Makale borusu ile doğrudan gazla dolum yapmak daha ekonomiktir. 250 sft3/min'in üzerinde akışlar olduğunda LCNG'ye geçmek daha cazip olmaktadır.Bir örnek vermek gerekirse, 1000 scf/nıin.'lik bir akış için LCNG sistemi kullanmak kompresör kullanımı safdışı edildiği için o/o0-50 arasında daha ucuza gelmektedir. GRi (Gaz Araştırma Enstitüsü) Birleşik Devletlerde doğal gaz dolunı istasyon maliyetlerini başlıca iki faktör üzerinde özetlemiştir: 1 . Elektrik Maliyeti CNG dolum istasyonları düşük yük faktörleri yüzünden yük-sek elektriksel maliyete sahiptirler. Bu aşamada kompresör kullanılmadığı için LCNG sistemi bir avantaj sağlar. 2. LNG'nin Depolanması LNG deposu yüksek maliyet gerektirdiğinden küçük hacimler için uygun değildir. Özetle, LCNG sisteminin faydaları aşağıda özetlennı iştir: • İlk yatırım maliyeti kapasitesi 7sm3/dak'dan büyük sistemler için düşüktür. • Yer seçimi esnektir; LNG bir kamyondan doldurulabilir. • Hareketli parçaların azlığı nedeniyle bakım için ayrılan zaman azdır. • Kompresör kullanılmadığı için gürültü seviyesi minumum seviyededir. • Yakıt kalitesi daha iyidir. Birleşik Devletler Deneyimi ABD' de bir dizi irili ufaklı LCNG tesisi yer almaktadır: Dünyanın en büyük LCNG tesisi El Paso Teksas'ta yeralmaktadır. 1996 yılında faaliyete geçmiştir. İstasyon 227 nı3 depolama kapasitesine sahiptir. 77 LNG otobüsü 27 LCNG otobüsü ve 30 tane küçük çaplı LCNG taşıtına dolum yapmaktadır. 1995 yılında kurulan 5.7 m3'lük depo kapasitesine sahip LNG tankı Norfolk City doğal gaz taşıtlarına ve CNG ile çalışan bir feribota hizmet vermektedir. 23 1113 kapasiteli bir LNG tankı 1995 yılında DALLAS/FORTWORT havaalanına inşa edilmiştir. 500 scfm'lik sıkıştırılmış doğal gaz kapasitesine sahiptir. Her iki (LNG ve CNG) dolum tipi mevcut olduğundan uzun vadede işletme maliyetlerini karşılaştırmada kullanılır. LCNG sistemi yüksek kaliteli doğal gaz dolum kapasitesine sahip olduğu gibi hem LNG ile hem de CNG ile çalışan cihazların dolumuna olanak verir. GELİŞMEKTE OLAN ÜLKELERDE UYGULAMA Gelişmekte olan ülkelerde aşağıdaki konular analiz edildikten sonra LCNG uygulamasına karar verilebilir: OoQal Gaz Dergisi 86 • LNG veya doğal gaz kaynağının belirlenmesi. • Uygun ulaşım yapısının belirlenmesi. • Finansal alternatiflerle birlikte gelişme maliyetlerinin analizi. • Kullanıcının kabulünün değerlendirilmesi. LNG veya Doğal Gaz Kaynağı En birincil ve en önemlisi ya boru hattı ile ya da LNG şeklinde bir doğal gaz temini gerekmektedir. Bu bağlandıktan sonra LCNG sisteminin avantajları diğer yakıt sistemleri ile karşılaştırılır. Doğal gaz kaynağı çok, rafine petrol ürünleri yeterli olmayan ülkeler için LCNG sistemi ekonomik açıdan cazip olabilir. Ulaşım Alt yapısı LCNG sisteminin fiyat açısından uygun olabilmesi için çok sayıda taşıt operatörleri bu sistemden faydalanabilıııelidirler. Bu amaçla yeterli sayıda CNG ile çalışan araçların üretilmesi ya da benzinle çalışan motorlarda değişiklik yapılmalıdır. Motorun dönüşüm maliyeti dikkate alınması gereken faktörlerdendir. Geliştirme Maliyetleri Bir LNG tesisini geliştirmenin maliyeti depolama tankı kapasitesine, destek alt yapının mevcudiyetine ve maliyet hesabına bağlıdır. Bu maliyetlerin büyük bir bölümü bir baza dayandırılarak kestirilebilir ve LCNG proğramının uygunluğuna karar verilebilir. Kullanıcının Kabülü Değerlendirme açısından en zor faktör olup, teknik ve maliyet faktörleri kadar önemlidir.Bu doğal gazın öncelikle taşıtlarda yakıt olarak kullanımının kabülünü arkasından da LCNG tesislerinin yerleşmesini gerektirir. Kullanıcı kabülünün yetersizliği teknik ve ekonomik faktörler ne olursa olsun, projenin hayata geçmesini engeller. SONUÇ YERİ NE LCNG doğal gazın taşıt yakıtı olaı·ak kullanım şansıdır.Doğal gazın mevcut olduğu yerlerde dizel yakıtı ve benzin fiyatları da yüksekse bir avantaj olmaktadır. Düşük işletme ve yatırım maliyetleri ile yüksek LNG dolum hızları elde edilebilir. Bundan da öte temiz bir yakıt olan doğal gazda gürültü ve ekzost emisyonları da minumum düzeydedir. KAYNAKLAR: 1. CH-IV LNC Company Cas Supply and Vehicle Fuel Services. 2. Pipeline and Cas )ournal, September 1996. Eylül • Ekim 2000 Sayı 70
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=