Doğalgaz Dergisi 15. Sayı (Ağustos 1991)

ŞIKVE SICAK SEÇEREK YAŞAYAN ... KONFORU, ŞIKLIĞI, SICAKLIĞI BİRLİKTE DÜŞÜNENLER İÇİN... • FARKLI BİR RADYATÖR... ffl llJ ;;bj ,]� Çapraz Konveksiyonlu Alüminyum Radyatör

ga a onc ' . "G .. venc KLI ER IK® % 100 Sızdırmazlık • Emniyet • Kalite Doğal Gaz tesisatları için üretmekte olduğumuz vanalar "ÖZEL SIZDIRMAZLIK SİSTEMLİ" Çelik Döküm Ballostar Küresel Vanalardır. Ölçüler: 15-200 mm (1/2 11 -8") Bağlantılar: Flanşlı, Dişli veya Soketli YAKACIK MAKİNE FABRİKASI DÖKÜM VALF, SANAYİ VE TİCARET A.Ş. • MERKEZ Kemeraltı Cad. Bankalar Han K.5 80030 Karaköy-ist. Tel: 151 02 96 (4 Hat) Telx: 25304 ymf tr Fax: 149 34 42 • FABRİKA: Ankara Asfaltı Üstü Kartal-İST. Tel: 377 09 95-96 Fax: 377 28 62 • MAĞAZA: Necatibey Cad. Karantina Sok. No: 7 Karaköy-İST . Tel: 144 33 71-151 18 23 • ANKARA Tel: 230 23 75-230 46 36 • İZMİR Tel: 14 68 52 • ADANA Tel: 19 22 69 • BURSA Tel: 60 31 87 IG e -( L_-2���rvf���-L u

ULUSLARARASI ENERJi TEKNOLOJi ve TESiSAT DERGiSi 10 000 TL. AGUSTOS 1991 m NATURAL GAS INTERNAT/ONAL ENERGY TcCHNOLOGY ANO INSTALLATIONS MAGAZiNE 1991 yılı sonuna kadar ki yayın programımız ve etkinliklerimiz: 1 Ekim 1991 - Doğal Gaz Dergisi 16. sayı 1 Aralık 1991 - Doğal Gaz Dergisi 17. sayı (Özel Sayı 3:"TESİSAT") 17-18 Ekim 1991 2. İSTANBUL İÇİN DOĞAL GAZ. SEMİNERİ (İ.T.Ü. Vakfı Sosyal Tesisleri Maçka-lST.) 9 BOTAŞ'tan haberler News from BOTAŞ 12 EGO'dan haberler· News from EGO 15 İGDAŞ'dan haberler News from İGDAŞ 18 SÖYLEŞİ (Dr. Oktay VURAL) 21 HABERLER News ------------------------ ---- 26 GAZ ALANINDA STANDARDİZASYON (Daniel DATCHARRY) The standardization in the gas field. 35 ARÇELİK'TE DOĞAL G,AZ D�NEYİMLERİ (Yalçın TANES-Lemi Ali GUNDOGDU) Natura/ gas experience in Arçelik. 42 BİLEŞİK KAZANLARIN PRENSİBİ (Ali Günay BİRCED) The theory of combin"ing boi/ers. 48 DOĞAL GAZLI ISITMA TESİSLERİNDE SİSTEM SEÇİMİ (Rüknettin KÜÇÜ- KÇALI) System consideration tor natura/ gas burning heating installations. 58 DOĞAL GAZ BRÜLÖRLERİNİN PRENSİPLERİ, İŞLETMESİ VE KONTROL9 (Kemal BIÇAKCI-Memduh ÇAGLI) Principles, operation and control of natura/ gas burners. 66 TESİSAT VE SANAYİDE iSi İZOLASYONU (Yalçın KAYAARASI) Thermal insulation in industry and H. V.A. C. 76 ÇATI iSi MERKEZLERİ S3aıbi ve Yazı İşleri Md. Tanıt ı m A.Ş. adına FouncJer and Editor in Ctıiet on behalf oi Tanıtım AŞ. Süleyman BULAK Yayın Yürütme Kurulu Edit0tiaf Executıve Board Prof, Dr, Cahil ÖZGÜR/ Başkarı / President (İ.T.Ü. Enerji B i limleri ve Teknoloıısı Uyg.-Ar. Merkez, Md.) Prof. Dr. Osman F. GENCELİ (İ.T.Ü. Makina Fak. Öğreıım Üyesi) Prof, Dr. Selçuk YAHŞİ (O.D.T.Ü. Öğretım Üyesi) Hakan KURT (ALDOGAZ Satış Md.) Cüneyt VARDAR (EMSAA.Ş.) Haldun DURUKAN (TÜRK DEMİRDÖKÜM - Teknik Paz. Md.) Duran ÖNDER (ÖNDER L.T.D.) Ömer OĞUZ (FERROLI LTD.) Eren S. İNÖNÜ (GÖKÇE BRÜLÖR ve iSi A.Ş. Gnl. Koord.) DenizÜNAL (KOÇ HOLDİNG A.Ş. En. ve Çev. Md.) Yayın Danışma Kurulu Editoriaf Board ofAdvisers Prof. Dr. Eralp ÖZİL (M.Ü. Yeni Teknolojıler Ar. Ge. Mrk. Bşk.) Prof. Dr. Doğan ÖZGÜR (Y.Ü. Makina Müh. Bölümü Bşk.) Prof. Dr. Mustafa DORUK (O.D.T.Ü. Öğretim Üyes i ) Nefot KADIRGAN (Y.Ü. Müh. Fak. Dekan Yrd.) Dr. Emre AKSAN (BÜ. Öğretim Üyesı) Prof. Dr. Kenan MORTAN Mustafa ERHAN (M.M.O. İstanbul Şb. Bşk.) Herman MİNASYAN (ALARKO Doğal Gaz Konsorsiyumu Proje Md.) Özkan AĞIŞ (ENKA A.Ş. Gn. Md. Yıd.) Erol BAYRAMCI (KUTLUTAŞ A.Ş. Ambarlı Proj.e Md.) Kıvanç SUNMAN (Takar A.Ş. iş Gtliştırme Md.) Çetin $. _ıquç (BAYMAK GAZ TEKN!GI A.Ş. Pr.Jje Md.) Ahmet AKÇAOĞLU (RAYSEL A.Ş. Gnl. Md.) Fahir DALDAL (GAZAL A.Ş. Doğal Gaz Sorumlusu) Oğuz TÜRKYILMAZ (MEG A.Ş.) Emine BANKOĞLU (Reklam ve Halkla İlişkıler Md.) Hatice ORMAN TARIK (İlan Sorumlusu) Dizgi/Hazırlık/Basım TEKNOGRAFİK Alayköşkü Cad. Şengül Hamam Sok. Alemdar İşhanı No: 109/110/114Tel:511 15 93-5132703 YÖNETİM MERKEZİ/EXECUTIVE EDITORIAL OFFICE:Tanıtım A.Ş. Büyükdere Cad. 59/8 Mecıdiyeköy (80310)1sıanbu1Tel:17583 59-1749132 Fax: 173 38 19 Teıex: 26869 ssg_x Ankara Temsilcisi Ali KARAALI Tel: (4) 343 33 73 - 74 © Dol)al Gaz'da yayınlanan yazı ve çizimlerin her hakkı mahfuzdur, izin alınmadan, kaynak gösterilerek de olsa iktibas edilemez. Fiyatı: 10.000 TL. Sıngle copy pr i ce: Yıllık abone: 70.000 TL.(Posta ücreti dahıl) Europe S 3.75 (Postage included) Overseas S 5-(Postage included) Annual subscrıptions: Eurcpe: S 15Ovcrseas: $ 20L---------------�---------------- ----

"CRN" ve "E" SERİSİNDEN SONRA l§ıtmada; SUPER SERi (ELBA] KONVEKSİYONLU ALÜMİNYUM PRES DÖKÜM RADYATÖRLERİ "S" SERİSİ J ekonomi, konfor ve teknoloii. Kat kaloriferinde en iyi çözüm. Standart Renkler: Altın Sarısı Sütlü Kahve Fildişi Gri Yeşil

