MUHÄ°TTÄ°N TEKMAN
Makina Mühendisi - MBA

Günümüzde gerçekleÅŸmekte olan genel ekonomik geliÅŸmelere koÅŸut olarak artan faiz ve döviz fiyatları nedeniyle oluÅŸan olaÄŸan üstü durum bizleri günümüz koÅŸullarını daha iyi anlamaya ve yakın geleceÄŸe yönelik olarak da almamız gereken kararlar için doÄŸru deÄŸerlendirmeler yapmaya zorunlu kılıyor.

Hem küresel hem de yerel boyutlarda yaÅŸanmakta olan güncel olumsuz durumun son verilerine bakarsak örneÄŸin 24 Mayıs itibariyle son 3 ayda; Brent tipi ham petrol dolar bazında %10 artış göstermiÅŸ, dolar da TL karşısında %24 daha deÄŸerlenmiÅŸtir. 

Bu nedenle dergi grubu olarak her sene ısıtma sezonunun baÅŸlangıcı olarak gördüÄŸümüz sonbahar aylarında yapmakta olduÄŸumuz "1000 kcal ısı gereksinimi için kullanılan çeÅŸitli yakıtların kullanıcıya maliyetleri" ile ilgili yıllık deÄŸerlendirme çalışmamızı bu sene Mayıs ayı sonu itibariyle de yapmak zorunda kaldık.

Ayrıntılı bilgilerle gelecek sayımızda sizlere sunulacak olan bu çalışmada AÄŸustos 2017 - Mayıs 2018 döneminde, yani son 9 aylık dönem içinde dolar %32 artarken; fuel-oil no: 4 ile fuel-oil no: 6'daki birim fiyatları yaklaşık %58'lik artış göstermiÅŸ, ancak bu artış henüz diÄŸer yakıtlara; doÄŸalgaz, LNG, LPG ve elektrik birim fiyatlarına yansımamıştır.

Mayıs 2018'deki yakıt birim fiyatlarının AÄŸustos 2017'deki fiyatlara göre artış oranlarına bakarsak; elektriÄŸin konut, sanayi ve ticarethanelerdeki kullanımlarında geçerli olan birim fiyat artışları %15, LNG'nin %18, LPG'nin ise %13 olarak görünmesine karşın konutlardaki doÄŸalgaz fiyatlarının henüz bu oranlarda etkilenmediÄŸi görülmektedir. Bu yıl içinde çeÅŸitli ÅŸehirlerdeki doÄŸalgaz dağıtım ÅŸirketlerinde gerçekleÅŸmiÅŸ olan sistem kullanım bedellerindeki deÄŸiÅŸimlerin de etkisiyle oluÅŸan yeni birim fiyat artışlarına son günlerdeki petrol ve döviz deÄŸerlenmelerinin mutlaka yansıyacağı ve doÄŸalgaz fiyatlarının ekim- kasım aylarında çok daha yüksek deÄŸerlere ulaÅŸabileceÄŸi söylenebilir. Ayrıca bu yeni fiyat düzenlemeleriyle birlikte ÅŸehir gaz dağıtım ÅŸirketlerinin 100.000 m3/yıl'dan fazla tüketimi olan abonelerine çeÅŸitli tüketim miktarlarına göre uyguladıkları doÄŸalgaz birim fiyatlarının %15-25 aralığında arttığı dikkat çekmekte.

Günümüz itibariyle oluÅŸmuÅŸ olan yakıt fiyatlarının 2012 yılındaki bedellerine göre yani son 6 yıl için yapılan deÄŸerlendirmede ise dolar %155 artarken; doÄŸalgazın; konutlardaki kullanımında %16-18 aralığında, sanayideki kullanımında %35-38 aralığında fiyat artışı yaÅŸadığı saptanmakta. Ayrıca doÄŸalgazın sıvı fazındaki yani LNG'deki satış deÄŸerlerine bakılırsa bu dönemsel artışın %42 civarında olduÄŸu, LPG'nin de tüp bazında %47-55 aralığında, dökmegaz bazında ise %70 civarında artmış olduÄŸu anlaşılmaktadır.

Akaryakıt çeÅŸitlerine bakıldığında; motorinin %47, yüksek kükürtlü fuel-oil no 6'nın %45, kalorifer yakıtı fuel-oil no 4'ün de %59 arttığı görülmektedir. Elektrik fiyatları incelendiÄŸinde de; sanayi tarifesinde %37, ticarethane tarifesinde %42, konut tarifesinde ise %44 artış olduÄŸu görülmektedir.

Son olarak Linyit kömüründe ise; TKÄ° ELÄ°'nin Soma'da ürettiÄŸi linyit kömürlerinden 0,5-10 mm aralığındaki yıkanmış, açık toz halindeki linyitte %99, +20 mm yıkanmış, parça, torba halindeki linyitte ise %110, Hakan Kömür'ün Sibirya'dan ithal ettiÄŸi ceviz tipi linyitte de %89 artış olmuÅŸtur.

Tüm bu fiyat deÄŸiÅŸimlerini yukarıda belirlenen ilgili dönemler içindeki enflasyon deÄŸerleriyle de kıyaslamak gerekirse; TÜÄ°K’in AÄŸustos 2017 – Nisan 2018 dönemindeki son 8 aylık Tüketici Fiyat Endeksi rakamlarının; 311,85’ten 342, 78’e yükselerek %9,92 arttığı, dolayısıyla da bu dönem içindeki endeks artışının yakıt fiyat artış oranlarının altında kaldığı görülmekte ise de diÄŸer deÄŸerlendirme ölçütü olan 2012 yılına göre deÄŸiÅŸimde ise Nisan ayındaki 207,05 olan endeks deÄŸerinin son 6 yıl için %65,55 artmış olması nedeniyle yukarıda belirtilen yakıtlar içinden dökmegaz ve linyit kömürü hariç tüm diÄŸer yakıtların fiyat artış oranlarının Tüketici Fiyat Endeksi artış oranın altında kaldığı anlaşılmaktadır.

Dolayısıyla yakın gelecekte yakıt fiyatlarında önemli oranlarda artış olması beklenebilir.