Muhittin Tekman
Makina Mühendisi - MBA
B2B Medya Yayın Danışmanı

Haziran seçimleri sonrasında Türk Lirası'nın döviz fiyatları karşısında hızla değer yitirmesinin ardından Ağustos ayında uygulanmaya başlanan BOTAŞ'ın doğalgaz ve EPDK'nın elektrik birim fiyat zammı, ülkemizin her kesiminde şaşkınlık ve gelecek kuşkusu yaşanmasına neden oldu. Bu zam furyası ne yazık ki Eylül ve Ekim aylarının ilk günlerinde yeniden yaşandı. Böylece konutlarında doğalgaz kullanan abonelere yansıyan fiyat zammı toplam %29,5 oldu. Sanayide kullanılan doğalgazda ise 300.000 m³/yıl kullanımı için yine konut abonelerine gelen kadar, yani %29,5 zam yapıldı. 300.000 m³/yıl üzerinde doğalgaz kullanan sanayiciye gelen zam ise %54 oldu.

Elektrik üretimi ve kompozit üretim için kullanılan doğalgazın birim fiyat artışındaki çok daha yüksek oranlar ise dergimizin bu sayısında yer alan "Şehirlerde Doğalgaz Fiyatlarının Değişimi Aboneleri Nasıl Etkiledi?" başlıklı araştırma dosyası çalışmasındaki "BOTAŞ'ın Doğalgaz Satış Fiyatları (TL/Sm³) ve Değişim Oranları" başlıklı tablodan görülebilir.

İGDAŞ doğalgaz birim fiyatlarının ve döviz fiyatlarının Mayıs-Ekim 2018 dönemindeki aylar itibariyle gelişimine bakacak olursak (aynı araştırma dosyasında bu bilgiler ayrıntılı olarak yer almakta); doğalgaz konut abonelerinin (0-100.000 m³/yıl kullanım için) kullandığı doğalgazın birim fiyatlarında yaklaşık %27 artış olduğu, doğalgaz sanayi abonelerinin (300.000-800.000 m³/yıl kullanım için) kullandığı doğalgazın birim fiyatında ise %47 artış olduğu görülmektedir.

Aynı dönemdeki döviz fiyatlarının gelişiminde ise ABD Doları'nın yaklaşık %28, Avro'nun da yaklaşık %26 artması dikkat çekmektedir. Ancak 26 Haziran 2018 tarihi, yani seçimlerin hemen sonrasındaki tarih itibariyle bakıldığında ABD Doları'nın %33 arttığı, Avro'nun da %29 arttığı anlaşılmakta.

Bu gelişmeler sonrasında geçtiğimiz gün yapılan "Yılsonuna kadar doğalgaza zam yok" açıklaması herkesi mutlu etmiş olmasına karşın "Yeni yılda ne olacak" sorusunun yanıtı da merakla beklenmektedir.

Tarifesi belirlenmiş olan şehir doğalgaz dağıtım şirketlerinin abonelerine uyguladığı doğalgaz birim fiyatlarının Ekim 2018 itibariyle dağılımına bakıldığında ise en yüksek fiyatın Antalya'da (1,4386 TL/m³), Aydın'da (1,4340 TL/m³) Kızılcahamam'da (1,4103 TL/m³) ve Adana-Mersin-Hatay-Osmaniye-Aksa (1,3864 TL/m³), Polatlı-Delta (1,3856 TL/m³), Ankara-Başkentgaz-Torunlar (1,3618 TL/m³) olduğu, en düşük fiyatın ise Samsun'da (1,1017 TL/m³), İzmit'te (1,1399 TL/m³) Bursa'da (1,1636 TL/m³), Malatya'da (1,1667 TL/m³), Konya'da (1,1671 TL/m³), Kırıkkale-Kırşehir'de (1,1680 TL/m³) olduğu görülüyor.

Sistem Kullanım Bedelleri üzerinden, yani SKB değerinin alış fiyatı+ÖTV değerine oranı dikkate alınarak bir kıyaslama yapıldığında; Antalya- Enerya (%42,2), Aydın-Enerya (%41,7), Kızılcahamam-Koçoğlu (%39,4) ve Adana-Mersin- Hatay-Osmaniye-Aksa (%37), Polatlı-Delta (%36,9), Ankara-Başkentgaz-Torunlar'ın (%34,6) en büyük; buna karşın Samsun-Cengiz (%8,9), İzmit-İzgaz %12,7), Bursa-EWE-Çalık (%15), Malatya (%15,3), Konya (%15,3) ve Kırıkkale-Kırşehir'in (%15,4) ise en küçük oranlara sahip gaz dağıtım şirketleri arasında yer aldığı görülüyor.

Açıkçası Türkiye'nin pek çok şehrinde konut aboneleri için pek çok farklı doğalgaz satış fiyatı uygulanırken, sanayi abonelerinin de bu uygulamadan nasibini aldığı, adeta tam bir haksız rekabetin yaşandığı söylenebilir.