-- -- - BRULORLERI �PAslNER ■ Mazot brülörleri ■ Fuel oil brülörleri ■ Doğal gaz brülörleri ■ Doğal gaz / Mazot veya Doğal gaz / Fuel oil yakabilen çift yakıtlı brülörler ■ 10.000 K Cal./Saat'ten 50 Milyon K Cal./Saate kadar kapasitede domestik ve endüstriyel 50 çeşitten seçme imkônı ■ Dünya standartlarına uygun ve güvenli 40 yıllık İtalyan·tecrübesi ■ SÜPERMATİK Pazarlama'dan yurt çapında servis TÜRKİYE DİSTRİBÜTÖRÜ rr.ı SÜPERMATİK 111 pazarlama a.ş. Genel Müdürlük-İSTANBUL Necatibey Cad. 68 Karaköy/İstanbul Tel:(1) 152 98 46 PBX Fax:(1) 144 94 13 Tlx:25 185 pyas tr Bölge Müdürlüğü-ANKARA Modern Çarşı 114 Ulus/Ankara Tel:(4) 311 63 34-311 76 84 Fax:(4) 311 97 67 Tlx:44 224 pner tr

GÖKC :ıCUENOD Doğal gaz brülörleri GÖKtıllENOD GÖKtıllENOD GÖK...ENOD brülörlerl ekonomiktir, brülörlerl emnlyetlldlr, genlt bir ıervlı te,kllatına randımanı yükıeldlr. kullanımı kolaydır. sahiptir, brülörlerln Tam otomatik basınçlı püskü�tme Yüksek karşı basınçta güvenle bakımı garantilidir. sıstemıyıe çalışır. özel AGP ç�lışan fana sahiptir. oöK�ı Brülör 20 yıllık üretim sistemi ile optimum hava-gaz Tumfonkslyonıarıtamotomatlk tecrubesınınyanısıra çokgellşmış karışımına sahiptir. Düşük lyonızasyon k�ntrol sıstemı ile servis teşkilatına çab1ukveg.. ıı aoğaı gaz sarfiyatı ile en yüksek denetlenir. Alumınyu��an ımaı hizmet veren yetişmiş serv� ven randımanlı yanma sağlar. edilmiş aerodinamik govde 1 1 hl ti sayesinde gürültüsüz çalışır . e eman arına sa P r. i REFERANSLARIMIZDAN BAZILARI: 1- BORUSAN - GEMLİK 2- ECZACIBAŞI -ÇORLU 3- OLMUKSA - GEBZE 4- PEG-PROFİLO - ÇERKEZKÖY 5- SÖNMEZ ASF - BURSA imalat GÖKÇE ;;. MAKINA TESiSAT ve TiCARET A.Ş. BRÜLÖR ve ısı SANAYi TiCARET A.Ş. Necatlbey,Cad. No. 18 Karaköy/lSTANBUL Davutpaşa Cad. Serçekale Sok. P.K.837 Karaköy • Fax, 143 37 82 No.11 Topkapı/lSTANBUL Tel, 152 44 00 (5 HAT) Tel, 567 20 07 • 567 20 13 -

- ■ BNOMf ■ IIJ�lANIMI WIAflKf\JE HAHA11 ■ lrOMAl111KfAlfEŞIIEME ■ OTOMATiK SU BASINÇ AYARI ■ TÜRK STANDARTLARINA (TSE) UYGUN ■ TESİSATINIZA KOLAY MONTAJ ı ■ ÜLKE ÇAPINDA YAYGIN SERVİS TEŞKİLAT! "Y I L L A R C A B E R A B E R" Genel Dağıtım: ELMOR A.S. veEMAR A.S. EL MORA$ ve EMAR A $ ELGİNKAN TOPLULUĞU ku,uluşlaodır

De Dietrich DÖKME DİLİMLİ KAZANLARI Doğal gazda Türk-Fransız teknik işbirliği Şalter_____ --.... Devridaim Kontrol Lambası isteğe Bağlı Otomatik Kontrol Sistemi-- isteğe Bağlı Zaman Saati Birinci Kademe Termostadı ikinci Kademe Termostadı El Kumandalı Emniyet Termostadı Kazan Termometresi ____,, Baca Termometresi ___..., Test Budonu ____ __, Yaz-Kış Seçim Anahtarı ___, 80 mm. Camyünü Tecrit _ ___J Açılabilir Kazan Kapağı ____� Yanma Odası ı----100 mm. Camyünü Tecrit Devridaim Emniyet Anahtarı Elektrik Giriş Terminali ---C i dar Sacında 40 mm. Cam Yünü Tecrit ___Kazan Gövdesinde 40 mm Cam Yünü Tecrit ı----üşük Sıcaklıkta Çalışabilen Döküm Dilimler Düşük Karşı Basınç ve Alçak Yanma Derecesi Sağlayan, Kendi Kendini Temizleyen, Kurumu Yakan Para l el Döküm Tırnaklar. En az yakıt, en yüksek randıman, eri garantili ısınma! • %93 VERİM • UYGUN FİAT • KÜÇÜK BOYUT • 35 YIL MİNUMUM ÖMÜR • GÜÇLÜ SERVİS • GİFT İZOLASYON • 28.000 kcal/h'TEN 1.400.000 kcal/h'E KADAR DEĞİŞEN KAPASİTE DOĞAL GAZ VE sıvı y AKIT Makina Tesisat ve Ticaret A.Ş. NECATİBEY CAD. 18 80030 KARAKÖY-İSTANBUL P.K.: 837 KARAKÖY TELEX: 25231 NEGO TR SİCİL NO: 94760 GALATA V.D.: 6119840024 TELEFAX: 143 37 82 TEL: 152 44 00 (5 HAT) Brülör Kontrol Lambası ------...

DOĞALGAZ TESİSLERİ, YAKMA SİSTEMLERİ CİHAZ ve ARMATÜRLER PROJE - DANIŞMANLIK - TAAHHÜT İZMİT STOKTAN CİHAZ TESLİMİ Kromschröder Türkiye Temsilcisi ÖNDER Ltd. Şti. Sanayi Fırınları - Gaz Teknolojisi Akbank İşhanı K . 4 İzmit/KOCAELİ Tel: (21) 11 77 97 - 14 17 55 Fax: (21) 14 17 55 o önder

Yıllık Sözleşme Miktarı Sm3 /yıl 300.000 - 5.000.000 5.000.001 -15.000.000 15.000.001 -50.000.000 50.000.001 -100.000.000 BOTAş_'tan haberler Ntwsfrom BOTAŞ. SINAİ MÜŞTERİLERE UYGULANACAK OLAN DOĞAL GAZ SATIŞ TARİFESİ (KDV HARİÇ) Kesintili Sınai Satış Fiyatı Kesintili Elektrik Üretim Fiyatı Kesintisiz Satış Fiyatı ELEKTRİK ÜRETİM BUHAR VE PROSES TL/kWh TL/Sm3 TL/kWh TL/Sm3 TL/kWh 50.96 542 53.94 573 52.28 46.90 499 50.63 .538 48.91 45.63 485 49.28 5,24 47.29 44.96 478 47.97 .'510 45.97 " ".,· Not: 1) Bu fiyatlara KDV ilave edilecektir. TL/Sm3 556 520 503 489 2) 1 Sm3 : 15 °C ve 1.Ol 325 bar mutlak basınçtaki 1 m3 gazın hacmine tekabül eder. 3) Kesintili müşteriler, sistem gerektirdiği zaman BOTAŞ tarafından önceden haber verilerek gaz arzı kesilebilen müşterilerdir. Kesintili satış fiyatı 6 haftalık kesinti süresine göre hesaplanmıştır. 4) Kesintili veya kesintisiz tarifeyi seçmek müşterinin isteğine bağlıdır. 5) Fiyaclandırmada doğal gazın 9155 kcal/Sm3 olan üst ısıl değeri esas alınmıştır. 6) Müşteriler tesislerine calep ettikleri azami saaclik çekişin her 1 m3'ü için aylık 1.500 TI. sabit hizmet ücreti öderler. 7) Bu fiyarlar O1.07.1991 - 30.09.1991 tarihleri arasında geçerlidir. 9 -.

