Translation Enerji: Kaostan Rekabete ıni? Energy: Is it From Chaos to Competion? Dünya Bankası'nın vesayetinde, gelecekteki rekabetçi enerji pazarı için çerçeve sunan bir tasarı taslağı hazırlandı. Bu tasarı, sürece at gözliikleriyle bakmanın adet olduğu, rekabete kapalı ve çürümüş bir devrin kapanmasına yardımcı olabilir. Uluslararası tahkime olanak tanıyan anayasal ve yasal değişikliklerin başarılmış olması, halihazırda sıkıntı içinde bulunan Yap-İşlet-Devret ihalelerinin dirilmesine yol açmayacaktır. Bu yüzden, bu yıl enerji sektöründen beklenen "özelleştirme" gelirleri umulanın altında kalabilir. Kaynak: Business Monitor lnternational Ltd'nin "Türkiye 2000" raporu. Türkiye'de 2000 yılının ikinci çeyreği, enerji sektörü için önemli gelişmelere gebe gözüküyor. Bir dizi ertelemenin ardından, Türkiye'nin ilk nükleer santral ihalesine ilişkin karar 7 Nisan 2000'de verildi ama yeni ertelemeler de kimseyi şaşırtmayacak. Bu arada bir bölümü enerji sektörünün yeniden yapılandırılmasında kullanılması planlanan Dünya Bankası kredisi ile ilgili görüşmeler de devam ediyor. Türkiye daha şimdiden Yap-İşlet-Devret ve benzeri sözleşmelerle özel sektörü enerji yatırımlarının içine çekmiş durumda.Tüm bu yapılanlar, özelleştirmede bir an önce hızlı adımlar atma düşüncesiyle yapıldı. Gene de bu sayede kamunun elektrik üretim ve dağıtım kuruluşları TEAŞ ve TEDAŞ'ın yatırım harcamaları azaldı. Yap-İşlet-Devret'lerde Tahkimin Kaderi Pratikte Yap-İşlet-Devret projelerinin sadece bir bölümünün Elektrikte Türkiye'nin Kurulu Kapasitesi ve Birinci Elden Üretimi 1998 Kurulu Kapasite (MW) Üretim (mn kWh) Taş kömürü ve linyit 6.549 35.687 Akaryakıt 2.102 8.178 Doğal gaz 4.310 24.838 Jeotermal ve rüzgar 24 90 Hid roelektrik 10.307 37.508 Toplam 22.352 1 1 1 .022 Doğal Goz Dergisi 104 Elektrikte Türkiye'nin Kurulu Kapasitesi ve Birinci Elden Üretimi 1999 Kurulu Kapasite (MW) Üretim (mn kWh) Taş kömürü ve linyit 6.791 38.070 Akaryakıt 2.047 10.003 Doğal gaz 6.814 37.456 Jeotermal ve rüzgar 24 108 Hidroelektrik 10.735 33.104 Toplam 26.293 1 18.750 finansmanı yapılabilmiş durumda. Bu işin kabahatinin ise, bu tür sözleşmelerde uluslararası tahkime kapalı olan Türk hukuk sisteminde olduğu ifade ediliyor. Bu sorun, geç de olsa geçtiğimiz yıl yaz aylarında yapılan Anayasa değişikliği ve bunlara bağlı olarak yıl sonunda ve Ocak ayında yapılan kanun değişiklikleriyle hal yoluna girmiş gözüküyor. Yakınlarda ise Dünya Bankası (aynı şekilde gecikmeli olarak) ihalelerin iptali veya en azından rekabete açık bir pazarın önünü açacak şekilde şartlarının yeniden ele alınması çağrısı yaptı. Geçtiğimiz yıllarda tahkim sorunundan kurtulmayı başarıp da faaliyete geçen bu tür Yap-İşlet-Devret modelli enerji tesisleri, IMF ve Dünya Bankası tarafından yapılan elektrik fiyatlarındaki artış çağrılarının ne kadar haklı olduğunu pahalı şekilde kanıtladı. Ayrıca IMF, kimi Yap-İşlet-Devret projelerinin finansmanını daha da zorlaştıracak biçimde, ilgili kredilere dair Kasım-Aralık 2000 Soyı 71
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=