58 / 76
56
Doğalgaz •
Mayıs / Haziran 2017
ÇEVİRİ
m²’den fazla CO
2
akışında çalışabilme becerisini ortaya koymuştur.
Şekil 8 test sonuçlarını göstermektedir.
Laboratuvar-ölçekli test düzeneği, yüksek-saflıkta sıvı CO
2
ürü-
nü üretmek amacıyla anod egzoz akıntısını ikinci işleme tabii tut-
mak amacıyla bir CO
2
sıkıştırma/sıvılaştırma kurulumunu içermek-
tedir. CO
2
sıkıştırma/sıvılaştırma kurulumunun süreç kontrol son
testi laboratuvar-ölçekli 8 kW ECM blok CO
2
yakalama testleri ile
paralel olarak gerçekleştirilmiştir. Bu kurulumu ECM bloğu egzoz
simülasyon koşullarında değerlendirilmiştir ve %99.6’nın üzerinde
saflığa sahip sıvı CO
2
üretebilme becerisi ortaya konulmuştur.
6. ÇIKARIM
Yapılan bir teknik ve ekonomik fizibilite çalışması bir Karbon
Yakalama, Kullanım ve Sekuastrasyon uygulamasının faydalarını
550 MW’lık bir referans Tozlaşmış Kömür santralinde kullanılan
amin temizleme teknolojisinin faydaları ile karşılaştırmıştır. Yapılan
sistem çalışmaları ECM-temelli CEPACS santralinin şebekeye cid-
di miktarda daha fazla ilave güç sağladığını ve Enerji Bakanlığının
%35’lik marjinal ekipman maliyeti hedefini karşılama potansiyeline
sahip olduğunu göstermiştir. CEPACS sistemine sahip olan Re-
ferans Tesiste elde edilen CO
2
’nin maliyeti ton başına 38.46 ABD
dolarıdır (2011 ABD Doları), ve bu seviye amin-temelli karbon ya-
kalama alternatifinden daha düşüktür.
İlgili testler, ECM’nin Tozlaşmış kömür santrali baca gazından
olan NOx emisyonlarını azaltma becerisini karakterize etmek
amacıyla 250 cm²’lik ECM hücresi kullanılarak gerçekleştirilmiş-
tir. Katod besleme akıntısındaki (baca gazı) NOx konsantrasyonu
50 ppm’den 216 ppm’e arttırılmıştır. 110 mA/cm²’de en az %70
NOx ayrıştırılmıştır. Eğer kömürle çalışan santraldeki SCR (selek-
tif katalitik azaltma) sisteminin ortadan kaldırılması onaylanırsa,
bu dikkat çekici bulgu sonuç olarak CEPACS sistemi ile bağlantılı
marjinal ekipman maliyetinin daha da azaltılmasını sağlayabilir.
Baca gazı safsızlıklarının hücre komponentleri ile potansiyel et-
kileşimlerini değerlendirmek amacıyla ECM düğme-hücre testleri
gerçekleştirilmiştir. Hücre performansı, SO
2
, HCl, Hg ve SeO
2
ila-
veleri ile birlikte simülasyonlu baca gazı kullanılarak değerlendi-
rilmiştir. ECM için olan kontaminant tolerans seviyeleri belirlen-
miştir.
CEPACS santrali baca gazı temizleme sistemi çıktısı ile yapı-
lan kontaminant etki değerlendirme ve karşılaştırması ECM tole-
rans seviyelerinin ECM katod besleme gazı (işlenmiş baca gazı)
için beklenen kontaminant seviyelerinin oldukça üzerinde oldu-
ğunu göstermiştir.
Laboratuvar ölçekli bir CO
2
yakalama sisteminin demonstras-
yon testi tamamlanmıştır. Bu sistem doğrudan FCE’nin ticari üre-
tim gamından alınan ve toplam 11.7 m²’lik elektrokimyasal memb-
ran alanına sahip olan tam-alanlı hücreler içeren ECM bloğu kul-
lanmıştır.
Nominal brüt DC çıktısı yaklaşık 8 kW olup yüksek-saflıkta CO
2
üretim seviyesi senede yaklaşık 100 tondur. ECM bloğu 15,000 sa-
atin üzerinde bir süre için çalıştırılmıştır ve sabit bir CO
2
akışı sı-
rasında CO
2
’nin %90’dan fazlasını ayrıştırma anlamında sabit bir
performans sergileyebilmiştir.
Ticari olarak onaylanmış Doğrudan Yakıt Hücresi teknolojisini
kullanan ECM, CO
2
yakalama anlamında önemli bir alternatif ola-
rak ortaya çıkmakta olup merkezi üretim ve endüstriyel uygula-
malar için verimli ve maliyet etkin bir çözümdür. Kömür ve doğal
gaz temelli santrallerin baca gazından ECM-temelli CO
2
yakala-
ma, bu uygulamanın uygunluğunu daha da konfirme edecektir.
CEPACS sisteminin ticarileştirilmesi anlamındaki bir sonraki adım
olarak FCE, Enerji Bakanlığı ile iş birliği içerisinde, şu anda, bir
Tozlaşmış Kömür Santralinde demonstrasyonu yapılmak üzere
3MW’lık ECM-temelli pilot ölçekli CO
2
yakalama sistemi geliştir-
mektedir. Bu santralin kurulum ve işletiminin 2017/18’de başlama-
sı planlanmaktadır.
KAYNAK
[1] Farooque, M. Integrated high efficiency fossil fuel power
plant/fuel cell system with CO
2
emissions abatement. United
States Patent 7,396,603; issued July 08, 2008.
[2] Cost and Performance Baseline for Fossil Energy Plants. Vol-
ume 1: Bituminous Coal and Natural Gas to Electricity. Revi-
sion 2. DOE/NETL-2010/1397; November 2010.
[3] Quality Guidelines for Energy System Studies: Cost Estima-
tion Methodology for NETL Assessment of Power Plant Per-
formance. DOE/NETL-2011/1455; April 2011.
Tesisat
Mekanik Tesisat Sektörünün Etkin Dergisi
www.tesisat.com.trMEKANİK TESİSATSEKTÖRÜDERGİSİ •
HAZİRAN 2017
•YIL: 24 • SAYI: 258 • 10 TL• ISSN 1305-2063
Havavesuuygulamalarıiçin
Danfossbasınçtransmitteri
MBS1900basınç transmitteri,yangın söndürme sistemleri,evsel&endüstriyel
hidroforlarvehava kompresörlerigibihavave suuygulamaları için tasarlanmıştır.
Farklıçıkış sinyalleri,mutlakvebağılölçerversiyonları,0-4bar ile0-25bararasında
değişenbasınçaralığıve farklıelektrikbağlantıları ilegenişbirürünyelpazesi sunar.
Zenginleşen içeriği ve dağıtım gücüyle alanında lider dergimizde
yer alarak mesajlarınızı hedef kitlenize ulaştırabilirsiniz.
tesisat.com.tr