10 BOTAŞ'la sözleşme yapan firmaların son listesi açıklandı. List of companies which signed a contract with BOTAŞ MÜŞTERİNİN ADI TESİSİN ADI VE YERİ INSA İ nsa/AMBARLI SÜMERBANK HOLDİNG Sungipek/GEMLİK ŞİŞECAM (Çerçeve ani.) Çayırova Cam/ÇAYIROVA NUH ÇİMENTO (Çerçeve ani.) Nuh Çimento/HEREKE NUH ÇİMENTO (Çerçeve ani.) Nuh Kireç/HEREKE PROFİLO Profilo/ÇERKEZKÖY GÜMÜŞSUYU Gümüşsuyu/ÇERKEZKÖY BURSA O S El O S 8/BURSA LEVER-İŞ Lever-İş/DİLOVASI TÜRK HENKEL Türk Henkel/ÇAYIROVA BORUSAN Borusan/GEMLİI< ASLAN ÇİMENTO Aslan/DARICA AK ÇİMENTO Akçimento/İSTANBUL MODERN KARTON Modern Karton/ÇORLU BASF-SÜMERBANK Basf/D[LOVASI VİTRA Vitra/BOZÜYÜK TOPRAK HOLDİNG (Çerçeve ani.) Toprak Seniteri/BOZÜYÜI< TOPRAK HOLDİNG (Çerçeve ani.) Toprak KağıVBOZÜYÜK KOÇ HOLDİNG (Çerçeve ani.) İzocam/DİLOVASI KOÇ HOLDİNG (Çerçeve ani.) Detrıirdöküm/BOZÜYÜi< KOÇ HOLDİNG (Çerçeve ani.) Tofaş/BURSA KOÇ HOLDİNG (Çerçeve ani.) Arçelik/ÇAYIROVA ÇİTOSAN (Çerçeve ani.) 0ozüyük Seramik/BOZÜYÜK ÇOLAKOĞLU Çolakoğlu/DİLOVASI HASTEKS Hasteks/ÇERKEZKÖY SÖĞÜT SERAMİK Söğüt Seramik/SÖĞÜT SORMAŞ Sormaş/SÖĞÜT ESKİŞEHİR O S B O.S.B./ESKİŞEHİR BURSA ÇİMENTO 8.Çi ınento/BURSA OLMUKSA Olmuksa/Dİ LOVASI ASİL ÇELİK Asil Çelik/ORHANGAZİ YILDIZ TEKSTİL Yıldız Teks./GÜRSU AROMA Aroma/GÜRSU AKKÖK (Çerçeve ani.) Aksa/YALOVA iPEK KAĞIT İpek KağıVKARAMÜRSEL AKKÖK (Çerçeve ani.) Aksu/ÇERKEZKÔY AKKÖK (Çerçeve ani.) Dinarsu/ÇERKEZKÔY YARIMCA PETROKİMYA Yarpet/YARIMCA ÇİTOSAN (Çerçeve ani.) Yarımca Pors./YARIMCA ESKİŞEHİR ÇİMENTO Eskişehir Çimento/ESKİŞEHİR SÖNMEZ A.S.F. Sönmez A.S . F./Demirtaş YALOVA ELYAF Yalova Elyaf/YALOVA ECE TEKSTİL Ece Tekstil/KESTEL KOÇ HOLDİNG (Çerçeve ani.) Döktaş/ORHANGAZİ ARTEMA Artema/BOZÜYÜK BP PETROLLERİ BP Petrolleri/GEMLİK ARMASAN Armasan/BOZÜYÜK KALE SERAMİK Kale Sercımik/Ç/\N

YÜNSA HALISER AKAY TEKSTİL TEMTAŞ BEYBO BOYA ECZACIBAŞI KARO SERAMİK NARİN MENSUCAT ÇETİN TEKSTİL HİSARLAR MAKİNA BURBEST TOROS V.S.B. SARKUYSAN TOPRAK HOLDİNG (Çerçeve ani.) TOPRAK HOLDİNG (Çerçeve ani.) A.B.S. ALÇI ORMO . BURSA AKÜ BATI DOKUMACILIK TRAKYA İPLİK MEYSAN YEŞİM TEKSTİL DİLER ÇELİK DEMİRSAN Yünsa/ÇERKEZKÖY Halıser/BOZÖYÜK Akay Tekstil/BURSA Temtaş/ÇERKEZKÖY Beybo/ÇORLU Eczacıbaşı Karo Seramik/BOZÖYÜK Narin/ÇERKEZKÖY Çetin Tekstil/ÇERKEZKÖY Hisarlar/ESKİŞEHİR Burbesi/BURSA Toros/BURSA V.S.B./ALTINOVA Sarkuysan/GEBZE Toprak Enerji/BOZÖYÜK Toprak Demirdük/BOZÖYÜK A.B.S./BOZÖYÜK Ormo/ORHANGAZİ Bursa Akü/DEMİRTAŞ Batı Dokumacılık/DEMİRTAŞ Trakya İplik/ÇERKEZKÖY Meysan/ÇERKEZKÖY Yeşim Tekstil/GÜRSU Diler Çelik/GEBZE Demirsan/Dİ LOVAS 1 IGU 18. Dünya Gaz Konferansı ' nda Türkiye'yi Dr. Oktay VURAL ve Gökhan YARDIM temsi l ettiler. Uluslararası Gaz Birliğini'nin (IGU) 18. Dünya Gaz Konferansı 11-18 Temmuz 1991 tarihleri arasında Berlin'de yapılmıştır. Konferans sırasında Dünya Gaz Sergisi de düzenlenmiştir. Konferansa Ülkemiz adına Botaş Genel Müdürü Dr. Oktay VURAL ve Doğal Gaz Grup Başkanı Gökhan YARDIM katılmışlardır. 3000 civarında katılımcının olduğu konferansta konuşmacılar özellikle 2000'li yıllarda Avrupa'daki doğal gaz talebinin 300 MTOE'dan 400 MTOE'a yükselebileceğini ve artan talebi karşılamak için Ortadoğu'daki doğal gazın mutlaka Avrupa'ya getirilmesi gerektiğini vurgulamışlardır. Doğal gazın iletimi, dağıtımı, sanayi ve konuclarda kullanımı, telekominikasyon, veri transferi ve yeraltı depolanmasıyla ilgili çeşidi çalışmaların gözden geçirildiği konferansta, doğal gazın çevreye olan büyük katkısı vurgulanmış ve atmosferin ısınmasını önlemekte en önemli tedbirlerden biri olan C02 emisyonunun azaltılmasında kömür ve petrole dayalı yakıtların doğal gazla yer değiştirilmesinın büyük önem arzettiği belirtilmiştir. 1 1

12 EGO'dan haberler News from EGO Ankara Doğal Gaz Projesi Süresinden ünce Bitirili or Ankara doğal gaza dönüşüm projesi bitim süresi olan 31.12.1991 tarihinden önce bitirilecek ve bu tarihten sonra yeterlik belgeleri olan firmalarca münferit dönüşümler gerçekleştirilebilecektir. Ankara'da kazan dönüşümleri EGO'ca yeterlilikleri saptanan firmalarca da yapılabilecektir. Bu konudaki EGO duyuru ve yazışmaları sonraki sayfalarımızda sunulmuşrur. KAZAN DÖNÜŞÜMÜ İÇİN YETKİ BELGESİ ALACAK FİRMALARIN TAMAMLAYACAĞI BELGELER EKSiK TAMAM □ □ 1. Şirketi tanıtıcı profil □ □ 2. Ticaret Odası kayıt örneği □ □ 3. MMO Büro tescil belgesi □ 4. Vergi levhası fotokopisi □ 5. İmza sirküleri □ □ 6. Brülör temsilciliği temsilcilik belgesi vey3 yetki belgesi örneği ve Türkçe tercümesi (Yeminli büro) □ □ 7. Brülör firmasının Türkçe brülör broşürü □ □ 8. Brülörlerin standartlara uygunluk beyan belgesi □ □ 9. Garanti şartları ve belgesi □ □ 10. Kazan imalat yeterlilik ve kalite belgesi TSE'ye uygun niyet ve taahhüt mektubu □ □ 11. EGO Taahhüt mektubu (Noterden) □ □ 12. Kazancı-Brülörcüye ve Brülörcü- Kazancıya niyet mektubu. (Noter lastikli) VILDIZ MAKİNA ve İNŞAAT SANAYİİ LTD. ŞTİ. Mak. Müh. Muhterem Karabaş ve Ort. İMALATLARIMIZ : • Kalorifer Kazanları TS - 497 uygunluk belgeli • Eşanjörler TS - 1996 uygunluk belgeli TAAHHÜT ------ • Yakıt Tankları TS - 712 uygunluk belgeli • Boyler TS - 736 uygunluk belgeli • Hidrofor Tankları TS - 1911 uygunluk belgeli • Su yumuşatma cihazları TSEK uygunluk belgeli • Su filtreleri - Kıl tutucular : ısı Merkezleri -Klima, Soğutma, Otomatik kontrol Tankları Tel: 354 51 34 - 354 55 29 57. Sok. No.68 Ostim c ANKARA □ □

