Buderus DÖKME DİLİMLİ ATMOSFERİK BRÜLÖRLÜ VİLLA KALORİFERİ VE BOYLER SİSTEMİ 15.500 + 55.000 kcal/h, 7 ayrı kapasite DOĞAL GAZ Batı Alman malı Ecomatic Kontrol Paneli %92 ısıl verim, Yakıttan min. %25 ekonomi ve konfor, Verim farkıyla 3 yılda kesin amortisman, Problemsiz ve sessiz çalışır, Uzun ömür (min. 30 yıl) Kazan dairenizi hissetmezsiniz, Üstün teknoloji, Lownox özelliği,* Emniyet, Çift manyetik ventil, Bol yedek parça, Gaz basınç kontrolü, Türkiye'ye yayılmış servis, Durgun su sterilizasyonu, Çatı kazan daireleri için çok uygundur. • Lownox özelliği: Duman gazları içinde bulunan ağaç ve bitki örtüsünü etkileyen, sağlığa zararlı azot oksitreri minimuma indirir. DÖKME DİLİMLİ ATMOSFERİK BRÜLÖRLÜ DOĞAL GAZ KAZANLARI 63.000 + 315.000 kcal/h, 11 ayrı kapasite ISITMA ve KLİMA SANAYİİ A.Ş. İstanbul: Barbaros Bulvarı, Marmara Apt. No. 38/1 Balmumcu • İSTANBUL Tel. 172 53 00/10 Hat • Fax. 166 11 34 Ankara: Akay Cad. Büklüm Sokak No. 2/9 Dedeman Oteli karşıs ı • ANKARA Tel. 118 32 20 PBX • Fax. 117 92 55
1 • nce KLI ER IK® • % 100 Sızdırmazlık• Emniyet • Kalite Doğal Gaz tesisatları için üretmekte olduğumuz vanalar "ÖZEL SIZDIRMAZLIK SİSTEMLİ" Çelik Döküm Ballostar Küresel Vanalardır. Ölçüler: 15-200 mm (1/2"-8") Bağlantılar: Flanşlı, Dişli veya Soketli YAKACIK MAKİNE FABRİKASI DÖKÜM VALF, SANAYİ VE TİCARET A.Ş. • MERKEZ Kemeraltı Cad. Bankalar Han K.5 80030 Karaköy-ist. Tel: 151 02 96 (4 Hat) Telx: 25304 ymf tr Fax: 149 34 42 • FABRİKA: Ankara Asfaltı Üstü Kartal-İST. Tel: 377 09 95-96 Fax: 377 28 62 • MAĞAZA: Necatibey Cad. Karantina Sok. No: 7 Karaköy-İST. Tel: 144 33 71-151 18 23 •ANKARA Tel: 230 23 75-230 46 36 •İZMİR Tel: 14 68 52 •ADANA Tel: 19 22 69 •BURSA Tel: 60 31 87 ����, Doğal azda ■■ il 0 ������ ......... Güven
ULUSLARARASI ENERJi TEKNOLOJi ve TESiSAT DERGiSi 20.000 TL EKiM 1991 m NATURAL GAS INTERNAT,".JNAL ENERGY TECHNOLOGY AND INSTALLATIONS MAGAZiNE 1991 yılı sonuna kadarki yayın programımız ve etkinliklerimiz: 1 Aralık 1991 - Doğal Gaz Dergisi 17. sayı (Özel Sayı 3: "TESİSAT") 17-18 Ekim 1991 2. İSTANBUL İÇİN DOĞAL GAZ SEMİNERİ (İ.T.Ü. Vakfı Sosyal Tesisleri Maçka-İST.) 9 BOTAŞ'tan haberler News from BOTAŞ 11 İGDAŞ'dan haberler News from EGO 12 EGO'dan haberler News from İGDAŞ 13 HABERLER News 20 SÖYLEŞİ / INTERVIEW (İstanbul Şubesi Başkanı Mustafa ERHAN) 24 LOWER NOx EMISSIONS WITH NATURAL GAS iN ENGINES (Mustafa BAYHAN-Marian ZABLOCKİ) Motorlarda doğal gazla daha düşük NOx emisyonları. 31 BORU ŞEBEKESİ TASARIM İLKELERİ (Semih ABUT) Pipe network design princip/es. 42 KONUTLARDA DOĞAL GAZ TESİSAT ARMATÜRLERİ VE STANDARDİZASYON (Bahadır ONAT) Natura/ gas valves and fittings in domestic installations and standardization. 56 DOĞAL GAZDA BACALAR (Ömür SEYMAN) Flues in natura! gas. 60 YENİ VEYA MEVCUT BİNA İÇ TESİSATLARINDA UYGULANACAK TALİMATLAR (Şerife ESEN) App/icab/e to new or to modification to inside installations in existing buildings. Sahibı ve Yazı İş l en Md. Tanııırn A.Ş. adına Founder and Edııor in Chief on behalf of Tanıtım AŞ. Süleyman BULAK Yayın Yürütme Kuru l u Editorial Execuı,ve Board Prof. Dr. Cahit ÖZGÜR/ Başkan / President (1.T.Ü. Enerıı B,ı,rnıen ve Teknoıoıısı Uyg.-Ar. Meıkez ı Md.) Prof. Dr. Osman F. GENCELİ (İ.T.Ü. �fakına Fak. Ögreı,m Üyesı) Prof. Dr. Selı;:uk YAHŞİ (O.D.T.Ü. Öğret ı m Üyes i ) Hakan KURT (ALDOGAZ Satış Md.) Cüneyt VARDAR (EMSAAŞ.) Haldun DURUKAN (TÜRK DEMİRDÖKÜM -Teknık Paz. Md.) Duran ÖNDER (ÖNDER L.T.D.) Ömer OĞUZ (FERROLI LTD.) Eren S. İNÖNÜ (GÖKÇE BRÜLÖR ve iSi A.Ş. Gnl. Koord.) Deniz ÜNAL (KOÇ HOLDİNG A.Ş. En. ve Çev. Md.) Yayın Danışma Kurulu Edıtorıaf Board of Advısers Prof. Dr. Eralp ÖZİL (M.Ü. Yen i Teknolo j ıler Ar. Ge. Mrk. Bşk.) Prof. Dr. Doğan ÖZGÜR (Y.Ü. Makına Müh. Bölümü Bşk.) Prof. Dr. Mustafa DORUK (O.D.T.Ü. Ögretım Üyesı) Neşet KADIRGAN (Y.Ü. Müh. Fak. Dekan Yrd.) Dr. Emre AKSAN (B.Ü. Öğret,m Üyesi) Prof. Dr. Kenan MORTAN Mustafa ERHAN (T.M.M.O. İstanbul Şb. Bşk.) Herman MİHASYAN (ALARKO Doğal Gaz Konsors ı yumu Proje Md.) Özkan AĞIŞ (ENKA A.Ş Gn Md. Yrd.) Erol BAYRAMCI (KUTLUTAŞ A.Ş. Ambar l ı Proj.e Md.) Kıvanç SUNMAN (Tokar A.Ş. iş Gelışıırme Md.) Çetin $. KILI Ç (BAYMAK GAZ TEKNIGIAŞ. Proje Md.) Ahmet AKÇAOĞLU (RAYSEL A.Ş. Gnl. Md ) Fahir DALDAL (GAZAL AŞ. Doğal Gaz Sorumlusu) Oğuz TÜRKYILMAZ (MEG A.Ş.) Emine BANKOĞLU (Rek l am ve Halk l a ilışkıler Md.) Hatice ORMAN TARIK (ilan Sorumlusu) Dizgı/Hazırlık/Basım TEKNOGRAFİK Alayköşku Cad Şenguı Hamam Sok. Alemdarlşhan,No: 109/110/114Tel:5111593-5132703 YÖNETİM MERKEZİ/EXECUTIVE EDITORIAL OFFICE: Tanıtım AŞ. Buyükdere Cad. 59/8 Mecıdıyeköy (80310) İstanbul Tel: 175 83 59-174 91 32 Fax. 173 38 19 Telex:26869 ssgx Ankara Temsilcisı Ali KARAALİ Tel. (4) 343 33 73 - 74 © Doğal Gaz'da yayınlanan yaz ı ve ç i zimlerin her hakkı mahfuzdur, izin alınmadan. kaynak gösterilerek de olsa iktibas edılemez. Fıyatı· 20.000 TL Sıngle copy prıce: Yıll ık abone: 100.000 TL.(Posıa ücret, dalııl) Europe S 3.75 (Postage ıncluded) Overseas S 5-(Postage ıncluded) Annuaı subscrıptıons· Europe S 15Overseas. S 20- ,.
