Kazanların Ekonomikliği ile İlgili Önemli Kavramlar • Yanma verimi • Kazan verimi • Kullanma ısıl verimi • Senelik kullanma ısıl verimi • Norm kullanma ısıl verimi Kullanılan formül işaretleri için şu tespit geçerlidir: Büyük harfler mutlak büyüklükleri göstermektedir, örneğin Q [kW] ve Q [kWh]. Küçük harfler relatif (bağıl} büyüklükleri göstermektedir, örneğin q [%] ve q [%]. Harflerin üzerindeki noktalar bir enerji akımının (güç, kayıp güç} sözkonusu olduğunu belirtmektedir. Üzerinde nokta bulunmayan harfler ise (örneğin Q veya q) bir enerji miktarını göstermektedir. İşletme Durumu Bir kazanın tipik işletme durumunun zamansal seyir şekli Şekil l 'de görülmektedir. Gerekli olan tüm bağıntılar buradan (bu gösterilişten) tü reti lebi I mektedi r. Kazanın işletme durumu buna göre "Brülör-on" ve "Brülöroff" dönemlerine (fazlarına) ayrılmaktadır. Her dönemde enerji bakımından çok özel şartlar bulunmaktadır. 1 1 1 1 v.s. Şekil 2. Doğal Gaz Dergisi 1 25 İşletme Dönemi "Brülör-on" Yanma Verimi h F Bu işletme durumu Şekil 2'de görülmektedir. Yanma verimi hF baca gazı kaybı qA'nın çıkarılmasından sonra yakıttan faydalanmayı (yüzdesini) vermektedir. Referans büyüklük % l 00 olarak kabul edilen yakma (brülör) gücüdür. hF = l 00 - qA [%] (1] Baca gazı kaybı 15.7.1 988 tarihli l. Alman-İmisyon koruma yönetmeliğine (BlmSchV) göre hesaplanarak elde edilebilmektedir: ci A = (vA - ııı.) . (/; 2 + B J [%] [2] t} VA baca gazı sıcaklığı ( 0C] VL yanma havası sıcaklığı [ 0C] C02 baca gazındaki C02 miktarı [%] Örnek 1 Yakıt doğal gaz VA = 120 °C VL = 20 °C co2 = % 8,3 ( ) (0,37 J C/ .4 = 120-20 . 8,3 +0,009 = %5,4 Yanma verimi mutlak büyüklüklerle de hesaplanabilmektedir. Bu durumda fayda/harcama oranının oluşturulması gerekmektedir: Fayda 11,. = = • Harcam a Q,. - çL Q ,. [3] Matematiksel olarak basitleştirilmiş değişik bir şekilde ifade edilirse: QA ll F = ] --.- . o/o ] 00 QF [3] ve [l] eşitlikleri eşdeğerdir. qA' Q/QF bölümüne (oranına) karşılık gelmektedir. Böylelikle yüzdesel büyüklük qA mutlak büyüklük QA'ya dönüştürülebilmektedir. Bu, gerçekten ilgilenilen durumların tesirini görebilmek (bunlardan fikir edinebilmek) i çin tekrarlanarak yapılmalıdır. Örnek 2 Yakma (brülör) 1;1ücü QF = 35 kW Diğer değerler Ornek l 'deki gibidir. Bu değer şimdi enerji ile ilgili diğer kayıp büyüklükleriyle (örneğin sirkülasyon pompalarının, brülör fonlarının vb. Mart-Nisan'97 Sa ı 49
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=