E. G. O. G EN E L M Ü D Ü R L Ü Ğ Ü KAZAN GAZ YETERLiLiK BELGESi YÖNETİCiNiN Adı ve Soyadı Adres Daire sayısı Referans no Binada doğal gaz kullanılıyor mu? Kazan sayısı Kazan ısıl kapasitesi (kcal/h) Kazan yakıt türü Kazan imal yılı Kazan tipi Kazan seri no Kolon çapı Servis çapı PROJEYİ YAPTIRAN FİRMA Adı ve soyadı Adresi PROJEYi YAPAN FiRMA Adı ve Soyadı Adresi EGO Yetki no. MMO Büro tescil no. Vergi levha no. Yukarıdaki bilgiler gerçeğe uygun olarak tarafımdan doldurulmuştur. F İMZA R KAŞE M A Aadres ve yüke göre şebeke incelendi. Gaz..... TARİH EGO GENEL MÜDÜRLM0 GAZ DAiRESi BAŞKANLl�I TAAHHÜTNAME Doğal gazla çalışır kalorifer kazanı imalatçısı ve tesisat yapımcısı olarak Ankara Belediyesi hudutları dahilinde doğal gazla çalışan kalorifer kazanlarının ve brülörlerinin montesinde aşağıda belirtilen şartlara aynen uyacağımızı, 1. Kalorifer kazın monte edilecek birimde (konut, bina, tesis vb.) öncelikle doğal gaz şebekesi ve gaz yükünün yeterli olduğunu belirten belgeyi EGO'dan alacağımızı, bunu almadan ilgili birimde çalışmaya başlamayacağımızı, 2. Yapacağımız işin tesisat projelerini işe başlamadan EGO'ya onaylatacağımızı ve onaylı projeye uygun tesisat ve montaj çalışmalarını yapacağımızı, 3. EGO'nun uygun görmediği tesisat, dönüşüm ve montaj işlerini, EGO'nun istediği şekilde yapacağımızı , 4. Kullanacağımız brülörlerin TSE, İngiliz, Fransız ve Alman standartlarına uygun veya bu standarclara eşdeğer özeliklere sahip standarclara uygun üretildiğine dair belgelerle, tesisat çalışmaları ile gaz hattı ve üzerindeki cihazların yukarıda anılan standartlara göre olduğuna dair uygunluk belgelerini EGO'ya vereceğimizi, 5. Doğal gazın güvenli ve emniyetli kullanımı için kazanları ve brülörleri işletmeye alırken EGO'nun işletmeye alma prosedürüne uyacağımızı, 6. Yaptığımız işlerin en az bir yıl süreyle garantimiz altında olduğunu ve kış döneminde (Ekim-Mart) 2 aylık pe_ riyorlarla 3 defa yaz döneminde (Nisan-Eylül) 1 defa bakım ve kontrol ederek belgelerini EGO'ya vereceğimızı, 7. Yaptığımız işlerde kullandığımız kazan ve brülörlerle ilgili olarak Ankara Belediyesi hudutları dahilinde en az bir yetkili servis bulunduracağımızı, 8. Yaptığımız işler EGO'nun kontrolünde hizmete alınmasına rağmen, sorumluluğun firmamıza ait olduğunu ve her türlü zararlardan EGO'yu masun cutacağımızı, 9. İş bu taahhütnamenin EGO'ya verilmesiyle, EGO'nun doğal gaz verme mecburiyeti olmadığını, 1O. Kazanlarımızın üretimden sonra kontrol ve test edildiğine dair belgelerini EGO'ya vereceğimizi, kabul ve taahhüt ederiz. 13 Jrıııı�•ıı••••-••-•••-••••••••••••-..ı - .. ·······-··-···········-• ııı ııı ıt-•••-•---••••••-•••-••"•ııuı. ti

-��. - •�· · Vıı•�i BORU BİRLEŞTİRME MADDESİ : IIOSSWHffE. ."" DOĞAL GAZ • SICAK VE SOĞUK SU • BUHAR • BASINÇLI HAVA• ASETİLEN t �=�=- J"l--- _U Y _G_U_L A_M_A_L A _R_I N_D_A_7_0 _Y I L _L_I K_T_E C_R_Ü B _E_· K_U L _L A _N _I M _K O _L _A_Y L _I Ğ _I · _K_U R _U_M_A Z_ �"' - ,......_...,_ ' . . ' ----:_ . YANMAZ· SERTLEŞMEZ·BRITISH STANDART'LARINA UYGUN· TOKSIK DEGILDIR. BSS (U K ) URUNUDUR ELEKTRONİK BACA GAZI ANALİZATÖRÜ OPTİMUM YAKIT VERİMLİLİĞİ • HAFİFTİR • TAŞINABİLİR @®@@TÜM HİDROKARBONLU YAKITLARDA GAZ KONTROLU VE EMNİYETİNDE aıcon 3325EEx 3 Way, Universal GAZ VE LİKİT KONTROLUNDA • ALCON EX-PROOF VE FLAME-PROOF VALFLER ALEXANDER CONTROLS LTD (U.K.) ' GAZ HATLARINDA YANGINA VE PATLAMALARA KARŞI l/8"DEN... 6" KADAR MUHTELİF TİPLERDE GAZ BORU HATTI UYGULAMALARINDA KİMYA VE PETROKİMYA TESİSLERİNDE DENİZCİLİK'TE VE MADEN ENDÜSTRİSİNDE BRITISH STANDART'LARINA UYGUNLUK Türkiye mümessili ENDÜSTRi ÜRÜNLERi VE HiZMETLERi LTD. ><( O'.) ""<( V) z �----- ' INDUSTRIAL PRODUCTS & SERViCE$ LTD. :"lllllı-r Ragıp Tüzün Cad. 77/A Yenimahalle 06 1 70 Ankara Turkey Tel: (90.4) 343 33 73 - 343 33 74 Fax: (90.4) 343 33 74 : , a� __ ı _ıt -- ---

�� İCii>AS i GDAŞ' dan · haberl er Newsfrom İGDAS nılmıştır. 27 Haziran itibari_ ile döşenen borular 1283 kilometre polietilen; 227 kilometresi çelik toplam 1 5 1O kilometreyi bulmuştur. Böylece projenin işçilik olarak % 56.2 1 si harcamalar olarak ise % 39.2'si gerçekleştirilmiştir. Şebekede yine bu tarihe kadar 896 adet polietilen orta basınç vanası ve 65 adet çelik hat yüksek basınç vanası yerleştirilmiştir. Kazan ve Basınçlı Kaplar Derneği ile beraber yürütülen doğal gaz ve ısıtma için kullanılan kazanlarla ilgili toplantılar bir neticeye bağlanmıştır. Muhtelif yerlere 30 adet 5000 metreküp saatlik bölge regülatörleri yerleştirilmiş ve ana şebeke ile bağlantıları yapılmıştır. Servis. hatları montajına başlaAynı şekilde Beyaz Eşya Sanayiciler Derneği ile yapılan toplantılar belirli bir mUşterek noktaya gelmiştir. İSTANBUL BÜYÜKŞEHİR BELEDİYE BAŞKANI PROF. DR NURETTİN SÖZEN MÜJDELEDİ!... İstanbul Doğal Gaz Şebekesi'nin kullanılması için, BOTAŞ ile İGDAŞ arasında uzun süredir devam eden görüşmeler anlaşmayla sonuçlandı. 17 Temmuz 1991 tarihinde imzalanan "Gaz Alım-Satış Sözleşmesi" uyarınca ilk etapta İgdaş, Botaş'tan yılda 800 milyon metreküp doğal gaz satın alacak ve projenin genişletilmesine paralel olarak bu miktar yılda 1,5 milyar metreküpe kadar yükselebilecek. İgdaş, Botaş'ın ana taşıyıcı borularına doğuda Dolayoba, batıda ise Esenyurt'tan bağlantı sağlayacak ve çalışmalara hemen başlanacak. Bu mutluluk verici gelişmenin İstanbul'umuz için yararlı ve hayırlı olmasını diliyoruz. 15 .....