E.C.A: JUNKERS K O M B 1 Merkezi ısıtma ve anında sıcak su birarada CENTRAL HEATING & INSTANT-HOT WATER Genel Dağıtım: BIMTAŞ BiLUMUM iNŞAAT MALZEMELERİ TİCARET A.Ş. Kemeraltı Cad. Ümmehan No:71/3 80020 Karaköy/ ISTANBUL Tel: 145 24 37 -149 60 35 Fax: 145 03 57 ANKARA Atatürk Bulvarı199-A Sefaretler Ap. K4. No.:30 Kavaklıdere/ ANKARA Tel:126 67 04 •06 Fax:126 67 04 BIMTAŞ A.Ş. ELGINKAN TOPLULUĞU Kuruluşudur. 1111 İZMİR ELBA A.Ş. Yanı lşıkkent Kolej Yolu/ IZMIR Tel:181957 Fax: 18 06 56 ·ı E.fi) � C,· :ı.-:J 1 1 ( j
-- ® SUPERMATİK DUVAR Tİ Pİ KAT KALORİ FERİ BUGÜN TÜP GAZLA... YARIN DOĞAL GAZLA • riPAslNER ■ Yakıt deposu gerektirmez, çok az yer kaplar. ■ Doğal gaza dqnüştürülmesi ücretsizdir. il Duvara asılarak kullanılan bir şofben kadar az yer kaplar ■ Evinizi ısıtırken sıcak su do üretir ■ Yoz kış seçim anahtarlı ■ İs ve kurum yapmaz ■ Montajı kolay ■ Otomatik ateşlemeli ■ Üç devirli sirkülasyon pompalı ■ Sıhhi tesisat basınç ve sıcaklık göstergeli ■ Çelikten kuru yonma odalı ■ Paslanmaz çelikten atmosferik brülörlü ■ Saatte 8 000 - 21 000 K Coll üreten ■ Program saati takılarak programlanabilen ■ SÜPERMATİK duvar tipi doğal gaz kot kaloriferi çağdaş ısınma ve sıcak su temini için en kolay ve ucuz çözüm. SÜPERMATiK® «vuvanızdaki Huzur» Genel Müdürlük-rST AN BUL Necatibey Cad. 68 Karaköy/İstanbul Tel:(1) 152 98 46 PBX Fax:( 1) 1 44 9413 Tlx:25 1 85 pyas tr Bölge Müdürlüğü-ANKARA Modern Çarşı 114 Ulus/Ankara Tel:( 4) 311 63 3 4- 311 76 84 Fax:( 4)311 97 6 7 Tlx:44 224 pner tr ısrarla arayınız ...
GÖKCEI Doğal gaz brülörleri En az yakıt, en yüksek randıman, en garantili ısınma! GÖKÇE-CUENOD GÖKÇE-CUENOD GÖKÇE•CUENOD brülörleri ekonomiktir, brülörleri emniyetllcllr, genlt bir ıervlı tetkllatına ranclımanı yüksektir. kullanımı kolayclır. sahiptir, brülörlerin Tam otomatik basınçlı püskürtme Yüksek karşı baSınçtagüvenle bakımı garantilidir. sıstemıvıe çalışır. özel AGP ç�lışan fana sahiptir. GÖK�• Brülör 20 yıllık üretim sistemi ile optimum hava-gaz Tum fonksiyonları tam otomatik tecrubesının yanı sıra çok gelişmiş karışımına sahiptir. Düşük ıyonızasyonk�ntroı ststemı ile servis teşkilatına çab'ukvegüvenll aoğal gaz sarfiyatı ile en yüksek denetıenır.Alumınyu��an imal hizmet veren yetişmiş servis randımanlı yanma sağlar. edilmiş aerodinamik govde 1 1 hl ti sayesinde gürültüsüz çalışır. e eman arına sa P r. I REFERANSLARIMIZDAN BAZILARI: 1- BORUSAN - GEMLİK 2-ECZACIBAŞI - ÇORLU \.ceneı oa!jıtıcı: ,fi lllK1'tıl imalat GÖKÇE 3- OLMUl<SA -GEBZE '1- PEG-PROFİLO - ÇERl<EZKÖY ::ıSÖNMEZ ASF- BURSA MAKİNA TESiSAT ve TiCARET A.Ş. BRÜLÖR ve ısı SANAYi TiCARET A.Ş. Necatlbey Cad. N0. 18 Karaköy/İSTANBUL Davutpaşa Cad. serçekale Sok. P.K.837 Karaköy • Fax, 143 37 82 No. 11 Topkapı/İSTANBUL Tel, 152 44 00 (5 HATI' Tel, 567 20 07 • 567 20 13
De Dietrich DÖKME DİLİMLİ KAZANLARI Doğal gazda Türk-Fransız teknik işbirliği Şalter _____ _ Brülör Kontrol Lambası ----.. Devridaim Kontrol Lambası isteğe Bağlı Oıomatik Kontrol Sistemi ---- isteğe Bağlı Zaman Saati Birinci Kademe Termostadı ikinci Kademe Termostadı El Kumandalı Emniyet Termostadı Kazan Termometresi ___, Baca Termometresi ---.../ Test Budonu _____,, Yaz-Kış Seçim Anahtarı ___, 80 mm. Camyünü Tecrit -� Açılabilir Kazan Kapağı_____ Yanma Odası __100 mm. Camyünü Tecrit Devridaim Emniyet Anahtarı Elektrik Giriş Terminali r----Cidar Sacında 40 mm. Cam Yünü Tecrit ___Kazan Gövdesinde 40 mm Cam Yünü Tecrit ___üşük Sıcaklıkta Çalışabilen Döküm Dilimler ____ Düşük Karşı Basınç ve Alçak Yanma Derecesi Sağlayan, Kendi Kendini Temizleyen, Kurumu Yakan Paralel Döküm Tırnaklar. En az yakıt, en yüksek randıman, en garantili ısınma! • %93 VERİM • UYGUN FİAT • KÜÇÜK BOYUT • 35 YIL MİNUMUM ÖMÜR • GÜÇLÜ SERVİS • GİFT İZOLASYON • 28.000 kcal/h 1 TEN 1.400.000 kcal/h 1 E KADAR DEĞİŞEN KAPASİTE DOĞAL GAZ VE sıvı y AKIT Makina Tesisat ve Ticaret A.Ş. NECATİBEY CAD. 18 80030 KARAKÖY-İSTANBUL P.K.: 837 KARAKÖY TELEX: 25231 NEGO TR SİCİL NO: 94760 GALATA V.D.: 6119840024 TELEFAX: 143 37 82 TEL: 152 44 00 (5 HAT)
ŞıKvE SıcAK SEÇEREK YAŞAYAN... KONFORU, ŞIKLIĞI, SICAKLIĞI BİRLİKTE DÜŞÜNENLER İÇİN... FARKLI BİR RADYATÖR... Çapraz Konveksiyonlu Alüminyum Radyatör
-- • • HEM KAT KALORiFERi, HEM SOFBEN! • ELEKTRONİK ALEV MODÜLASYONLU AUER-BERETTA KOMBİ ısırıcı AUER-BERETTA Kombi lsıtıcı hem bir kat kaiariferi, hem de bir sıcak su üreticisidir. AUER-BERETTA Kombi lsıtıcı ile yaklaşık 100-120 metrekarelik bir daireyi ısıtabilirsiniz. AUER-BERETTA Kombi lsıtıcı havayı kirletmez. Hem doğalgazla, hem de LPG ile çalışabilir. AUER-BERETTA Kombi lsıtıcı yer kaybettirmez, duvara asılır. AUER-BERETTA Kombi lsıt ı cı sessizdir, çalıştığrnı duymazsınız. AUER-BERETTA Kombi lsıtıcı ile YAZ/Ki$ sıcak su. Ne de alsa ( AUER �I. Beretta) � KOMBi ISITICI [im AUU DAYANIKLI TİJK!TIMMALLAR! PAZARLAMAiTHALAT iHRACATA.$. ► Merkeı: 151 11 27 151 1 1 29 144 87 92 149 24 32 1490o 16'foıı Ankor,ı lölge Müdiıriiiğü:222 03 55 222 87 80 fo,, lımir Belge Muduriugu: 19 69 53 25 7C 92 Fo, Adono Bolge Muduriugu: ı 3 21 08 1 7 28 38 lfox
Yıllık Sözleşme Miktarı Sm3 /yıl 300.000 - 5.000.000 5.000.001 - 15.000.000 15.000.001 -50.000.000 50.000.001 -100.000.000 BOTAŞ_'tan haberler Newsfrom BOTAŞ. SINAİ MÜŞTERİLERE UYGULANACAK OLAN DOĞAL GAZ SATIŞ TARİFESİ (KDV HARİÇ) Kesintili Sınai Satış Fiyatı Kesintisiz Satış Fiyatı Kesintili Elektrik Üretim Fiyatı ELEKTRİK ÜRETİM BUHAR VE PROSES TL/kWh TL/Sm3 TL/kWh TL/Sm3 TL/kWh TL/Sm3 50.96 542 53.94 573 52.28 556 46.90 499 50.63 538 48.91 520 45.63 485 49.28 524 47.29 503 44.96 478 47.97 510 45.97 489 Not: 1) Bu fiyatlara KDV ilave edilecektir. 2) 1 Sm 3 : 15 °C ve 1.01325 bar mutlak basınçtaki 1 m 3 gazın hacmine tekabül eder. 3) Kesintili müşteriler, sistem gerektirdiği zaman BOTAŞ tarafından önceden haber vneergileörreekhgesaazpalraznımkeışstilıerb. ilen müşterilerdir. Kesintili sarış fiyatı 6 haftalık kesinti süresi45 )) FKiyeasitnlatnildi ıvremyaadkaedsoinğtailsigz atzaırnif9ey1i5s5eçkmcaelk/Smmüşterinin isteğine bağl ı d ı r . 3 olan üst ısıl değeri esas alınmıştır. 6) Müşteriler tesislerine talep ettikleri azami saatlik çekişin her 1 m 3'ü için aylık 1.500 TL. sabit hizmet ücreti öderler. 