MUHİTTİN TEKMAN
Makina Mühendisi - MBA

Günümüzde gerçekleşmekte olan genel ekonomik gelişmelere koşut olarak artan faiz ve döviz fiyatları nedeniyle oluşan olağan üstü durum bizleri günümüz koşullarını daha iyi anlamaya ve yakın geleceğe yönelik olarak da almamız gereken kararlar için doğru değerlendirmeler yapmaya zorunlu kılıyor.

Hem küresel hem de yerel boyutlarda yaşanmakta olan güncel olumsuz durumun son verilerine bakarsak örneğin 24 Mayıs itibariyle son 3 ayda; Brent tipi ham petrol dolar bazında %10 artış göstermiş, dolar da TL karşısında %24 daha değerlenmiştir. 

Bu nedenle dergi grubu olarak her sene ısıtma sezonunun başlangıcı olarak gördüğümüz sonbahar aylarında yapmakta olduğumuz "1000 kcal ısı gereksinimi için kullanılan çeşitli yakıtların kullanıcıya maliyetleri" ile ilgili yıllık değerlendirme çalışmamızı bu sene Mayıs ayı sonu itibariyle de yapmak zorunda kaldık.

Ayrıntılı bilgilerle gelecek sayımızda sizlere sunulacak olan bu çalışmada Ağustos 2017 - Mayıs 2018 döneminde, yani son 9 aylık dönem içinde dolar %32 artarken; fuel-oil no: 4 ile fuel-oil no: 6'daki birim fiyatları yaklaşık %58'lik artış göstermiş, ancak bu artış henüz diğer yakıtlara; doğalgaz, LNG, LPG ve elektrik birim fiyatlarına yansımamıştır.

Mayıs 2018'deki yakıt birim fiyatlarının Ağustos 2017'deki fiyatlara göre artış oranlarına bakarsak; elektriğin konut, sanayi ve ticarethanelerdeki kullanımlarında geçerli olan birim fiyat artışları %15, LNG'nin %18, LPG'nin ise %13 olarak görünmesine karşın konutlardaki doğalgaz fiyatlarının henüz bu oranlarda etkilenmediği görülmektedir. Bu yıl içinde çeşitli şehirlerdeki doğalgaz dağıtım şirketlerinde gerçekleşmiş olan sistem kullanım bedellerindeki değişimlerin de etkisiyle oluşan yeni birim fiyat artışlarına son günlerdeki petrol ve döviz değerlenmelerinin mutlaka yansıyacağı ve doğalgaz fiyatlarının ekim- kasım aylarında çok daha yüksek değerlere ulaşabileceği söylenebilir. Ayrıca bu yeni fiyat düzenlemeleriyle birlikte şehir gaz dağıtım şirketlerinin 100.000 m3/yıl'dan fazla tüketimi olan abonelerine çeşitli tüketim miktarlarına göre uyguladıkları doğalgaz birim fiyatlarının %15-25 aralığında arttığı dikkat çekmekte.

Günümüz itibariyle oluşmuş olan yakıt fiyatlarının 2012 yılındaki bedellerine göre yani son 6 yıl için yapılan değerlendirmede ise dolar %155 artarken; doğalgazın; konutlardaki kullanımında %16-18 aralığında, sanayideki kullanımında %35-38 aralığında fiyat artışı yaşadığı saptanmakta. Ayrıca doğalgazın sıvı fazındaki yani LNG'deki satış değerlerine bakılırsa bu dönemsel artışın %42 civarında olduğu, LPG'nin de tüp bazında %47-55 aralığında, dökmegaz bazında ise %70 civarında artmış olduğu anlaşılmaktadır.

Akaryakıt çeşitlerine bakıldığında; motorinin %47, yüksek kükürtlü fuel-oil no 6'nın %45, kalorifer yakıtı fuel-oil no 4'ün de %59 arttığı görülmektedir. Elektrik fiyatları incelendiğinde de; sanayi tarifesinde %37, ticarethane tarifesinde %42, konut tarifesinde ise %44 artış olduğu görülmektedir.

Son olarak Linyit kömüründe ise; TKİ ELİ'nin Soma'da ürettiği linyit kömürlerinden 0,5-10 mm aralığındaki yıkanmış, açık toz halindeki linyitte %99, +20 mm yıkanmış, parça, torba halindeki linyitte ise %110, Hakan Kömür'ün Sibirya'dan ithal ettiği ceviz tipi linyitte de %89 artış olmuştur.

Tüm bu fiyat değişimlerini yukarıda belirlenen ilgili dönemler içindeki enflasyon değerleriyle de kıyaslamak gerekirse; TÜİK’in Ağustos 2017 – Nisan 2018 dönemindeki son 8 aylık Tüketici Fiyat Endeksi rakamlarının; 311,85’ten 342, 78’e yükselerek %9,92 arttığı, dolayısıyla da bu dönem içindeki endeks artışının yakıt fiyat artış oranlarının altında kaldığı görülmekte ise de diğer değerlendirme ölçütü olan 2012 yılına göre değişimde ise Nisan ayındaki 207,05 olan endeks değerinin son 6 yıl için %65,55 artmış olması nedeniyle yukarıda belirtilen yakıtlar içinden dökmegaz ve linyit kömürü hariç tüm diğer yakıtların fiyat artış oranlarının Tüketici Fiyat Endeksi artış oranın altında kaldığı anlaşılmaktadır.

Dolayısıyla yakın gelecekte yakıt fiyatlarında önemli oranlarda artış olması beklenebilir.