Muhittin Tekman
Makina Mühendisi - MBA

Ülkemizin tüm illerinde ve neredeyse ilçelerimizin de büyük çoÄŸunluÄŸunda doÄŸalgaz kullanımı ya baÅŸladı ya da baÅŸlamak üzere. Henüz doÄŸalgaz boru ÅŸebekesi ulaÅŸamamış olan ilçelerimizde ise kısa zaman içinde ÅŸebekenin ulaÅŸabilmesi için gerekli plan ve projeler yapılmış ve çalışmalar da baÅŸlatılmış durumda.

Tüm bu geliÅŸmeler sonucunda 1987 yılında baÅŸlayıp, 2000’li yıllarda süren ve günümüzde de geliÅŸmesini sürdürmekte olan doÄŸalgaz sektörü, hem günlük yaÅŸantımızda önemli bir yer edindi hem de ekonomik olarak öncelikli konulardan biri durumuna geldi.

Dolayısıyla doÄŸalgaz sektörünün gelmiÅŸ olduÄŸu son aÅŸamayı belirlemek ve önümüzdeki yıllarda nasıl bir geliÅŸme gösterebileceÄŸini varsayabilmek için bir durum saptaması yapmak gerektiÄŸini düÅŸündük. Bunun için de öncelikli olarak EPDK ve ÅŸehir doÄŸalgaz dağıtım ÅŸirketlerinin verilerini derleyerek bir araÅŸtırma dosyası hazırladık.

Dergimizin Temmuz-AÄŸustos 2019 dönemi için hazırlanan bu sayısında yer verdiÄŸimiz çalışmada, doÄŸalgaz sektörünün güncel durumunu ve dönemsel geliÅŸimini deÄŸerlendirdik.

Çalışmada öncelikle ÅŸehir doÄŸalgaz dağıtım ÅŸirketlerinin ve gruplarının abone miktarları ile doÄŸalgaz tüketim miktarlarına, sonra da bu ÅŸirketlerin doÄŸalgaz birim satış fiyatlarına ve baz varlık yılı TL. cinsinden deÄŸerlerine baktık. Tüm bu deÄŸerlerin geliÅŸimlerini belirleyip, BOTAÅž’ın bu süreçte açıkladığı doÄŸalgaz satış tarifelerinin, sektörün geliÅŸimini nasıl etkilediÄŸini gözlemlemeye çalıştık.

Güncel doÄŸalgaz birim satış fiyatlarının, abone miktarlarının, doÄŸalgaz tüketim miktarlarının, ÅŸirketlerin baz varlık yılı TL. cinsinden deÄŸerlerinin yer aldığı bu çalışmanın sonuçlarına baktığımızda;