Sayın Okurlarımız, Dergimiz, doğal gaz sektörünü doğrudan ve/veya dolaylı olarak ilgilendiren konularda sizlere zaman zaman gerekli bilgileri aktarmaktadır. Bu sayımızda, Ağustos 1991 Tarihindeki Yakıt Fiyatlarının Karşılaştırılmalı Tablosu sunulmaktadır. AĞUSTOS - 1991 TARİHİNDEKİ YAKIT FİYATLARININ KARŞILAŞTIRILMASI (*) YAKIT ISIL DEĞERİ DOĞAL GAZ 8400 SANAYİ kcal/m3 KESİNTİSİZ FUEL-OiL 1 9200 SANAYİ kcal/kg LPG SANAYİ 1 1 .000 (DÖKME) , kcal/kg KOK 6700 kcal/kg LİNYİT 3000 KÖMÜRÜ kcal/kg DOĞAL GAZ 8400 KONUT kcal/m3 ; FUEL-OİL 9700 KONUT kcal/kg ,r::ı.., DOĞAL. GAZ 8400 İŞYERİ kcal/m3 ., . LPG SANAYİ 1 1 .000 (45 kg'lık TÜP) kcal/kg • HAVAGAZI 3000 (KONUT) kcal/m3 ODUN 2500 kcal/kg LPG KONUT 1 1 .000 (12 kg'lık TÜP) kcal/kg MOTORİN 10.200 kcal/kg GAZ YAĞI 10.400 kcal/kg ELEKTRİK 860 kcal/kWh AĞUSTOS-1991 BİRİM FİYATI 551 TUm3 792 TL/kg 1.148 TL/kg 552.000 TL/TON 245.000 TL/TON .• 1 .060 Tl/m3 1.099 TL/kg 1-i?7� TL/ m3 .. 2.011 TL/kg 480 TL/m3 , . ,. 310.000 TL/TON 2.058 TL/kg 2.438 TL/kg 2.583 TL/kg 402 Tl/kWh ORTALAMA· VERİM ,, %92 %82 %98 %70 %60 %90 %80 %90 %98 %80 %60 %89 %84 %84 %99 (1) ELEKTRiK FI_YATI OLARAK, ISINMA AMAÇLI KULLANILACAĞINDAN 120 kWh'DAN SONRAKİ TU1000 kcal � 551 X 1000 8400 X 0.92 792 X 1000 9200 X 0.82 1 . 148 X 1000 1 1000 X 0.98 552.000 6700 X 0.70 245.000 3000 X 0.60 1 .060 X 1000 8400 X 0.90 1 .099 X 1000 9700 X 0.80 1 .272 X 1000 8400 X 0.90 2.011x 1000 11.000 X 0.98 480 X 1000 3000 X 0.80 310.000 2500 X 0.60 2.058 X 1000 1 1 .000 X 0.89 2438 X 1000 10.200 X 0.84 2583 X 1000 10.400x 0.84 402 X 1000 860 X 0.99 (2) KULLANIM FIYATI ALINMIŞTIR. VERiM DEĞERLERiNiN BELiRLENMESiNDE YAKIT HAZIRLAMA - DEPOLAMA VE iŞLETME GiDERLERi DE G_ÔZÔNÜNE ALINMIŞTIR. . . (3) BiRiM FiYATLARDA. K.D.V. DAHiLDiR. (") Bu tablo ISISAN ISITMA ve KLİMA SANAYii A.Ş. taralrndan düzenlenmiştir. 16 TU1000 kcal 71 105 106 1 18 136 140 142 168 187 200 207 210 285 296 472 UCUZLUK SIRALAMASI 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 1 1 1 2 13 14 15 .... . � 1 ' 1 1 1 . ,. � -- ' 1 1

Buderus DÖKME DİLİMLİ KAZAN VE VİLLA KALORİFERİNDE KULLANILAN ECOMATIC PANELİN ÖZELLİKLERİ BUDERUS KAZAN, BRÜLÖR, ECOMATIC PANEL VE BOYLER SİSTEMİNİN EN ÖNEMLİ ÖZELLİĞİ ARIZA YAPMADAN VE SESSİZ ÇALIŞMASIDIR. BUDERUS ISITMA SİSTEMİ İLE KAZAN DAİRESİNİ HİSSETMEZSİNİZ. BUDERUS ECOMATIC PANEL ve kazan sistemi ile oda sıcak l ığınız değişmeyecek, bir ısıtma mevsiminde %25'Iere varan yakıt tasarrufu sağlayabilecek, sağlık ve konfor kazanacak, arzu ederseniz, uzaktan kumandalı ve saatle programlanmış gece işletmesi şartlarını ve ECOMATIC PANELİN aşağıda belirtilen diğer avantajlarını kullanabileceksiniz. 1 - ECOMATIC PANEL dış hava sıcaklığına göre kazan suyu sıcaklığını otomatik olarak ayarlar (% 20 yakıt ekonomisi). Dış hava sıcaklığı 17' C'ye düştüğünde kalorifer kazanı otomatik olarak çalışır ve tüm ısıtma mevsiminde evinizin sıcaklığı sabit kalır (Konfor). 2- Oda sıcaklık duyar elemanlı uzaktan kumanda cihazı, kazan dairesine inmeden kumanda imkanı sağlar. Kazanınız dış hava sıcak l ığına göre otomatik olarak çalışırken oda içindeki pik ısı kayıp ve kazançlarında, oda sıcaklık duyar elemanı ile tesisatta istenilen sıcaklık farkı anında sağlanabilmektedir. Örneğin: Kışın pencerenin havalandırma amaçlı olarak bir süre açılması (pik ısı kaybı) veya kalabalık bir toplantı hali (pik ısı kazancı). 3- Gece işletmesi (uzaktan kumanda imkanı ile birlikte). 4- Otomatik yaz kış devre ayarı. Dış hava sıcaklığı 17' C'ye düştüğünde (veya ayarladığınız sıcaklıkta) kazan otomatik olarak devreye girecektir. 5- Microprossesor kontrollü 4 kanallı digital günlük ve haftalık zaman saati. 6- Direk ısıtma, 3 yollu vanalı ısıtma, boyler ve boyler sirkülasyonunun birbirinden bağımsız günlük ve haftalık programlanması. 7- Boyler suyu sıcaklık ayarı. 8- Tesisat için dona karşı koruma. Tesisattaki su sıcaklığı + r C'ye düşdüğünde kazan otomatik olarak çalışır. 9- İşletme durumları göstergesi. 10- Termik dezenfeksiyon. Sağlık sigortanızdır. Boyler suyu sıcak l ığını haftada bir gece, bir saat süreyle 75' C'ye yükselterek, bakteri üremesini önler. 11- Kazan ayar termostadı haricinde iki bağımsız ölçme ile emniyet termostadları. 12- 3 yollu veya 4 yollu vana kontrolü. Boyler, döşeme ısıtması ve radyatör sisteminin tamamına aynı anda kumanda ve kontrol sistemi. 13- Kazanı ve bacayı korumak için; a) Kazan suyu sıcaklığı 32' C'nin altında ise ısıtma pompasını devre dışı bırakır. . b) Kazan suyu sıcaklığı isteğe göre oda sıcaklığına kadar soğutulur veya min. 40' C'de sınırlandırılab i lir. Yükün fazla olduğu tesislerde ise min. kazan suyu sıcaklığını 55' C'ye ayarlama imkanı vardır. 14- 3 yollu vana devre kullanılamıyorsa, bu devr üzerinden bahçe lambaları, bahçe sulama tesisleri, hırsızlığa karşı güvenlik aydınlatması veya başka bir cihaz programlanabilir. 15- Brülörün devreye giriş adedi %40 oranında azaltılmış olup, bu durum is oluşumu (Sıvı yakıt halinde) minimize etmekte, kazan yanma verimi yükselmekte ve çevre kirlenmesi minimum olmaktadır. 16- Elektrik kesintisinde 8 yıl rezervlidir. 17- Yakıttan min. %20 ekonomi ve konfor. TÜRKİYE TEMSİLCİSİ BAYİLERİMİZ • ISTANBUL: EKiP MÜHENDiSLiK 35031 69 ISISAN TEKNiK MALZ. LTO. $Ti. 121580 OOYTAŞ A.Ş. 593 96 53 MAKLAA MÜHENDiSLiK 374 09 09 BURSA: ISISAN DISA LTO. ŞTI. 336 78 70 IN-KA, YUNUS KALAYCIOO L U 583 50 39 KESKİN YAPI MALZ. A $ 20 49 67 MUHARREM GÜLLER 154 78 66 BINGÜL M�ÜH. (ÇINARCIK) 56 271 iSTEMTIC. LTO. 22 97 77 MAKİMTES LTO. ŞTI. 152 98 89 ENTES MUH. (8, ÇEKMECE) 371 80 AKNUR LTO ŞTI. 21 45 45 SERDEM 337 73 18 DÔATELLEA LTD. ŞTI. (SiLiVRi) 2506 ANTALYA: ERTEKNIK 359 13 88 iSiN TiCARET (YALOVA) 126 85 ÜÇLER TiCARET 11 2675 AKNUR LTO. ŞTl. 151 3283 ANKARA: ÔZOEMIR TiCARET 12 42 93 ISITMA ve KLİMA SANAYİİ A.Ş. MÜHENDiSLiK iSi SANAYi 373 45 44 SEROAA�LU LTO. $Ti. 309 08 80 GAZiANTEP: SEAVOTEKNIK LTO. ŞTI. 340 35 65 GÜNGÖAA.Ş. 311 79 84 BAYfı.Z.. TiCARET 11 1300 YAPIM MÜHENDlSLIK A.Ş. 159 17 35 GENEL TEKNiK A.Ş. 310 03 33 IZMIT: TOPRAK INŞ. MALZ. A.Ş. 334 73 52 ÖZTOK MÜH. KOLL. ŞTI. 311 41 13 PEPE TESiSAT 11 99 36 Merkez: Barbaros Bulvarı, Marmara Apt. No. 38/1 ÖA-EA LTD. ŞTI. 175 71 34 ESK I H1SAA LTD. $TL 309 13 20 TEKiRDAĞ: Balmumcu • iSTANBUL AKINLAR A.Ş. 356 49 12 Tl TSAN TESiSAT LTD. ŞTI. 131 51 43 GiRGiN MÜHENDi SLi K 123 03 OSKAR LTO. ŞTI 555 35 95 CIMAŞ A.Ş. 350 98 47 GiRESUN: Tel. 172 53 00/10 Hat • Fax. 166 11 34 ALTINUÇ A.Ş. 338 56 74 ALFA MÜHENDiSLiK 312 30 30 AAIK�LU YAPI MALZEMELERi 115 59 Şube: Ankara Asfaltı üzeri, Onur Sok. No. 16 GEMTAŞ A.Ş 337 13 55 IZMIR: SAMSUN: Koşuyolu, Kadıköy • İSTANBUL SA<'.;LAM T i CARET 338 90 44 iSi TEKNiK A.Ş. 58 48 48 EROL YAPI MALZEMELERi A.Ş. 11 9680 ÔZKAN TiCARET 559 35 77 ASAF TUAGUTALP 63 32 49 KARAMAN: Tel. 325 80 80 • Fax. 340 40 17 HATES LTD. ŞTI. 506 9709 TEKİSAN 58 60 58 TAATANSAN LTO. ŞTi. 149 93 I ı

