� her bir santralin yükleme faktörü ve net birim üretim maliyet değerleri gösterilmiştir. Türkiye Bu da çevre yönünden olumlu bir ortalaması yüklemefaktörü için % 61, net birim gelişmedir. TES'imizin ortalama ter- üretim maliyeti ise 4, 1 9 cenUkWh'dir (TEAŞ, mik verimi Tablo 4 ve Şekil 2A'da 2000a,b). akışkan yatakta 850°C civarında bir sıcaklık oluştuğu için kül ergimesi söz konusu değildir (Taragay, K., 2001 ). Bazı TES'lerimizde linyit içindeki su buharını alma sistemleri vardır. Bu uygulama da TES'de iç tüketimin artmasına verilmiştir. neden olur. Tablo 4. Termik Enerji Santralleri (TES) 'nin ortalama termik verimleri Linyit ve taş kömür yakan TES Fuel-oil yakan TES Diesel-oil yakan TES Doğal gaz yakan TES Teorik [%] 25-36 38-42 33-40 45-52 Belli yüklerin üzerinde yanma odasında oluşan aşırı sıcaklık ve bunun sonucu oluşan cüruflanma nedeni ile santrallerimizin çoğu tam yüke çı}ama·ffıakta ve bu durum birim elektrik maliyetini artırmaktadır. Şekil 28-C'de 50 40 30 20 1 O o - ı, - - L - - - - - - ı .. - Ölçülen[%] 32,49 36,40 32,84 49,81 Ülkemizin kendi ene�i kaynağı linyitin büyük bir kısmı yüksek Şekil 1 'deki, harita incelendiğinde, fosil yakıtlı oranda kükürt, kül ve nem içermektedir. Sanayi ve ısınmada kullanılamayan bu linyitler, konvansiyonel pulvarize yakma teknolojisine dayalı TES'de tüketilmektedirler. Linyitlerimizin kül ergime noktaları düşüktür. Pulvarize kömür TES'i, pulvarize kömürün yanması sonucunda, yüksek sıcaklıklara ulaşılmakta ve bu durumda sistemde problemler yaşanmaktadır. Halbuki - - - - - - - - 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 JESNo. santrallerin tarım alanlarını ve özellikle turizmi olumsuz yönde etkileyebilecek bazı bölgelerde yoğunlaştığı görülmektedir. Bu santrallerin çevre kirletici emisyon değerlerinin azaltılması için yeterli önlemler ise alınmamaktadır. Yakıt cinslerine Türkiye'de 'Hava Kalitesi Korunması Yönetmeliği' 1986'da, 'Su Kirliliği Yönetmeliği' 1988'de, 'Katı Atıkların Yönetmeliği' ise 1991 'de yürürlüğe girmiştir. Bu tarihlerden önce kurulmuş olan TES'in çevreye olan olumsuz etkilerini minimize etmek amacı ile baca gazı desülfürizasyon (FGD), elektrofiltre ve atıksu arıtma rehabilitasyon yatırımları yeni ihaleler olarak ele alınmıştır. Pahalı oldukları için belli bir öncelik çerçevesinde yapılmaktadırlar (WEC-TNC, 1 999). FGDolan Çayırhan, Orhanelive Kangal (111. Ünitede var) hariç tüm kömürve fuel-oil yakan TES'de 'Hava Kalitesi Korunması Yönetmeliği'nde belirtilen 1000 mg/Nm3 sınır değerinin üstünde SO2değeri bulunmaktadır. Tablo 5 ve Şekil 3A'da tüm TES'in SO2 emisyon değerleri verilmiştir. [%] 100 91} 80 70 60 50 30 20 10 - � - - ı, il � - - - - - � il lı n 2 3 4 5 6 7 8 9 ıo ı ı 12 13 14 ıs 16 11 18 19m No. 3 5 [cent/kWh] 30 25 20 1 5 1 O 72 Mart 2003 Sayı 85 Doğal Gaz, LPG & Fuel Oil Dergisi Tablo 5. Termik Enerji Santralleri (TES)'nin SO emisyon değerleri. Linyitve taş kömürü yakan TES 36,68 kg/MWh Fuel-oil yakan TES 20,65 kg/MWh Diesel-oil yakan TES 0,51 kg/MWh Doğal gaz yakan TES 0,04 kg/MWh Türkiye ortalaması ise 20,24 kg/MWh'dir. 2000 yılında Yatağan, Kemerköyve YeniköyTES'de FGD yapımına devam edilmiştir. %95 verimle çalışan bu tesisler sayesinde birim elektrik başına düşen SO2'larında önemli ölçüde azalmalar olmaktadır. Şekil 4'de görüleceği gibi 201 O yılında Türkiye'de elektrik üreticileri tarafından üretilen tüm elektriğin GWh değeri başına atılan SO2 emisyon değerinin 2,87 ton/ GWh olması beklenmektedir (WEC-TNC, 1999). Kullanılan FGD'lerde kireçtaşı, alçıtaşı ile yaş yıkama prosesi uygulanmaktadır. Tablo 6 ve Şekil 3B'de tüm TES'in NOx emisyon değerleri verilmiştir. Tablo 6. Termik Enerji Santralleri (TES) 'nin NO emisyon değerleri. Linyit ve taş kömürü yakan TES Fuel-oil yakan TES Diesel-oil yakan TES Doğal gaz yakan TES 3,38 kg/MWh 2,07 kg/MWh 2,21 kg/MWh 2,72 kg/MWh NOx emisyonlarının Türkiye ortalaması 3,01 kg/MWh'dir (Anon, 2002). Hiçbir TES'de DeNOx yoktur. NOx tutumu ocak sıcaklığı düşürülerek, ortamda fazla oksijen miktarının az oluşu ile sağlanmaya çalışıl maktadır.
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=