanayi kullanımına yönelik endişelerinize karılıyorum; ancak biz sevinerek gördük ki İsranbul'da doğal gaza geçişi en hızlı sanayi sektörü yaşadı. Şu anda mevcut şebekemizin üzerindeki büyüklü - küçüklü sanayiin % 60'ı doğal gaz kullanmak üzere başvurdu. Diğerlerinin de bu yönde bir istekleri var ancak biz belirli şebeke geliştirmelerle, belirli bağlantılarla bunlara bir mikrar yanıt verebiliriz. Hepsine yanıt veremiyoruz. Çünkü İsranbul'a ayrılan gaz miktarı bunu engelliyor. S. BULAK: Burada ufak bir saptama yaparak, barı ülkelerinde uygulanan cogenerarion olayını İGDAŞ'ın düşünüp, düşünmediğini de ortaya koymak istiyorum. Özellikle roplu kullanım yerlerinde, büyük oteller, hastahaneler, kampüslerde sadece
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=