7) Bu fiyatlar 01.07.1991 - 30.09.1991 tarihleri arasında geçerlidir. (DERGİMİZ BASK/DA İKEN ÖĞRENDİĞİMİZE GÖRE;) BOTAŞ BASINÇ DÜŞÜRME ve ÖLÇÜM İSTASYONLAR! İMALATINA BAŞLADI. Doğal gazın Türkiye'ye girmesiyle birlikte; doğal ga2 tüketiminin yaygınlaştırılması ve çeşitlendirilmesi için, BOTAŞ Genel Müdürlüğü çalışma ve faaliyetlerine devam ermektedir. Daha önceden yurt dışından hazır olarak getirilen ve teslim süresi 6-10 ay gibi uzun bir zaman alan basınç düşürme ve ölçüm israsyonları, gaz talebinde bulunan müşterilere si.iradi bir hizmet vermek imkanını kısıtlamakta idi. Bu düşünceden harekede, basınç düşürme ve ölçüm istasyonlarının montajında elastikiyet kazanmak ve yerli imalara öncülük yapmak maksadıyla çalışmalara başlanmıştır. Bu yılın Mayıs ayında mühendislik çalışmalarına başlanarak, ilk tasarımlar Doğal Gaz Dağıtım Hacları Proje Koordinatörlüğü r_\ırafından Temmuz ayında gerçekleşririlmişrir. 1000 SmJ /h'lik ilk model Eylül ayı içinde bürün restleri başarıyla tamamlanmıştır. Pilot üretim kapsamında, ANSI Class 150'ye uygun olarak giriş basıncı 8-19,6 barg, çıkış basıncı 2-5 barg, dua! !ine cipinde, 500, 1000, 3000, 4000, 5000 Sm3 th'lik grubu kapsamaktadır. Pilot imalar, doğal gaz dağıtım hacları personeli yönetiminde, Bakım Onarım Müdürlüğü personeli yardımıyla ve doğal gaz dağıtım hacları II. faz müteahidi firmanın ekipman desteği ile gerçekleştirilmiştir. Doğal Gaz Dağıtım Hatları Proje Koordinacörlüğü'ndc başlatılan ve devam eden bu faaliyetler pilot üretim sonrasında, Doğal Gaz İşletmeler Grup Başkanlığı'na devredilecek ve seri İmalat, adı geçen grup başkanlığınca sLirdüüilecekrir. Seri üretim için Alman TÜV gözetim firmasıyla görüşmeler yapılmış ve seri üretim döneminde TÜV'den gözetim hizmeti alınması planlanmıştır. Bu konudaki ayrıntılı haber ve resimler, gelecek sayımızda verilecektir. 9
MÜŞTERiNiN ADI İNSA SÜMERBANK HOLDİNG ŞİŞECAM (Çerçeve ani.) NUH ÇİMENTO (Çerçeve ani.) NUH ÇİMENTO (Çerçeve ani.) PROFİLO GÜMÜŞSUYU BURSA O S B LEVER-İŞ TÜRK HENKEL BORUSAN ASLAN ÇİMENTO AK ÇİMENTO MODERN KARTON BASF-SÜMERBANK VİTRA TOPRAK HOLDİNG (Çerçeve ani.} TOPRAK HOLDİNG (Çerçeve ani.) KOÇ HOLDİNG (Çerçeve ani.) KOÇ HOLDİNG (Çerçeve ani.) KOÇ HOLDİNG (Çerçeve ani.} KOÇ HOLDİNG (Çerçeve ani.) ÇİTOSAN (Çerçeve ani.) ÇOLAKOĞLU HASTEKS SÖĞÜT SERAMİK SORMAŞ ESKİŞEHİR O S B BURSA ÇİMENTO OLMUKSA ASİL ÇELİK YILDIZ TEKSTİL AROMA AKKÖK (Çerçeve ani.) İPEK KAĞIT AKKÖK (Çerçeve ani.} 10 BOTAŞ'la sözleşme yapan firmaların son listesi açıklandı. List of companies which signed a contract with BOTAŞ TESiSiN ADI VE YERi İnsa/AMBARLI Sungipek/GEMLİK Çayırova Cam/ÇAYIROVA Nuh Çimento/HEREKE Nuh Kireç/HEREKE Profilo/ÇERKEZKÖY Gümüşsuyu/ÇERKEZKÖY O S B/BURSA Lever-İş/DİLOVASI Türk Henkel/ÇAYIROVA Borusan/GEMLİK Aslan/DARICA Akçimento/İSTANBUL - Modern Karton/ÇORLU Basf/DİLOVASI Vitra/BOZÜYÜK Toprak Seniteri/BOZÜYÜK Toprak Kağıt/BOZÜYÜK İzocam/DİLOVASI Demirdöküm/BOZÜYÜK Tofaş/BURSA Arçelik/ÇAYIROVA Bozüyük Seramik/BOZÜYÜK Çolakoğlu/DİLOVASI Hasteks/ÇERKEZKÖY Söğüt Seramik/SÖĞÜT Sormaş/SÖĞÜT O.S.B./ESKİŞEHİR B.Çimento/BURSA Olmuksa/DİLOVASI Asil Çelik/ORHANGAZİ Yıldız Teks./GÜRSU Aroma/GÜRSU Aksa/YALOVA İpek Kağıt/KARAMÜRSEL Aksu/ÇERKEZKÖY MÜŞTERiNiN ADI AKKÖK (Çerçeve ani.) YARIMCA PETROKİMYA ÇİTOSAN (Çerçeve ani.) ESKİŞEHİR ÇİMENTO SÖNMEZ A.S.F. YALOVA ELYAF ECE TEKSTiL KOÇ HOLDİNG (Çerçeve ani.) ARTEMA BP PETROLLERİ ARMASAN KALE SERAMİK YÜNSA HALISER AKAY TEKSTİL TEMTAŞ BEYBO BOYA ECZACIBAŞI KARO SERAMİK NARİN MENSUCAT ÇETİN TEKSTİL HİSARLAR MAKİNA BURBEST TOROS V.S.B. SARKUYSAN TOPRAK HOLDİNG (Çerçeve ani.} TOPRAK HOLDİNG {Çerçeve ani.} A.B.S. ALÇI ORMO BURSA AKÜ BATI DOKUMACILIK TRAKYA İPLİK MEYSAN YEŞİM TEKSTİL DİLER ÇELiK DEMİRSAN TESiSiN ADI VE YERi Dinarsu/ÇERKEZKÖY YarpeVYARIMCA Yarımca Pors./YARIMCA Eskişehir Çimento/ESKİŞEHİR Sönmez A.S.F./Demirtaş Yatova Elyaf/YALOVA Ece Tekstil/KESTEL Döktaş/OR HANGAZİ Artema/BOZÜYÜK BP Petrolleri/GEMLİK Armasan/BOZÜYÜK Kale Seramik/ÇAN Yünsa/ÇERKEZKÖY Halıser/BOZÖYÜK Akay Tekstil/BURSA Temtaş/ÇERKEZKÖY Beybo/ÇORLU Eczacıbaşı Karo Seramik/BOZÖYÜK Narin/ÇERKEZKÖY Çetin Tekstil/ÇERKEZKÖY Hisarlar/ESKİŞEHİR BurbesVBURSA Toros/BURSA V.S.B./ALTiNOVA Sarkuysan/GEBZE Toprak Enerji/BOZÖYÜK Toprak Demirdük/BOZÖYÜK A.B.S./BOZÖYÜK Ormo/ORHANGAZİ Bursa Akü/DEMİRTAŞ Batı Dokumacılık/DEMİRTAŞ Trakya İplik/ÇERKEZKÖY Meysan/ÇERKEZKÖY Yeşim Tekstil/GÜRSU Diler Çelik/GEBZE Demirsan/DİLOVASI
iGDAŞ'dan haberler Newsfrom İGDAS İGDAŞ'ın Yeni Yönetim Kurulu Üyesi: Nezihi Berkkam New Member of İGDAŞ Board: Nezihi Berkkam. sBoOn rTa A, TŞ EGKeFnEeNl Mİ nüş adaüt rvl üe ğTüe sgi söarteAv i. nŞ d. ' de ne dk aa nmı ş Emyalnü lo l1a9r a9k1 gaöyrı envd ay anpiatni b Na r ee zni hİ iGBDe rAkŞ YY öe nn ie tgi ömr eKv iunri un l uİ GÜDy Ae l Şi ğ' ai vgeö rNe veizni eh ia rBaenrdkı . kam'a yararlı olmasını diliyoruz. ÇELİK KAZANLARDA TS 497 DÖKÜM KAZANLARDA TS 430 KULLANILACAK. Stee/ Boilers to .TS 497 Cast lron Boilers to TS 430 6s t aEnydl üa lr t 1l a9r9l a1 itlagrii lhi i nt od pe lİaGn tDı yAa Ş, 'Ed Ga yOa ,p İı lGa n Dd i As l eŞr, i TOSdEa, sTı , .KMB. MS B. Ov e. BA. ,nKk ai mr a yKa aMz aünhc ıelna r Bl i ki r lki ağzi aynel takr iilçi li eür iTkS a4r ı9l d7 ,ı . dTöokpülma n kt ıadzaa,nçl ea r d iç ı i . n ise TS 430 uygulanması kararlaştırıl4r ı0n4ı n0 vdea 4z0o4r u1 nnl uo ' l tuuvt ue rl mi malsiılyi kl as tiat hn da la rmt l aa l ckaakzatınrl.ardaki belirsizlik de çözülmüş olaEĞİT_İ_M ÇALIŞMALARI SURUYOR. Training Programme is Proceeding. Tg üens ies akt aç dı l aarr 7d ü1 6z eaydi nady eı nk ikka yu ırtsllaarrı iyçai np ı bl duı . A1 8d-a2y6l aMr daaynı s 1 96 49 61 ' st aı nr iah lde raivaerta syı na dpaı l as ırnaak , va tabi tutuldular. Sınav sonrası adaylar dört gruba ayrıldılar. b1 -ileOnklesri-, asetilen, elektrik-ark kaynağını 23 -- EOlke ski t- raiske- rai lreknkkaayynnaağğı nı nı ı bbi li el ennl el er ,r , 4- Kaynak bilmeyenler. AB uğ ugsrtuops l a1 r9d9a1n tbairriihnicnidgerbuabşul andeı ğ. i t i m i 1 2 SERVİS HATLARI MONTAJINA BAŞLANDI. Erection of Service Line Started. r İG ı b DAŞ tarafından servis hatları monrajla aşlatıldı. Anadolu yakasında Pendik ve . YK ea nr ti a Bl , oRs un ma ' de al i syüarkdaüs rı nL idl eanBçaahl çı eş ml i eavl laerr 1v4e ekiple yürütülüyor. Al i yyodra. oEr kt ailpa ms aay2ı s5ı0n0ı na d3 e0t' amçoı nktaaqj lyma pa ıslıa bi lie aleyndma i5ş0b0u0luandueytomr.ontaj yapılması hedefKr i laercteakl vbeö Pl geenl de ri ko li al çrealke ri il aönn ceedlii lkdl ie. g a z v e Briinhaaziıçrilatensdisıa. tı idari ve teknik şartnameleKm ae rl et ar el vuey gP ue nn doi lka rbaökl gperloejrei nkdaeb übluü nş ae r bt naaş li ça inndgı . e rİ eş lkelti mh ea ziılrel ı ki llga irl iy aa pr aı lçmgaekrteaçd iı kr . mGaal i zmı edketverdeiyre. alacak personelin eğitimi sür1 1 ��İCii>AS -
