1 Makale 2.4.6. Kullanılacak Gazlaştırma Sistemi İki tip gazlaştırma sistemi vardır: • Deniz sulu gazlaştırıcılar • Su banyolu gazlaştırıcılar Gazlaştırma sistem seçimi ekonomik (hem ilk yatırını hem de işletme maliyeti) ve çevresel değerlendirmelere bağlıdır. Deniz suyu gazlaştı rıcıları ilk yatırımı pahalı1 fakat işletmesi ucuz sistemlerdir. Ancak burada deniz suyu sıcaklığı (özellikle kış günlerinde) sınırlayıcı bir faktördür. Öte yandan doğal gaz yanmalı gazlaştırıcılar gazlaştırılan L.N.C.'nin %2'sini yakıt olarak kullanırlar. Çoğunlukla deniz suyu gazlaştırıcıları öncelik taşımakla birlikte doğal gaz yanmalı gazlaştırıcılar yedek ekipman olarak bulundurulmalıdır. 3.0. YER SEÇİMİ Terminal için yer seçerken; boru hattına yakınlık, gemiler için uygun liman yapısı, giriş kanalının boyutları, uzunluk1 genişlik1 römorkörlerin tipi, miktarı, deniz suyu filtreleme sistemi ve klorlama, toprak yüzeyinin uygunluğu dikkate alınır. Jeofizik olarak deprem, rüzgar ve sis, atmosfer basıncı (tanklardaki basıncı kontrol için gereklidir.) deniz suyu sıcaklıkları dizayn açısından önemlidir. 4.0. EMNİYET Terminal dizaynında emniyetle ilgili sınırlamalar en önemli kriterler arasındadır. Mutlak emniyet seviyesine ulaşmak çok zordur ve dizaynın çeşitli aşamalarında ele alınmal ıdır: • Genel yerleşim planında • Proses ekipman ve malzemelerinin seçimi ve yerleştirilmesinde; • Emniyet ekipmanlarının seçimi ve yerleştirilmesinde. L.N.G. terminali tasarımcısı L.N.C.'nin kriyojeniksıcaklığınclan ve basıncından dolayı ona has olan riskleri gözönüne almalıdır. L.N.G. ortam sıcaklığı ve basıncında denge halinde değildir ve herhangi bir kaçak durumunda aniden gazlaşacaktır. Sıvı etrafa yayılmışsa oluşan buharlar bir gaz bulutu oluşturacaktır. Bu bulut durgun havada daha ela büyüyecek ve hava ile karıştığında %5-15 sınırında yanabilen bir karışı nı oluşturacaktır. Sulu ortalama L.N.C. sıçramışsa gürültülü bir patlama oluşacaktır. Yukarıdaki bilinenlerin doğrultusunda terminal tasarımcısı aşağıdaki noktaları kesinleştirmek zorundadır: • Alt patlama sınırına ulaşabilecek gaz bulutunun çıkabileceği maksimum yükseklik, • Bir yangın veya patlama sonucu oluşabilecek şok dalgaları ve radyasyonun büyüklüğü Doğol Gaz Dergisi 84 Terminal tasarımcısı bunlara göre emniyet mesafelerini belirlemek zorundadır. Örneğin: • Depolama tankları ve kontrol binası, alev bacası, terminal sınır çitleri ve binalar arasındaki mesafeler. • İki depolama tankı arasındaki mesafe ve gemi ile tanklar arasındaki mesafe. 4.1. Ekipman ve Malzeme Yönünden Emniyet L.N.C. depolama tankları deprem, uçak çarpması veya dış patlamalar, silah isabet etmesi gibi yüklere karşı dış beton duvarla korunurken; aşırı basınç, termal şok, kaçak riskine karşı emniyetsalıverme vanaları, vakum vanaları, patlama diski, taşma hatları ve karıştırma cihazları ile korunurlar. L.N.C sıçrama ve yayılmasına karşı yayılım düzeyini sın ırlamak ve boil-off gaz hızını azaltmak amacıyla özel izolasyonlu, beton astarlı bekletme havuzları yapılır. L.N.G. pompalama, gazlaştı rma üniteleri malzeme olarak kırılgan olmayan paslanmaz çelik, alüminyum alaşımlar ve kriyojenik bronz gibi maddelerden yapılır. Kriyojenik sistemler maksimum çalışma basınçlarının iki katına test ecl iIirl er. 4.2. Kontrol ve Enstrümantasyon Açısından Emniyet Vana pozisyonlarının sıcaklık, basınç değerlerinin otomatik okunması. • Ekipmanların otomatik kontrol devreleri • Uzaktan kumanda ekipmanları • Sıvı seviye göstergelerinin çift olması. • E.S.D. (Acil Durum Devredışı) sistem leri 4.3. Emniyet Sistemleri L.N.G. sıcaklığını ölçen sıcaklık elemanları (tank tabanlarında) • Gaz declektör cihazları (kompresör bölgesi ve güç istasyonları) • Alev cledektörleri (doğal gazlı gazlaştıncılarda) L.N.G. kaçaklarına karşı kullanılan köpük; gazlaşmayı azaltır·, tutuşma bölgesini sınırlandırır, alev şiddetini azaltır. Delüj (sel) sistemleri olası bir yangından doğacak radyasyondan tankları, kontrol odasını, elektrik binalarını korur. 5.0. SONUÇ YERİNE Bir L.N.C. terminal tasarımcısının görevi; terminal ekipmanlarını maksimum emniyet koşullarını sağlayacak şekilde optinıize etmek ve bunu ela minimum maliyetle gerçekleştirmektir. Kaynak: L.N.C. Terminals Design Criteria, C.D.F Training Notes, 1993, Paris Mart - Nisan '99 Sayı 61
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=