Görüşmede, BOTAŞ Doğal Gaz Grup Başkanı Sayın Gökhan YARDIM'da bulundu. Doğal Gaz Dergisi: Sanayi kımtl1tşları doğcıl gaza dö'ııitJiimlerini yavaş seyreden bir tempoyla gerçekleştiriyor. Bttmın gerekçeler, ve BOTAŞ'ın yakın bir gelecekte dö'nitJiimleri hızlandırabilecek herhangi bir çalışması olup olmcıdığı koıııtsıında bilgi verir misiniz? Dr. Oktay VURAL: Şu anda ana hac üzerindeki sanayi kuruluşlarının dönüşüm çalışmaları devam etmektedir. Daha fazla sanayi kuruluşunda dönüşüm çalışmalarının gerçekleşmesi için, kuruluşların bizimle irtibat kurmaları gerekmektedir. Bize başvuran sanayi kuruluşlarıyla, BOTAŞ olarak sözleşme yapmadan önce çeşitli ön sözleşme görüşmeleri yapıyoruz. Bu görüşmelerde sanayi kuruluşunun gaz alıp almayacağı, alması halinde ne kadar ekonomik olacağı, kuruluşun gaz almaya ne zaman hazır olacağı, bizim oraya ne zaman gazı verebileceğimiz konuları belirlenir. ("'­ .. Yürütme Kurulu Uyelerimiz, Botaş Genel Müdürü Sayın Dr. Oktay VURAL ile Görüştü. Sanayi kuruluşunun ne zaman gaza hazır olacağı ve bizim ne zaman gazı verebileceğimiz konusu, yatırım programının ve ihale prosedürünün işletilmesi açısından büyük önem taşımaktadır. Eğer sanayi kuruluşu gazı iki yıl sonra kullanmaya hazır olacağım derse, bizim o dönem içinde oraya gaz göcürmemezin bir yararı olmayacağı açıktır. Yani sanayi kuruluşunun doğal gaza dönüşümü tamamen kendi inisiyatifindedir. BOTAŞ'ın sanayi kuruluşunun dönüşümüyle ilgili herhangi bir tasarrufu söz konusu değildir. Şu anda bazı sanayi kuruluşlarının gaza dönüşüm çalışmalarının gecikmesi ya da olmaması tamamen sanayi kuruluşunun dönüşümle ilgili çalışmalarının gidişatından kaynaklanmaktadır. Çünkü biz zaten bölgedeki tüm sanayi kuruluşları ile sözleşme görüşmelerimizi tamamladık ve şu anda 73 tane sanayi kurululuşu ile, gaz alım-satım sözleşmesini imzaladık. Sözleşmede her iki tarafıda gaz dönüşümünün ekonomik olmasına dikkat eder ve gazın götürülmesiyle ilgili tarih belirlenir. Bu tarihin dışında ortaya çıkan gecikmeler, tarafların iradesi dışında gelişir. Biz gazı belirlenen tarihte götürdüğümüz halde sanayi kuruluşu gazı alamayabilir. Bu tamamen gaz dönüşümünü yapamamış olmalarından kaynaklanır. Onlar dönüşümü yaptığı halde biz gazı götürememiş olabiliriz. Bu da tamamen ihalede birtakım geciktirici unsurların çıkmasından kaynaklanır. Ancak, bu tür problemler her zaman için sanayi kuruluşu ve BOTAŞ'ın karşılıklı görüşmeleri sonucu çözümlenebilmektedir. Göklıan YARDIM: Dönüşüm çalışmalarının hızlandınlması açısından aldığımız bazı tedbirlerden kısaca sözetmek istiyorum. Biz devlet kuruluşu olduğumuz için, boru haccını yapıp, daha sonra ihaleye çıkıyoruz. Ama şimdi yeni bir uygulama getirdik. İsteyen sanayi kuruluşu boru haccına kadar olan bağlantı haccını ve istasyonu kendisi ithal edip, yaptırtabilir. Tabi bizim belli şartlarımız var. Bunlara uymak ve kontrolümüzü de dikkate almaları şartıyla bunu yapabilirler. Ama sanayi kuruluşları bunu pek tercih etmiyorlar, çünkü kendileri skid getirdikleri zaman gümrük vergisi ödüyorlar, ama biz petrol kanununa göre getirdiğimizden daha ekonomik oluyor. Dergimiz Yiiriitme Kıırııtıı iiyeleı·i BOTAŞ Gnl. Md. Dr. Oktay VURAL Dr. Oktay VURAL: Şimdi olay şöyle. Bizim bir devlet kuruluşu olarak belli cerminlerimiz var. Tabii özel sektör kendi açısından daha elastiki çözümler üretebilir. Daha hızlı dönüşüm isteyebilir. Bu durumda it- ve Doğal Gcız Grup BJk. Gijkhcın YARDIM ile birlikte. . . 18