1. Son dört yılın Türkiye toplam doÄŸalgaz abone miktarının sayısal geliÅŸimine bakıldığında bu dönem sonunda abonelerin %29 gibi önemli bir oranda (2019-2016 Nisan ayı dönemi itibariyle 3,6 milyon abone) arttığı görülüyor.
2. Nisan 2019 tarihi itibariyle Türkiye genelindeki doÄŸalgaz dağıtım ÅŸirketlerinin toplam abone miktarlarına bakıldığında ise; en fazla abonesi olan doÄŸalgaz dağıtım ÅŸirketinin Ä°stanbul Ä°GDAÅž (toplam 5,6 milyon abone), sonrasında ikinci en fazla abonesi olan ÅŸirketin ise AKSA (toplam 2,2 milyon abone), üçüncü en fazla abonesi olan Ankara BaÅŸkentgaz (1,77 milyon abone), dördüncü doÄŸalgaz dağıtım ÅŸirketinin Socar Türkiye (1,08 milyon abone), beÅŸincinin Enerya (981 bin abone) ve altıncının da Kolin Ä°nÅŸaat (928 bin abone) olduÄŸu görülüyor.
3. Ülkemiz bazında doÄŸalgazın yıllık tüketim miktarlarındaki geliÅŸimde ise sadece son iki yıllık yani 2016 yılı sonundan 2018 yılı sonuna kadarki toplam artışın %17 olarak (yaklaşık 3,15 milyar m3) gerçekleÅŸtiÄŸi dikkat çekiyor.
4. DoÄŸalgaz dağıtım ÅŸirketlerinin baz yıl varlık tabanı deÄŸerlerindeki 2016 yılından 2019 yılına son üç yıllık artışın da ülkemizdeki enflasyonun etkisini içinde barındırarak yaklaşık %83 yani neredeyse iki misli (yaklaşık 4,9 milyar TL) artış gösterdiÄŸi izleniyor.
5. DoÄŸalgaz konut abonelerinin ödedikleri birim fiyatların özellikle son bir yıllık dönemde, yani AÄŸustos 2018’den AÄŸustos 2019’a geçen süreçteki deÄŸiÅŸimine bakmak için doÄŸrudan piyasamızın belirleyicisi olan BOTAÅž’ın tarifelerini inceledik. Bugün itibariyle “DoÄŸalgaz Dağıtım Åžirketi Abonelerinin” ve yıllık doÄŸalgaz tüketimi 300 bin m3’ün altında olan elektrik üretimi harici doÄŸalgaz kullananların %27, yıllık doÄŸalgaz tüketimi 300 bin m3’ün üzerinde olan elektrik üretimi harici doÄŸalgaz kullananların ise %35 daha yüksek birim fiyattan ödeme yapmak zorunda kaldıklarını gördük.
6. BOTAÅž tarifelerinin etkisiyle deÄŸiÅŸen ÅŸehir doÄŸalgaz dağıtım ÅŸirketlerinin birim fiyatlarında ise, yapılmış sözleÅŸmelerin de etkisiyle bu ÅŸehirlerin tarifelerinde örneÄŸin 0-100.000 m3 aralığında yıllık doÄŸalgaz tüketen bir abonenin ödeyeceÄŸi doÄŸalgaz faturasında birim fiyatın çok çeÅŸitli (1,701370 ila 1,225675 TL/ m3 aralığında ve en düÅŸük fiyata göre %39’a varan oranlarda artan, 60 farklı ÅŸehir fiyatı) deÄŸerlerde olduÄŸu görülüyor. Bu fiyatlar içinden bazı ÅŸehirlerde (örneÄŸin Aydın, Polatlı, Antalya, Adana, Mersin, Hatay ve Osmaniye’de 1,70137 ila 1,574884 TL/ m3 aralığında) diÄŸerlerinden önemli miktarda yüksek, bazı ÅŸehirlerin ise (Samsun, Kocaeli, Konya, Denizli, Bursa, Malatya, NiÄŸde ve NevÅŸehir’de 1,276715 ila 1,225675 TL/ m3 aralığında) oldukça düÅŸük olduÄŸu görülüyor. Bunu bir baÅŸka ÅŸekilde açıklayacak olursak; en düÅŸük olan ÅŸehirlerin indeks deÄŸerleri 100-104 aralığında iken en yüksek olan ÅŸehirlerin indeks deÄŸerleri ise 128-139 aralığındadır. Bu ÅŸehirlerdeki 2019-2016 yıllarına ait birim fiyat artış oranları da birbirlerinden çok büyük farklılıklar göstermektedir.

Bu sonuçlardan anlayabileceÄŸimiz üzere Türkiye doÄŸalgaz sektörü kısa zaman içinde gerçekleÅŸtirmiÅŸ olduÄŸu geliÅŸim sürecini sürdürüyor, yakın gelecekte de bu geliÅŸimi sürdürecek potansiyele sahip olduÄŸunu gösteriyor. 

Ä°lgili "AraÅŸtırma Dosya"na ulaÅŸmak için lütfen tıklayınız...