K=P/P, x T/T x Z/Z Burada; mct : Düzeltilmiş hacim (m3), m. : Sayaçtan okunan hacim , K : Düzeltme katsayısı, P : Ölçüm basıncı (bar) makale artic T-'- (sıcaklık oranı) = 1 ve P, : Referans Şartlardaki basınç (1 ,01 325 bar) __;_ ( .. . ) - T : Ölçüm sıcaklığı (oK) Z sıkıştırılabılırlık oranı - 1 T, : Referans Şartlardaki sıcaklık (288, 1 5°K} Z : Ölçüm şartlarındaki sıkıştırılabilirlik z, : Referans Şartlardaki sıkıştırılabilirliktir. Müşteriye verilen gazın basıncı 300 mbarve altında ise; olarak alınır. Dağıtım Şirketi, 100 mbar'ın altında doğal gaz kullanan müşterilerin doğal gaz miktarının K katsayısı ile çarpılarak düzeltilmesini yapmak yükümlülüğünde değildir. Ancak bu düzeltmenin yapılmaması sonucunda ortaya çıkacak gider 100 mbar'ın üstünde doğal gaz kullanan müşterilere yansıtılamaz, tarifenin içinde maliyet kalemi olarak yer alamaz. Burada referans şartlar olarak 15°C ve 1 atmosfer basıncı alınarak hesaplamalar yapılmıştır. Ölçüm şartları olarak da 1 5°C kabul edilmiştir. Bu durum sıcaklık ortalaması düşük olan şehirlerle sıcaklık ortalaması yüksek olan şehirlerde K kat sayısının değişmeyeceğini ifade etmektedir. Bunun sonucunda da düşük sıcaklık ortalamasına sahip bölgelerde oturan müşterilerin aleyhine seyretmektedir. 7. Doğru Faturalandırmaya İlişkin Öneriler • Her il için ayrı olmak kaydıyla aylık ortalama sıcaklıklar tespit edilerek bir tablo oluşturulabilir. Bu verilerden yola çıkarak en yüksek korelasyona sahip yıllar baz alınıp ileriki yıllardaki dağılımlar hesaplanabilir. Böylece fiili sıcaklık değerleri dikkate alınarak yapılan tüketim değerleri hesabı ne dağıtım şirketi ne de müşteri aleyhine bir durum söz konusu olur. • Sıcaklık değişimi fazla olan şehirlerde sıcaklık kompanzasyonlu sayaçlar (TC} kullanılması tavsiye edilebilir. • Yeni gaz kullanacak iller için fatura tahsilatının kolaylığı açısından ön ödemeli kartlı sayaç (özellikle kamu kurum ve kuruluşları için) tercih edilebilir. • Gereken kapasitesi belirlenmiş bir gaz tüketim merkezi için minumum ve maksimum debi ölçümleri dikkate alınarak ölçüm dinamiği (Qm;iOmaxl en uygun olan değeri içerensayaçseçimi yapılarak daha sağlıklı ölçüm sonuçları temin edilir. • Bakım yılı dolmuş olan sayaçların rekalibrasyonları zamanında yapılarak doğru ölçüm sağlanabilir. • Özellikle rotary sayaçların yağlanma eksikliğinden ötürü oluşan sayaç iç mekanizmasındaki ve dişlilerdeki kırılma ve bozulmalar yapılacak periyodik bakım çalışmalarıyla giderilerek hem sayacın ömrünün uzun olması hem de sağlıklı ölçüm yapması sağlanabilir. • Büyük tip sayaçların önüne (özellikle rotary sayaçlarda} konulacak filtre gaz ile birlikte gelen kirliliğin sayaca girmesini engelleyerek sayaçta basınç kaybı artışını engeller. Basınç kaybının yüksek olması sayacın eksik sarfiyat kaydetmesine ve dağıtım şirketinin mağdur olmasına sebep olur. 8. Sonuç: Doğal gaz sayacı.gazın paraya dönüştüğü noktadır. Bu sebeple bu noktada tespit edilen tüketim değeri büyük önem arzeder. Buna istinaden gaz dağıtım şirketlerinin yukarıda sıralanan önerileri dikkate alarak uygun doğal gaz sayacı seçimini yaptıktan sonra doğru ölçüm tespiti için tüketim üzerine etkiyen faktörleri belirleyip bunları da dikkate alan hesaplamayı yapması zaruridir. Kaynakça [!} TS 5910 EN 1359/Nisaıı 1999 Gaz Sayaçları-D(ı;afiwnlı, [2} TS 5477 EN 12261 Sayaçlaı; Gazlar için, Türbin Çarklı, [3} EN 12480 Türbinli Sayaçlaı: [4} Prof. Dı: Osman F Ge11cali "Ölçme Tekniği" [5} Doğal Gaz Dağıtım Şirketlerinin Perakende Satışlarında Fiili Üst lsıl Değerin Uygulanması Hakkında Tebliğ, 31 Aralık 2002 tarilı 22480 sayılı resmi gazetede yayınlanııııştıı: [6} Gaz Sayaçları Yönetmeliği (71/318/AT), [7} UME- Gaz Akışı Ölçümlerinde Temel Pren-sipler ve Uygulamalar Eğitim Notları. l!li'J llfill Eylül 2004 / Sayı 97 � ---------------==='------------ Doğal Gaz Dergisi Hidrolik Boru Bükme Makineleri Elektrikli Testereler Boru Kesme Aletleri Digital Sızdırmazlık Test Aletleri Gider Boru Temizleme Makineleri *Yüksek Alman Teknolojisi *Üstün kalite Elektrikli Paftalar Boru Anahtarları Bakım Amaçlı Boru dondurucu Sistemleri Test Pompaları Karot Matkapları *Yedek Parça ve Servis garantisi İle Hizmetinizdeyiz YETKİLİ BAYİ GLOBAL ENDÜSTRİYEL ÜRÜNLER MAKİNE SAN. ve TİC. LTD. ŞTİ. Mahmutbey İSTOÇ 44. Ada No:3 34550 Bağcılar İSTANBUL Tel :0212 659 61 20 • 21 Fax :0212 659 61 23 e-mail : info@globalend.com www.globalend.com
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=