halatını yapar, sistemini, tesisini hazır eder, biz de gazı veririz. Doğal Gaz Dergisi: Bıı çok ö"nemli bir geliıme. B11 dttrımıda kam11lapırma açısından nasıl bir çöziim getirilecek? Dr. Oktay VURAL: Kamul aştırmayı zaten biz yapıyoruz, bu yetkimiz var. Doğal Gaz Dergisi: Bu dıırmııda hattı kendisi yapan sanayi kıırıılııpı; o hattan gaz almak isteyen baıka bir fabrika olıırsa, katılım payı alabilecek mi? Dr. Oktay VURAL: Diğer bir sanayi kuruluşuna gidecek olan gaz, hattı yaptıran kuruluşdan gitmeyecek. ayrı sayaç olacak. Çünkü o hac, hattı yaptıran sanayi kuruluşunun ihtiyacına göre yapılmıştır. Ama kapasite sınırları dahilinde, bir başka fabrika gaz almak isterse, bu konu görüşülür, BOTAŞ'ın da devrede olmasıyla birlikte çözümlenir. Çünkü hattı sanayi kuruluşu kendisi de yaptırsa, BOTAŞ'ın o hatlardan her zaman geçme hakkı vardır. Bir başka fabrikaya da o hattan gaz verilirse, yaptıran sanayi kuruluşu yaptığı masraf üzerinden katılım payını alır. Ama bunlar çok ekstrem olaylar aslında. Çünkü bizim aldığımız bir diğer tedbir de sözkonusu: Tespit ettiğimiz sanayi bölgerinde, ana hattı her yere döşüyoruz ve vanalar bırakıyoruz. Daha sonra sanayici gaz istediğinde o vanalardan, büyük ihalelere gerek kalmadan o sanayi kuruluşuna bağlantıyı yapıyoruz. Yani biz ana hatların dizaynını o bölgedeki pazara, potansiyele göre yapıyoruz, yaptığımız sözleşmelere göre değil. Böylece daha esnek bir pazarlama politikası uygulama şansımız da doğmuş oldu. Gökhan YARDIM: Bizim gaza dönüşümleri hızlandırmak için diğer bir çalışmamız da skid konusundadır. Dönüşüm çalışmalarının daha hızlı seyretmemesi, inşaatlardaki gecikmelerden de kaynaklanıyor. Ama, asıl tesisatları yapmak da, know how olmadığı için önemli bir problem oluyor. İstediğiniz anda, istediğiniz kadar skidi Türkiye'ye getirmek çok zor. Hazır paket halinde skidler de yok . Bu yüzden biz, her an elimizde bulunsun diye, ihtiyacıTamamen ithal etmek yerine, malzemeleri ithal edeceğiz, ama bizim mühendisimiz yapacak, sanayicimiz tarafından istenildiği zaman da skidler hazır olacak. mızdan fazla skid alıyoruz. Aslında skidleri imal etsinler, testlerini yapsınlar diye özel sektörü teşvik etmek istedik ancak sonuç alamadık. Biz de BOTAŞ olarak, parçalarını alıp, prototip bazı skid tiplerini imal edip, bunları deneyeceğiz. Dr Oktay VURAL: Yani tamamen ithal etmek yerine, malzemeleri ithal edeceğiz, ama bizim mühendisimiz yapacak, sanayicimiz tarafından istenildiği zaman skidler hazır olacak. Bilindiği gibi skid yapmak borulama mühendisliğine dayanıyor. Bu da Türkiye'de gerektiği ölçüde vardır. Normalde dışarıdan skid getirmek ihale süresini de katınca yaklaşık bir yıl sürmektedir. Ama, biz kendimiz bunu yaptığımız zaman, sanayicimize de istediği zamanda, istediği biçimde skid vermiş olacağız. Doğal Gaz Dergisi: BOT AŞ'ın yapacağı skidlerin ıtlttslararası standartlar bazında kabttl gö·rme imkanı olacak mı? Dr. Oktay VURAL: Biz bunun uluslararası standartlara uygunluğu konusunda gerekli tüm çalışmaları yapıyoruz. Zaten bu bir mühendislik ve testlerin iyi yapılması meselesidir. Her skid, debisi, regülatörü, asgari ve azami değerleri açısından müşteri talebine göre dizayn edilir. Her parçanın ayrı standartları vardır. Önemli olan her parçanın ayrı ayrı bu standartlara göre test edilmesidir. Biz de yapacağımız her parçayı ayrı ayrı test edeceğiz. Ve bunlar için TSE onayını da alacağız. Doğal Gaz Dergisi: Efendim, Karadeniz Ereğlisi hattının iptal edileceği söylentisi var. Bıı konııda gerekli bilgiyi sizden alabilir miyiz? Dr. Oktay VURAL: Karadeniz Ereğlisi hattının iptali söz konusu değildir. Bu hafta içerisinde o hattın ihalesi için gerekli ilanı verip, kamuoyuna duyuracağız, ön yeterliğe çağıracağız ve ihale prosedürünü de başlatmış durumdayız. Doğal Gaz Dergisi: Diğer hatların jtt andaki dıırıımıt nedir? Örneğin B11rsa hattının iptali konıısıında da söylentiler var. Dr. Oktay VURAL: Hayır, iptal söz konusu değil. Bursa projesiyle ilgili görüşmelerimiz devam ediyor. Sadece BOTAŞ'ın lehine olabilecek bazı konularda ısrarımız var, ama bir anlaşma zemini yaratmaya çalışacağız. Bunun dışında Çan hattı var, onu da ihaleye açıyoruz. Doğal Gaz Dergisi: Doğal gaz camiasında; bom hatlarının döşenınesinin bir firmaya verilmesi, cihazların montajının ve tesisatların yapılmasının serbest bırakılması ya da birkaç firmaya verilmesi gibi bir yeni gelişme oldttğıt söyleniyor. Bıı da bundan önceki kapsamındıımda bir dıırımı. Bu konuda bir açıklama yapar mısınız? Dr. Oktay VURAL: Evet, bu doğrudur. Bunu size şöyle açıklayayım. Biz politikamız gereği, olabildiğince yerli üreticilerin üretim yapmalarını engelleyecek düşüncelerden arınmak istiyoruz. Bizim doğal gaz piyasasını ithalatçılara ya da yerli üreticilere açmak gibi bir yasal zorunluluğumuz yok. Ancak yerli imalatın zorlaştırılmaması gerektiğini düşünüyoruz. Takdir edersiniz ki hükümetin ithalat liberizasyonu var. Hükümet, örneğin sobanın İthalini uygun hale getirmek istiyorsa, fonu düşürürdü, uygun hale getirirdi. BOTAŞ olarak yerli üreticilere biz neden engel olalım, sorumluluk anlayışımız da bunu gerektirmiyor. Dolayısıyla biz olabildiğince, ısıtıcılar konusunda üreticilerin ve tüketicilerin biraraya geldiği piyasada fiyatın oluşmasını, böylelikle üretici firmaların teşvik edilmesini ve oluşabilecek doğal gaz piyasasında yer almalarını hedefledik. Ana düşüncemiz budur. Bu düşüncemizdeki amaç, ihale sistemine müdahale etmemek, hem de mümkün olduğu 19