EGO 1 2 EGO'dan haberl er News from EGO �nkara'da Dönüşüm Çalışmaları Ozel Firmalarca Yapılabilecek. Qualified Companies Will Be Able to do Conversion in Ankara. Bd ouğgaül ngea kz aa ddaör nEüGş üOm t aç raal fı şı nmdaal na ryı ,ü br iu.i tnüdl ae nn sonra EGO denetimi altında, bu konuda db ei lneecye ikmt ilri . oBl aun kf ior mn uadl aark ti a Er aGfı On d adnu yy ua pr uı lsau aşağıda yer almaktadır. DOĞAL GAZ KONUSUNDA DUYURU Sayın Ankaralılar, Ankara Doğal Gaz Dağıtım ve Dönüşüm Projesi kapsamında yürütülen çalışmalar tamamlanma aşamasına gelmiştir. EGO projenin tamamlanmasından sonra da gaz yeterlilik belgesi verilmesi, proje onay ve kontrollük hizmetleri ile bina servis hattı bağl fından yürütülen doğal gaz dönüşaümntısçıaçlış a m lış a mlaarl ıa, rbı nuı nsdüar dn üsr eo cn reak tdi re. nAent ci ma i kmbi zu galüt nı ned ak abdua kr oE nGuOd at adr ea neyimli olan firmalar tarafından yapılacaktır. Öte yandan bildiğiniz gibi Ankara Valiliği'nin 6 Eylül yınl M ü da ün ral ün ğ1ü9' n. 0ü6n . 1d9o9ğ0a lt agrai hz vhei z 6m keat i rvaer rndui ğmi abröa l ı t e b l i ğ 1i 9i l e9 0Atnakr ai hr av eB2ü0y6ü2k7ş eshai ry ıBl ı eRl ee sdmi y ie Gs i aEzGe tOe ' dGee ynae l lgelerdeki konutlar, resmi kurum ve kuruluşlar, ticari ve sanayi kuruluşların ısınma ve sanayi amaçlı doğal gaz kullanmaları zorunlu hale getirilmiştir. Bu nedenle 1991-92 ısınma döneminde doğal gaz kullanabilmeniz için aşağıdaki hususlara dikkat etmeniz gerekmektedir. • Bu konuda deneyimli bir firmayla anlaşma yapmadan önce, binanızın bulunduğu sokağın gaz yükünün ve servis hattının yeterli olduğunu gösteren belgeyi EGO'dan almasını isteyiniz. • Eğer EGO gaz yükünüzün yetersiz olduğunu belirtmişse firmayla herhangi bir anl yacağınız gibi, ısınma sisteminizle ilgili hiç bir değişiklik de yapmayınız. aşma yapma • Servis hattınızın yetersiz olduğu belirtilmişse. öncelikle EGO'ya başvurunuz. EGO sizlere servis hattının yapımına ilişkin bir yanıt verecektir. Bu yanıt doğrultusunda firmayla anlaşma yapınız. • EGO'dan aldığınız belgede hiç bir sorun bel yorsa. kazanınızı TSE veya Makina Mühendisirlteilrmi Oemdaişssıen;ınaynceatekrlkili a k z b a e nlı gn ıezsı ni ndi teağşi ışyma ne svi eg de or eğkai l gaz kullanımına uygun bir kazanla değiştirin ve doğal gaza dönüşüm işlemini yaptırın. • Firma seçerken servis ve yedek parça olanakları geniş olan ve doğal gaz konusunda deneyimi olan firmaları tercih etmelisiniz. CUANKUTTIMR.ABYUINNKUİ DYAİKPKILAATLCEAKİZLİŞELYEİMNİLZE. RİN HER AŞAMASI, EGO'NUN DENETİMİ ALTINDA OLADOĞAL GAZLA İLGİLİ HER SORUNUNUZDA KESİNLİKLE EGO'YA DANIŞINIZ. ANKARA BÜYÜKŞEHİR BELEDİYESİ EGO GENEL MÜDÜRLÜĞÜ T T E o e GroOsGSeonke. Nl Moü:2d0üSrlıühğhüiye / ANKARA l: 231 71 80 / 446 - 577
KBSB İle TSE Arasında Protokol İmzalandı. Protocol Between KBSB and TSE. 9 Eylül 1991 tarihinde, KBSB Başkanı Sn. Sabahattin Sunguroğlu ile İ n m ı S za n. Mehmet Yılmaz Arıyör Tü kS Ea rBa saışnkdaa lanan protokol, her türl sınçlı kaplarla brülör ü kazan ve bagibi yakma aygıtları ile (kazanlar, kat kaloriferleri, eşanjörler, hidroforlar ve boylerler vb.) ilgil dardlarında belirtil neylerin (verim veeknatpüamsitme udaeyneenye i ,vset adnel hil) yapılmasında ve bunların belge elreinddai rilmesinde, bunun için gerekli l varın kurulmasında ve gerekli eği a t b im orla e t r u in yapılmasında "Kazan ve Basınçl nayicileri ı Kap SaBirliği Derneği" il dardları Enstitüsü" arasındaey"aTpüılrakc aSkr ainş birliğini kapsam_akradır. - Her türlü kazan ve basınçlı kapların rüm muayene ve deneylerinin yapılabilmesi için gerekli laboratuvarın kurulması ve bu deney!erin yapılması ve belgel sinde işbirliğinin sağlanması, endirilme - İscanbul'da, Pendik' reki Kal sü içinde, bu iş için ihtiyaca ye i t t e e rl K i a a r m sa p n ü ın tahsis edilmesi, - Gerekli binaların İnşa edilmesi, - Bahis konusu muayene ve deneylerin ya- pılmasında koordinatörlük, - Muayene ve deneylerle ilgili binanın iç tesisatının yapımı ve gerekli cihazl mini ve yerleştirilmesi, arın te - Muayene ve deneylerde işbirliği yapıl ması ve gerekli desteğin verilmesi. Prorokolde özer olarak şu hüküml maktadır, er yer al KBSB, TSE' nin mi.isadesi ile işbirliğinde bulunduğu kuruluşlarla protokol sunda ortak çalışmalar yapabile ckeoknt ui r . • bu bir ilandır. DOĞAL GAZ SEKTÖRÜNDE YENİ BİR KURULUŞ Almanya'nın dünyaca ünlü; demir-çelik ürünleri (Mannesmann Demag), hidrolik elemanlar ve sistemler (Mannesmann Rexroth), teknolojik tesisler (Mannesmann Anlagenbau), plastik teknolojisi (Krause Maffei), otomativ sektörü (Fichtel & Sachs), elektronik ve informatik teknolojisi (Hartmann & Braun -Mannesmann Kienzie), boru üretimi (Mannesmannröhren -Werke) gibi üretici kuruluşlarından oluşan grubun ticaret şirketi Mannesmann Hande! AG'nin Türkiye genel distribütörü MANEX Ltd., endüstriyel ve konut sektörlerinde doğal gaz donatıları, her türlü ısı cihazları ile boru, vana gaz dönüşümü, tesisat, mühendislik ve projelendirme hizmetleri ile temsilcilikleri aracılığıyla doğal gaz yakma sistemleri, reglaj ve otomasyon armatürleri temini konularında faaliyet göstermek üzere Emsa A.Ş.'nin eski Genel Müdürü Cüneyt VARDAR ve ekibini bünyesine transfer etmiş bulunmaktadır. Yeni kurulmakta olan şirketin Genel Müdürlüğü görevini üstlenen Cüneyt VARDAR; SSCB-Türkiye Doğal Gaz Boru Hattı Projesi, IrakTürkiye Ham Petrol Boru Hattı Projesi, Hamitabad Doğal Gaz Çevrimli Termik Santral Projesi gibi projelerde görev aldıktan sonra 1988 yılından itibaren İNSA, ÇAYIROV� CAM,_TRAKYA CAM, TOFAŞ, AKÇİMENTO, NUH ÇİMENTO, ASLAN ÇİMENTO, BURSA ÇİMENTO, NUH K_İREÇ, KAPTAN ÇELiK, GUMUŞSUYU HALI, KONYALILAR MENSUCAT, YUNSA, MODERN KARTON, ECZACIBAŞI iLAÇ, OTOCAM, ASIL ÇE4İK, AROMA, OLMUKSA, ASF SÖNMEZ, DİLER ÇELİK ve PEG PROFİLO tesislerinin doğal gaz dönüşüm projelerini yönetmiştir. Mannesmann grubunun ürünleri dahil olmak üzere doğal gaz'a ilişkin çeşitli mamüllerin üreticisi Alman, İngiliz ve İtalyan firmalarının Türkiye temsilciliğini üstlenen yeni kuruluş, konusuyla ilgili ücretsiz fizibilite çalışmaları yapmakta ve doğal gaz kullanmayı düşünen firmalara dönüşümle ilgili teknik ve ticari tekliflerde bulunmaktadır. 13
Sayın Okurlarımız, Derg'imız,·doğa'J"gaz"sektörüriü doğnrdan· ve/veya dolaylı olarak ilgilendiren konularda sizlere zaman zaman gerekli bilgileri aktarmaktadır. Bu sayımızda, Eylül 1991 Tarihindeki Yakıt Fiyaclarının Karşılaştırılmalı Tabtosu sunulmaktadır. EYLÜL - 1991 TARİHİNDEKİ YAKIT FİYATLARININ KARŞILAŞTIRILMASI (*) YAKIT DOĞAL GAZ SANAYİ KESİNTİSİZ FUEL-OiL SANAYİ LPG SANAYİ (DÖKME) DOĞAL GAZ KONUT KOK FUEL-OİL KONUT LİNYİT KÖMÜRÜ DOĞAL GAZ İŞYERİ LPG SANAYİ (45 kg'lık TÜP) ODUN HAVAGAZI (KONUT) LPG KONUT (12 kg'lık TÜP) MOTORİN GAZ YAĞI ELEKTRİK ISIL DEĞERİ 8400 kcal/m3 9200 kcal/kg 11.000 kcal/kg 8400 kcal/m3 6700 kcal/kg 9700 kcal/kg 3000 kcal/kg 8400 kcal/m3 11 .000 kcal/kg 2500 kcal/kg 3000 kcal/m3 11.Ö00 kcal/kg 10.200 kcal/kg 10.400 kcal/kg 860 kcal/kWh EYLÜL-1991 BİRİM FİYATI 551 TL/m3 843 TL/kg 1.243 TL/kg • 1.060 TUm3 665.000 TL/TON 1.197 TL/kg 300.000 TL/TON 1 .272 TL/ m3 2.300 TL/kg 330.000 TL/TON 555 TL/m3 2.308 TL/kg 2.722 TL/kg 2.971 TL/kg 455 TL/kWh ORTALAMA VERİM %92 %82 %98 %90 %70 %80 %60 %90 %98 %60 %80 %89 %84 %84 %99 (1) ELEKTRİK Fİ_YATI OLARAK. ISINMA AMAÇLI KULLANILACAĞINDAN 120 kWh'DAN SONRAKİ TU1000 kcal 551 X 1000 8400 X 0.92 843 X 1000 9200 X 0.82 1.243 X 1000 11000 X 0.98 1.060 X 1000 8400 X 0.90 665.000 6700 X 0.70 1 .197 X 1000 9700 X 0.80 300.000 3000 X 0.60 1.272 X 1000 8400 X 0.90 2.300x 1000 11.000 X 0.98 330.000 2500 X 0.60 555 X 1000 3000 X 0.80 2.308 X 1000 11 .000 X 0.89 2722 X 1000 10.200 X 0.84 2971 X 1000 10.400x 0.84 455x 1000 860 X 0.99 KULLANIM FIYATI ALINMIŞTIR. (2) VERİM DEĞER L ERİNİN BELİRLENMESİNDE YAKIT HAZIRLAMA - DEPOLAMA VE İŞLETME GİDERLERİ DE GÔZÔNÜNE ALINMIŞTIR. (3) BİRİM FİYATLARDA. K.D.V. DAHİLDİR. (") Bu tabl o ISISAN ISITMA ve KLiMA SANAY İ İ A.Ş. tarafından düzenlenmiştir. 14 TU1000 kcal 71 112 115 140 142 154 167 168 213 220 231 236 318 340 534 UCUZLUK SIRALAMASI 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 1 1 1
• KLiMA VE ISITMA OTOMATiK KONTROL SiSTEMLERi • ENDÜSTRiYEL OTOMATiK KONTROL SiSTEMLERi • YANGIN ALGILAMA,SÖNDÜRME SiSTEM VE POMPALAR! • DOOO GAZ EMNiYET VE KONTROL ELEMANLAR! • HAVA FiLTRELERi (TORBA,ABSOLUTE,ELEKTROSTATIK) • KALORiMETRE VE VAKiT SAYAÇLARl,DEBI ÖLÇERLER eAKUSTİK VE YANGIN KAPILARl,ÖZEL KAPILAR,MENFEZLER • Sl�INAK KORUMA.HAVALANDIRMA,FILTRE ELEMANLARI • BUHARU VE SULU NEMLENDİRiCiLER.NEM AUCILAR SAUTER-EBERLE-ERIE -AFR/S0-HONSBERG • MOORE - WHESS0 E -MTL -WESTR0N/CS-ADAREG-BAELZ • PYR0TR0NICS-V/KING-PEERLESS-PYR0 -CHEM-/NTUMEX • DUNGS-MEDENUS-GFG • CAMFIL -S0FILTRA-DEPARIA • AQUA-METRO • WATERLOO-JPM-BUCHELE-B0STWICK-HÔRMANN • ANDAJR • HYGR0MATIK • Vana gaz kaçak kontrolü Basınç presostatı Küresel vana Filtre Manometre Solenoid vana 1 DUNGS® technic BRÜLÖR'e l\ Solenoid vana C!J�@j � DOĞAL GAZ KONTROL ve EMNİYET ELEMANLARI MEDENUS GEmaznbiyaest ınvçanraeglaürılatörleri f EMO Teknik Malzeme Ticaret ve Sanayii Ltd. Şti. :J �J 1 �NKARA : Hirfanlı sokak 8 / 1 Gaziosmanpaşa 06700 Telefon : {4) 146 15 50 - 4 hat Fax : {4) 137 96 84 -•--·-• ISTANBUL : Necatibey cad.Vekilharç sok.22/5 Karaköy 80001 Tel : (1)151 48 64-143 38 95 Fax : (1) 145 08 96 - - l Te,t brülorü --ı-ı Basınç regülatörü ıfı 9
lıu bir ilandır. "ÇEVRE KORUMA'DA İLK ALTIN MADALYA" "DEMKO Dış Tic. Ltd. Şti'nin Türkiye Genel Mümessil ve Distribütörlüğü'nü yürütmekte olduğu tanınmış "Egzoz Gazı Kontrol Sistemleri" üreticisi ECS - Engine Control Systems Ltd. Firması Çevre Koruma Dalı'ndaki faaliyetlerinden dolayı Kanada'da ilk defa bu yıl ortaya konan "Çevre Koruma'cılıkta Üstün Başarı" ödülüne layık görülen tek kuruluş oldu ve çalışmalarından ötürü "Altın Madalya" ile ödüllendirildi . " DEMKO DIŞ TİCARET VE MAKİNA SANAYİİ LTD. ŞTİ'nin Türkiye Genel Mümessil ve Distribütörlüğü'nü yürütmekte olduğu ECS - ENGiNE CONTROL SYSTEMS, LTD. Firması yeraltında çalışan dizel motorların egzozundan çıkan zehirli bileşiklerin % 50'den fazlasını ve kanserojen maddelerin hemen tümünü yok eden mükemr:neı bir filtre sistemi geliştirmiştir. Çevre korumada doğrudan ve ölçülebilir bir yarar sağlaması nedeniyle Firma, 1990 Kanada Üstün Başarılı Kuruluşlar Ödül Töreninde "Çevre Koruma" dalında ALTIN MADALYA ile ödüllendirilmiştir. ECS Firması, ticari araçlar için egzoz gaz filtreleri ve katalitik egzoz gaz temizleyicileri imal etmektedir. 1980 yılında kurulduğunda ECS Firması kapalı sahalarda çalışan endüstriyel ve ağır hizmet motorlar için hava kirliliği kontrol sistemleri imalatında dünya çapında lider olmayı kendisine hedef seçmişti. Firma "yeraltı için egzoz gaz filtresi" gibi yaratıcı nitelikte yeni mamullerle bu hedefe ulaşmayı planlamıştı. 16 Madenler, depolar, ambarlar gibi özellikle kapalı sahalarda ve yeraltında çalışan dizel motorlar; gözleri ve boğazı rahatsız eden, tahriş eden ve kanser riski oluşturan gaz halinde çevre kirleticiler ve kurum partikülleri neşrederler. Gerek madenlerde, gerek tünel çalışmalarında havalandırma sistemleri genellikle dizel motorların neşrettiği egzoz gazını ve dumanı yoketmeye yeterli değildir. Çoğunlukla çalışanların biriken duman azalıncaya kadar motorları durdurup bekledikleri sık sık görülmektedir. Katalitik egzoz gaz temizleyicileri kullanmak suretiyle gaz halindeki çevre kirleticiler yok edilebilmektedir. Kurum parçacıklarının ise filtre edilmesi ve egzoz sistemini Tıkayıp motora hasar vermeden önce periyodik olarak filtrelerin temizlenmesi suretiyle yok edilmesi gerekmektedir. ECS Firmasının başırısı, dizel egzozunun ısısından yararlanmak suretiyle kurum partiküllerini periyodik olarak otomatik bir şekilde yakarak yok edecek ve bu işlemi hemen bütün dizel motorların normal . çalışmaları sırasında ulaştıkları bir sıcaklıkta gerçekleştirecek bir filtre sistemi geliştirmesiydi. Firma, alternatif hücrelerinin kapalı olduğu bir seramik göbek üzerine inşa edilen bir filtre geliştirdi.· Dizel egzozu seramik duvarlara değip geçerken kurum partikülleri filtre tarafından tutulmaktadır. Göbek özel bir katalizör maddesiyle emprenye edilmiştir. Böylelik-
EGZOZ GAZINDAN ZEHİRLENMELERE PAYDOS! EC$ KATALİTİK DİZEL EGZOZ GAZ TEMİZLEYİCİLERİ Tuıl<ıye Genel MUmessıı ve Dıstrübülôr ü Jemlo d•ı t;ca,el ve makine ,onay; ; lld. ıtL $,:ı•.:ın· '.'er- E·,;ı,., So�c� Go•crı• .Aoı 8-810,,: O 2 fi or/ıSTAl\3UL re: (')lo5o13S lôSolÇS�x(l)l572256 le kurumun yanarak yok edildiği sıcaklık 400 °C'a düşürülmüştür. Bu sıcaklık ise hemen tüm ağır hizmet dizel motor uygulamalarında kolaylıkla ulaşılabilen bir egzoz sıcaklığıdır. Bu sıcaklığa sık sık ulaşılmaması halinde ise bir dizel veya elektrik motorlu rejeneratör sistemi, filtrenin periyodik olarak bu sıcaklığa ulaşması için gerekli ısıyı temin etmek üzere monte edilebilmektedir. Aracın egzozundaki kurumun hemen tamamını yok etmesine rağmen filtre motorun rahat ve verimli bir şekilde çalışmasını engellememektedir. Üstelik, bu filtrenin aracın ömrünü artırdığı tespit edilmiştir. Firma halen benzeri filtre sistemlerinin karayolu otobüsleri ve forkliftlere ticari uygulamaları üzerinde çalışmalarını yoğunlaştırmıştır. lıu ·ı,;, ilandır. Firma ürünlerinden metalik petekli katalitik egzoz gaz temizleyicileri platin-rhodium içeren özel katalitik formülü sayesinde sadece zehirli karbonmonoksit ve hidrokarbonları elimine etmekle kalmamakta diğer çeşitli zehirli gazları da kontrol altına almaktadır. Bu özelikleri ve darbe-sadmelere dayanıklılığı, hayli düşük egzoz gaz sıcaklıklarında kimyasal reaksiyonu başlatması, daha uzun katalizör ömrü, daha kompakt ebatlarda imal edilebilmesi, tanınmış üniversite ve laboratuvarlarla yakın işbirliği içinde araştırma-geliştirme çalışmalarına ayırdığı yüksek fon ve yatırımlar ECS'nin diğer katalitik temizleyici üreticilerinin arasından kolaylıkla sıyrılarak ön plana çıkmasına yardımcı olmuş, gerek forklift, iş makinası, tünel ve yeraltı maden makinaları, gerekse otobüs ve diğer ulaşım araçlarında ilk akla gelen marka olma özeliğini elde etmiştir, Halen ECS - Engine Control Systems, Ltd. Firması dünya çapında yeraltı maden makinaları imalatçılarının % 80'ine mamüllerini vermektedir. Madencilik dışı kapalı sahalarda ise Firma, Kuzey Amerika'da % 60 bir pazar payına sahiptir. Firma'nın mevcut tüm dünya pazarındaki payı ise % 50'dir. "Kanada Üstün Başarılı Kuruluşlar Ödülü" halen 7. yılını doldurmuş olup her yıl aşağıdaki l O kategoride sahalarında üstün başarı gösteren kuruluşları ödüllendirir, teşvik eder: Kalite, Prodüktivite (Üretkenlik), Pazarlama, Girişimcilik, İşçi/İşveren İşbirliği, Yenilik, icat, Endüstriyel Dizayn, Küçük Sanatlar ve bu yıl ilk defa olarak Çevre Koruma. 17
ı ış em tesisleri üretiyoruz. Yüksek verim, sorunsuz çalışma için konusunun uzmanına danışın. Çağın teknolojisini, sistem teknik'le uygulayın ... GAZ KARBÜR TESİSLERİ KORUYUCU GAZ ATMOSFERLİ FIRINLAR İZOTERMAL TAV FIRINLARI sistem teknik ALÜMİNYUM ısıL İŞLEM FIRINLARI ENDÜSTRİYEL SİSTEMLER SAN. VE TİC. LTO. ŞTİ. ÖZEL PROSES FIRINLARI Merkez: Değirmen Sok. No. 7/6 Kozyatağı 81090 İstanbul __________ Tel: 362 82 74-373 83 61 Fax: 380 13 70 Fabrika: İMES Sanayi Sitesi A Blok 100/1 Tel: 364 33 39
Prensibimiz Hatasız Akış Kontrolü � ;�MümwiU, VOLTAM TEKNiK ELEKTRiK SAN. ve TIC. LTD. ŞTI. LTAM BN ao n: k6a/ l1a0r C8a0d0. 2Y0 aKnaı krkaak öp yı , - Pl SoTr sAuNk BSUoLk . TTeelle: x15: 5251384952KatFx-aTxr:.,154243688366Txk-Tr. Al<ış halinde olmayan Kimyevi maddedeki flow Amk oı şnoi ltmö ar yü ann tueı rr mb oor uge (raakfı ikğ i . ımyevı madde (lıkıt, gaz. havaı flow monitörün dedektör ucu tarafından elektronık olarak ısıtılmaktadır Dedektörün nun çevresındeki renk tabakaları da ısı da�ılımucıunı göstermektedır Akış halin törün terdmeokigkriamfyiğeiv. i maddedeki flow moniBoru ıçerisindekı lı denin hareketı ndeknıtd. goala z y .ı hfal ov wa gmi boi nki ti mö yr üe nv i umc ua dn daki ısı uzaklaşarak sensor soğutulmaktadır. lsının fiksi, efekti akan kimyevi maddelerin (likit, gaz, havaı tespiti için yararlı olmaktadır. İFM Electronic, bu efekti, endüstriyel bir sensor sistemine dönüştürmüştür. Bu sistem, yüksek güven sağlamakta ve her kullanım alanında optimum tipleri ile göze çarpmaktadır. ifm �ı�ı::l:rllnic Doğru karar vererek kendinizi güvenceye alınız. ◄,-----
Saym ERHAN, İstcınbıt! Doğcıl Gctz Projesi ile ilgili giirii}" ve dii)li'ncelerinizi kısaca cıçıklcır ıııısmız? oDl aünn yİasnt aı nn beunl ' dbai . i yu iy. i kg ukl aennat lne rDi nodğeanl pGraozj ePl errodj ee sni bbiur i dkior n. u8 d. 0a 0k 0i . e0n0 0b üi ny süak nb ıi nr my ai lşya odnı ğuın kie.i znerrtien ds üer ke ço ni çuetr, i isşi ynedrei vd ei . i şsüann ia. i yr si e tke, s ibsui nniunn abbaoşnaer ı ol al ba ci lamğ eı ns iı irçeiknt ieğni na zi sdööyrltevyeeybai lbi reişz y. ıBl ıun pdraohjae ngien bz üu ms i .üi r egdeer et ka me na mö nl ae nmalbi i lsmo reus ni li aç ri nvçaör dır. -ziİ.iGmDleAnmŞ'eınlidfiinra. nsman zorlukları çöy -e e n İ t G e k r D ı l s i a A s a sŞ y ü ır d b e a u d t e p e kr i o n st j i i e k h y v d i e a y m i ü d r aü e r t i t m e k b a e i d k le r oc z e y o k u rMunevdcaudtır2.70 kişilik kadro ile bu işin başarılabilmesi imkansızdır. 20 Türkiye Makina Mühendisleri Odası . lstanbul Şubesi Başkanı Mustafa ERHAN -t eUk ny gi ku şl aamr t na da ma ke luelrl iann ıelna cka ıks ai ds üa rr ie dv ee h- aUzıyrlgaunlmamasaınzıonrutanmluadmurl.anabilmesi d in ç i i i n s n i n i y s i t a ni k h v l d e a a ş 3 m ık 0ı 0 1 g 0 0 e 0 c r i 0 e v k a ml r id a ın k ir d i . n aatemkünhiseynePb irroçjoeki lşee yi logl iml i assöı nyal eknaerbş iı lne cyeukk adraı dh aa p b r e o l i j r e t n t i i n k l b e a r ş i m arı i s n ı a g ç e ı r sı ç n e d k a l e n ş t z i o r r i l u m nl e u s i dur. Öğrendiğimize giire "Doğal Gaz iç Tesisat Projeleri" Odcınızccı onaylanacakııuı-. Ayrıccı İGDAŞ tcırcıfiııdcın kontrol edilerek oncıylcını:ın bıt projelerin Odcınızcı:ı oncıylcınıııı:ısınııı hcılkıııııza ek bir ıııcıli yiik getireceği bilinmektedir. Bıı konııdcıki ditJiincelerinizi cıçıklcır ıwsmız? yMe nü hme ankdiins al i km hi . iihzemn de itsi l eyrai pn mi n aikş y eİ srtl ee yr iınl it Oe sdc ialml e rı zi na it eysecni li leetmt i reml eer li ezroi rvuenhl ue -r dl eur ri m. Ai zni nc apkr bo jue iyşal pe ma bi i yl ma pe tl eı rrmi sıöş züky oe a hn r i u a z s s m u ın e d d t u i a n r k . i k O h al a d i k t a e s m s ı i z n ı r z i e ı y k ni a i. k b m s e e e t l i s c l ö m e n k e l k d em , a a ş e l la a k r , nr eı t dl eirsiinpil i bn ee l ierrlme me ke k, pvreo jüeyaesngi anr ii hütci ygaibcıi oglöarnevtleekrni ivkarydaıyr.ınları çıkarmak Yv eassi na ,d teühz iüzkmve et vy eörneent mŞ uebl iekml eirz ,çpe rr çoej e vMi MzeO'niuşnl eymayi nıniladıTğMı yMönOetBmelivke ls eı rrae s ıgnödrae ayl ıanpamn ahkatraç dpı rr .o jVe iazseg ai şr li eümc i rt ae dt iınr i. nP r%o j2e' süi corleut pi n, iüny, eudyegnual al ımn mr . . naıkn , od ri . itşaül anmi .i ras e%k . 3O' üd ca invıanr ıİns tdaan ob ludl uhğaul knıu Mn aügheetni rddi si lğeir ienk s mi c ial l ii yş leetm, İi Gs ıDr aAs ıŞn 'dı na anladgı ğeıt ihr adri çğ ineekd emn ai yl il ye eİtstteann bd uü lş ühka lt kü ır . Şİ sut ba en mb ui zl hb au l yk oı nl laa faalzdl ıağs ıı ny ıl aügy ee rs ii nöedve e ymaeykı nt el adriar . vŞeu e ağni at i mk a dp ar or ghraazmı r ll aa rnı anna z ym ı e r a n l ail T n e a r e n i k e n G k i a k le z n T E e s c e a e s s i k s l t a a i r t r ı ı . PO K r d o i a t je a m b H ı ı z ac T z a ı i r h .i l r a a k ySat aynı ndda rı rc l. a Br ı 'uy l ay abyi rı ne bı mi r ı uz ıynu md el uv atmekı ok li agnübni lre rbdaeş kbaaks ıi mt a ab ıgmi rı ez cöenküt imr . üYz di nee çkaı sl aı ş ms i . iar el adreı bs üa sr ıemn abgr oi rşei .ci re kv tei rk. iAt aypr ıl ca ar al ebrohnaeznı ri nl a nbai lcga ki l teınr .dBi rui l eç cael ığş mi ba rmoışzüdra g ala m i n le a o n ç l d l u a i m n ri a l s e n u r , z e h k ie m b r a u aj b ı g o s ü i n n l e m e a e k d k a a d o y a l ı r a n c y ın a a k r b atı t i r l ı . o aO d la d e n a t m b 7 a ı 2 z s ı c s m a a y ı b f t a u a l m ık ka o m b n r l u o a d ş n ü a m rü hış n a o z l 1 ı u r 0 l p a 0, n . A 0 m 0 n ı 0 ş -
kd aü rğaü hgai lbki ı tni ac adr ia ğb iı rt ıkl aucraukl ut ışr .o lGmöaryüaln On adgaemriı zv, earlm9ıeğkıtneddainr . f a z l a s ı n ı h a l k ı İç tesiscıt projeleri çizimi koıııtsımda yetki a!ııwk için Kiwya lviiiheııdis!eri Odası'ııın da biiyiik bir çcıba içinde o! c!ıığıı giJ:riilıııektec!ir. Bıı konıtc!aki gijriıjleriniz neler olıtr? yBeut kk iosni uTd üa kr ki i hMt iüs ahse anydri ısmvı en ı My aipmma ar Oa l adcaalğa rı ı hBe ri r tl iüğril' ün ek aariat rt i rb. i zBi mi r l iiğç ii nn bağlayıcıdır. Aynı şekilde bu karar YK ai mp ıyl aan Mp rüohj ee ngdai zs lı ne r gi ' ün vi ednel i bbai ğr lşaer . i tk ç e i e s ld i r s i e a r t . ı t G y a l ş a ü ı , v n a e m r n m a li s a k ı t ü s v r is e v t ee k m c ui l l h e la a r z n iy ı s l l e e m ç , i a b m s o ı i r n y u ı le "Makina Mühendisini" ilgilend rir. Bu durum Makina Mühendis i inin Üniversitede gördüğü eğitimi gereği böyledir. Doğal gaz'm iilkeıııizc!e sağlıklı olarak kııllanılııtası için ö"nerileriniz nelerdir? ÜG lakz e" ım, bi zi ri nç o ky eünl ki et aynı lılşatrıdğıır k" Du lol ağna l mş a anka tna dbıirr. çBo ku üollkueml esrud ze l gu ke ç mp ai şhtaes yı naa g r k i a e le z ti a r r e n i k l ı m l a g n iş a t z t i e r c k . r u B ü l i b l z a e n ble ı u m r o i ı y l u i g m d ü e v s ğ u e e n z r l l l u i e k h n l d a a l r i e ı yhaaşl ae mg ae dt i ar enbgi lai zr i kz .u Bl l ua nn ıamyıönnı egl iükv oe nl al i r-aKkullanıcı eğitilmelidir. -r ı Kn ohna uz ıdr al aknuml laasnı nı l da ca aökntceekl inki lki eosl aa srlaak- l in ıd sa ır n . güvenliği ön plana çıkartılma -l aÜr ı lnk egdüev üe nr ei ltii rl el inğ vi nei ni t hual ul seadli lveen uml uasl - lararası stand ge du inl ml u eğlui dniur n. , abretllgaerlae nvme ee ss ians el adr ai kuk ya t -a tKl aornı nu ay l ah iül kg üi l mi ol learr a kk oi mn ualrmma el ıvdz ı u r. Ön unl ca er ıl ni kdlae ybeanc ia yvaep hı l aa vn abl ai nn da lı ar mrda a k uy og- uUl aymg ual azmo raunnı nl umkuı laı ynemnael, ı kdoı rn. trol ve testleri titizlikle yapılmalıdır. • Dergiıııizden beklentilerinizi kısaca belirtir misiniz? Derginizin bu konuda yayın yapan, a d iz l u a le ğ c n a u m k n e u y s a i s z ö gı y l e a l r r e eykelbi ibl ii rr iyma y. ıDn eorrggi adneı yoel r d cl ai roı nl mkaukl lzaonrıul ana b l ui y l d ö ir u n r ol . e l n Ö m d z a ierlilciikvl ee yseaçziısına dikkat edilmelidir. Bu yapıld löemy er nü i oul zauc ankovl ae cba uknt ıar .b ıağğı l ıö ol çl aürda ek idz a DOGAL GAZ ve AKARYAKIT ' İNŞAAT MALZEMELERİ TİCARET LİMİTED ŞİRKETİ KAZANLARINDA TAM HiZMET o DEMİRDÖKÜM o o ECA o o BORUSAN o o ÇANAKKALE SERAMİK o o DÖKÜM VANALAR o BAYMAK �ÖKÇE BRÜLÖR PILSA KALEBODUR TEKSAN O ALARKO O İZZET BAYSAL O VİTRA O YARIMCA PORSELEN O SÜPERATEŞ ANAHTAR TESLİMİ KATKALORİFER KAZAN MONTAJI KARAKÖY, Tünel Caddesi Hırdavatçılar Çarşısı No.83 - İSTANBUL Tel: 145 73 34 Fax: 144 94 01 IJ�R, BANMER ISI ve MAKİNA SANAYİİ Fethan ÖZEL • Kalorifer Kazanları • Su Tasfiye Cihazları • Su Filtreleri İmalat-Montai ince kum Prlnç lonel kum Çakı l loşı Ankara Cad. Şirin Sak. Na:1O Güllübağlar Mah. Yayalar PENDİK Fob Tel: 307 29 1 8-1 9-20 Fax: 358 74 1 1 tarkozsu glri� V Vana � Vo"O 21 <, GUrıcınlcırı
I I , , 1 1 J \ I \ - 1 ', Q = ı' �
' • I �'" §J3� �}} SAN. VE TIC. LTD. ŞTI. Necatibey Gad. No:91 Karaköy 80030 İstanbul Tel:{1)149 24 95-149 29 93-149 44 45-149 95 44-151 33 04 Fax:(1)151 61 54 ERA LTD. ŞTİ. BİR ERDEŞİR TİCARET KURULUŞUDUR.
Lower NOx Emissions With Natura! Gas in Engines Doç. Dr.Mustafa SAYHAN 1950 yılında Burhaniye'de doğdu 1972 yılında İ.T.Ü. Makina Fakülte· si'nden mezun oldu. Serbest mühendislik ve çeşitli fabrikalardı: kontrol mühendisliği yaptı. Haler Akdeniz Üniversitesi Isparta Mühendislik Fakültesi'nde öğretirr üyesidir. Prof. Dr. hab. lng. Marian ZABLOCKİ Doğal gaz motorları üzerine uzur yıllar araştırmalar yaptı. Bu konudı: kitap ve makaleler yayınladı. Haler Krakow Teknik Üniversitesi motorlar ve motorlu taşıtlar enstitüsü başkanıdır. 24 MDÜOŞTÜOKRLNAORDA DOĞAL GAZLA DAHix EMİSYONLAR/ Özet: NOx emisyon karakteristikleri ve deneysel sonuçları doğal gaz motorları için bu makalede değerlendirilmiştir. Dizel motorlarında doğal gazın kullanımı yanma basıncını düşürerek NOx emisyonlarının düşmesini temin eder. Egzoz gazlarındaki kurşun oksit ve kurşun halogenler emisyonlarının durdurulması maksadıyla doğal gaz benzin motorlarında kullanılabilir. Doğal gaz motorları içir NOx kontrol metotlarının çoğu bu yazıda göz önüne alınıp, değerlendirıJmiştir. Değişık hava yakıt oranlarında vE emme havasına su ilavesinde doğal gaz motorlarının de• neyse! çalışma sonuçları verilmiştir. Doğal gaz benzin€ ve dizel yakıtına göre onun kullanımını istenilen ve ekonomik kılan belirli avantajlara sahiptir. Bu sebeple bu aland;; araştırma ve test çalışmaları, doğal gaz kullanımını hızlandınrıaktadır. Motorlarda yakıt olarak doğal gaz kullanımı ekonomik olmakta egzoz emisyonlarında düşmeler temin edilmektedir. İyi bir yanma konsantrasyonu elde edilmesi sebebiylt karbon monoksit ve yanmamış hidrokarbonlarda azalmalar olmakta, yanma sıcaklığının düşmesi sebebiyle dt azot oksit emisyonlarında düşmeler görülmektedir. Aza oksit emisyonları gözle görülmemeleri sebebiyle görün• mez bir tehlikedir. İnsan sağlığına ve bitki örtüsüne büyü! zararlar verir. Doğal gazın benzin motorlarında kullanımıyla kurşun oksit ve kurşun halogenlerınin atmosfere yayılması önlenebilir. Azot oksit kontrol metodlarının doğa gaz motorlarında da kullanımı mümkündür. Emme havasına su enjeKsiyonuyla maksimum yanma basıncındc düşmeler temin ederek NOx emisyonları azaltılmış olur SCR sistemde egzoz gazları amonyak ilave edilerek biı metal katalizörden geçirilir. Böylece azot oksitler azot vE su buharına dönüşürler. Fakir yanmayla hava yakıt oran artırılmış olur. Böylece düşen yarıma sıcaklığı sebebiy!E NOx emisyonları azalır. PSC sistemle emme manifoldun da hava miktarı kontrol edilerek alevin soğutulması temir edilir. Fakat bu sistem dört zamanlı karbüratörlü motorlarda kullanılmaktadır. NSCR sistemde metal katalizörlerden önce motorun zengin karışıma ayarlanması lazımdır Burada azot oksitler karbonmonoksit tarafından azota indirgenır. EGR sistemde egzoz gazları tekrar motora verilerek sıcaklık düşürülür. Böylece azot oksit emisyonlar da azalmış olur. RAPRENOx sistemde siyanürik asit, elektriki olarak ısıtılan kuartz akışlı bir reaktörde egzo; gazlarına ilave edilerek NOx emisyonları azaltılmaya çalışılır. IGR sistemde oksijen ıyonu etkisiyle seramik elektrolitler azot oksitleri indirgerler. Termik OeNOx sistemde kata/itik etki olmadan amonyak azot oksitleri indirger. Yalnız burada egzoz sıcaklıklarının yüksek olması gerekir. Hava yakıt oranının artırılması geç ateşleme gibi motor çalışma parametreleri değiştirilerek azot oksit emisyonları azaltılabilir/er. Fakat bu yakıt sarfıyatının artmasına sebep olur. Üre NOpur sisteminde katalitik etki olmaksızın üre sıcak egzoza ilave edilerek azot oksitler azaltılır. Emme havasına alkol ıJavesiyle yakıl sarfiyatında azalmalar temin edilerek, egzoz gazlarındaki diğer emisyonlar ve azot ok sitler ayarlanmış olur. Doğal gaz motorlarında NOx emisyonlarının azaltılması konusu normal yakıtlı motorlara göre büyük farkı/ılık/ar gösterir. Dolayısıyla ayrı bir konu olarak ele alınmalıdır. Belli sıkıştırma oranlarında uygun hava fazlalıkları kullanılmalı, yanma sıcaklıkları belli aralıkta sınırlandırılmalıdır. Katalitik indirgeme/erde belli bir verimle çalışılmalı başka emisyonların artması önlenmelidir. Azot oksitlerin azaltılmasıyla sınırlı kalınmamalı diğer emisyonlarında düşük olduğu bir optimum noktada çalışılmalıdır. Abstract: Emission characteristics of Nüx and experimental results are evaluated for natura l gas engines i n this paper. The use of natural gas in diesel engines prov i des reduction of NOx emissions with reducing combustion temperature. Natural gas can be used in spark ignition engines for the purpose of stopping emissions of lead ox ides and lead lıalogenides in exhaust gasses. Most of the methods of NOx contro l for natural gas engines was considered and evaluated in tihs paper. Experimental working results of natural gas engines in different air-fue l ratios and water addition ıo the in l et a i r was described. Natura! gas has certain advantages over gasoline and dieseı oil which make their use desirable and economical. For this reason, recently research and test works in !his field have been accelerated using natural gas. 1. INTRODUCTION There has been an increasing inceresc in d eu n i c e i g s li i e n z l i e n e s n g , g m n in a o e r t u s o , r r c a v r l o e g s h a s i h s c el i e a n s d , l l f a o o r w g r e L s Np rw e G e o d c s d a rr i r e o r s i k e e e r l E pm n r a o g i p n i u n ly l e s i d b o e e n e v n a e s l o d w p ic e m c l a l e c a n e s c d f c o r b r e y n s c d e ast i roencae rnyt !py l ahna evse. he cosc of fuel, which has led co cwo scroke crosshead die sel engines wirh a thermal efficiency in ex cinestshoisf f5ı0elpdehrcaesntc. Research and cesr work herefore been accelerated using narural gas, which has ehe signifı pc aa nr ec iand evhaen ccaogme pe rbeas ts i oe hne sgt raoskde ooefs e nh oe te rnagki e nk en.oTc khiins gc,owmhpi lcehc ei lsy eehlei ml i imn ai tciens ga nf ayc rc oi srkf oo rf mean effecrive pressure for engines using a
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=