kadar üreticilerin de teşviki ve tüketici lehine bir rekabetin oluşması. Böylelikle de bir dengeli doğal gaz piyasasınının oluşmasına katkıda bulunmak. Tabii bunlar zaman alıcı, ancak alınacak sonuçların kaybedilen zamana deyeceğini düşünüyorum. Doğal Gaz Dergisi: Eskişehir doğal gaz bom hattından kısaca sö'zedebilir misiniz? Dr. Oktay VURAL: Eskişehir1de müteşebbis bir firma ile görüşmelerimiz devam ediyor. Yabancı yatırımcılarla da ilgili birtakım görüşmelerimiz var. Ancak, şehir içi şebekelerini yapabilecek, bu yatırıma talip olacak bir yatırımcıya henüz rastlayamadık. İlgi duyanlar oluyor, görüşüyoruz, ama yeni bir konu, bu yüzden henüz şirket kurulması yönünde bir netice alabilmiş değiliz. Doğal Gaz Dergisi: İzmir'de ESHOT'ıın kendi biinyesinde başlatmış oldıığtt bazı çalışmalar oldttğııntt ô'ğrendik, bıı konııda bizi bilgilendirir misiniz? Dr. Oktay VURAL: İzmir'de fizibilite çalışmaları bir Japon firması tarafından yapıldı. Doğal gaz dağıtım şebekelerinin yapılması konusundaki kanuni çerçeve, bu çalışmaların BOT AŞ ya da özel sektör tarafından yapılmasını gerektiriyor. Bu bakımdan, belediye ancak özel sektöre ortak olabilir. Ama tamamen ESHOT'un sorumluluğunda bir anlaşma sözkonusu değildir. Şu anda kanun çerçeveye göre böyle, ancak oluşabilecek bir yeni kanun içerisinde, belediyenin de olmasında, hatta önayak olmasında büyük fayda vardır. Doğal Gaz Dergisi: İzmir hattının gizergahı ve tarihi hakkında da bilgi verir misiniz? Dr. Oktay VURAL: Güzergahı bellidir, ama tarih tamamen bizim doğal gaz arzı ve yatırım programımıza tabidir. İzmir hattının yatırım programında izleme numarası vardır, yerini almıştır, ama henüz yatırım kararı alınmamıştır. Doğal Gaz Dergisi: Sayın Vttral, Tiirkiye'deki doğal gaz dö'niişiitniiniin en biiyiik kapasitesini İstanbul, ö'zellikle İGDAŞ'ın çalışmaları ortaya koyacak. İstanbııl'da gerek konutsal, gerekse 20 Dergimiz, BOTAŞ, EGO ve İGDAŞ'ın katılımları ile 17-18 Ekim 1991 tarihlerinde il. İSTANBUL İÇİN DOĞAL GAZ SEMİNERİ'ni düzenlemiş bulunuyor. sanayi dö'niişiimiinde faaliyet gösteren firmaların merakla beklediği bir fiyat politikaları konttstt var. İGDAŞ' la sözleşme imzalanması dıırımııında, fiyat politikası hakkında BOT AŞ'ın bir yaklaşımı olacak mı? Dr. Oktay VURAL: Bizim bu konuda herhangi bir yaptırımımız yok. Biz İGDAŞ'a fiyat verdik. Tabii, İstanbul doğal gaz dağıtım projesinin hacmi, büyüklüğü ve bugüne kadar gaz akışının gerçekleşmemesi gibi unsurları, İGDAŞ fiyat tespitinde dikkate alacaktır. Ancak, bizim dağıtıcı kuruluşlara söylediğimiz şudur. Doğal gaz alternatifsiz ve vazgeçilmez bir yakıt değildir. Dolayısıyla, doğal gaz piyasasında haksız bir şekilde fiyat sapmaları sözkonusu olursa, diğer piyasa güçleri devreye girer. Bu durumda sanayici başka bir yakıtı daha ekonomik bulup, ona yönelirse doğal gazın güvenilirliği kalmaz o zaman. Bu yüzden son derece sabit, güvenli, rekabet edebilecek bir fiyat politikası uygulamak lazım. Burada rekabet özellikle fuel oil için geçerlidir. Yani sanılmasın ki doğal gaz, m3'ü 20.000 TL'den satılsa da alınacak. Hayır, bu böyle değil. Sanayici bu durumda karar değiştirebilir, doğal gazdan vazgeçebilir. Doğal Gaz Dergisi: Sayın VURAL, doğal gazla ilgili teknolojilerinden yararlcındığımız, İngiltere, Fransa, Danimarka gibi Avrupa ülkelerinde; kentlerde ve sanayi kurıılıışlarında doğal gazın dağıtımını yapan, malzeme, techizat, cihaz vb. iiretenlithal eden, standartları belirleyen, tesisatları projelendiren, hatta tiiketiciyi koruyan, bıı konııda yayınlar yapan kımılıışlar arasında birlikteliği sağlayan organizasyonlar/dernekler (gas association) etkin ve yararlı bir biçimde fcıaliyette bıılıınııyorlar. Biz de dergimizin 16. sayısından itibaren btt modelleri okıırlarımıza tanıtmaya başlayacağız. Acaba, Tiirkiye'de doğal gazla ilgili en biiyiik ve en yetkili kımılıışlardan biri olarak, BOTA Ş' ııı bıı konudaki ditJiinceleri nelerdir? Dr. Oktay VURAL: Çok yerinde, ve bizim de yakından ilgilendiğimiz bir konuya deyindiniz. Botaş olarak yaklaşık 7 aydır bu konu üzerinde çalışıyor ve değerlendirmeler yapıyoruz. Öncelikle bu konuda bir forum oluşturacağız. Doğal gazla ilgili ve yetkili olan, kamu ve özel kesimden tüm kişi ve kuruluşları biraraya getirerek, karşılıklı olarak düşüncelerin aktarılmasını, görüşülmesini ve tartışılmasını amaçlıyoruz. Böylece bu konuda geniş bir yelpaze oluşturabileceğimize inanıyoruz. Doğal Gaz Dergisi: Bildiğiniz gibi dergimiz, BOTAŞ, EGO ve İGDAŞ'ın katılımları ile 17-18 Ekim 1991 tarihlerinde II. İSTANBUL İÇİN DOĞAL GAZ SEMİNERİ'ni diizenlerniş bıılıınııyor. Biz btt konuyu seminerin ikinci giinii yapılacak panelin konusu olarak saptamıştık. Böylelikle Tiirkiye'de geniş bir boyııtta btt konttytt ilk kez giindeme getirebilmiş olacağız. Dr. Oktay VURAL: Konuyu güncelleştirmek ve belli bir bilinç oluşturmak için de çok yerinde ve yararlı saptama. Doğal Gaz Dergisi: Son olarak dergimizden beklentilerinizi ve ö'nerilerinizi alabilir miyiz? Dr. Oktay VURAL: Yakıt olarak, çevrenin korunmasında bir unsur olan doğal gazın, bu konudaki yararlarını, yurt dışında diğer enerji birimleri yerine çevre açısından tercih edilmesinin nedenlerini, ayrıntılı ve geniş boyutlarda ele alır işlerseniz; biz BOTAŞ camiası olarak bundan mutluluk duyarız. Doğal Gaz Dergisi: Biz de çevre dostu olarak, bıı hatırlatmanızdan mııtlıılıık dııy11yorıız. Bu ö'nemli konuyıı elimizden geldiğince dergimizde işleyeceğiz. Bize zaman ayırdığınız için teşekkiir eder, çalıpııalarınızda başarılar dilerız.

Doğal Gaz Yayın Danışma Kurulu Toplandı Dergimiz Yayın Danışma Kurulu, 10 Haziran 1991 günü üyelerin çoğunluğunun katılımıyla İ.T.Ü. Vakfı Sosyal Tesislerinde Prof. Dr. Cahit Özgür'ün başkanlığında bir toplantı yaptı. Derginin genel olarak değerlendirme ve eleştirisinin yapıldığı tolantıda, sektörün tek yayın organı olması dolayısıyla üstlendiği görevi daha erkin bir biçimde yerine getirebilmesi, sektörle ilgili tüm yeni bilgi ve teknolojik gelişmeleri eksiksiz ve zamanında aktarabilmesi amacıyla danışma kurulumuz bünyesinde bir YÜRÜTME KURULU oluşturuldu. Yürütme Kurulu Üyelerimiz (dergideki sıralama dikkate alınarak); Prof. Dr. Cahit ÖZGÜR (Başkan), Süleyman BULAK, Prof. Dr. Osman F. GENCELİ, Hakan KURT (ALDOGAZ), Cüneyt VARDAR (EMSA), Haldun DURUKAN (TDD), Duran ÖNDER (ÖNDER LTD.), Ömer OĞUZ (FERROLİ LTD.), Eren S. İNÖNÜ (GÖKÇE BRÜLÖR) ve Deniz ÜNAL (KOÇ HOLDİNG) olarak belirlendi. Yürütme Kurulumuz ilk görüşmelerini İGDAŞ Genel Müdürü Doç. Dr. Tuncer ÇELİK ile, daha sonra da Ankara'da BOTAŞ Genel Müdürü Dr. Oktay VURAL ve EGO Genel Müdürü Cihan ALTINÖZ ile yaptı. Söz konusu görüşmelerle ilgili notları haberler bölümümüzde izleyebileceksınız. Taşıt Araçlarında Doğal Gaz Uygulaması İsviçre'de "Vevey şehri Gaz Dağıtım İdaresi" kendi taşıt araçlarını doğal gaza çevirmeye başlamıştır. Bu hususta uluslararası üne sahip SULZER şirketi BURCHART ortaklığı ile çalışmaktadır. Söz konusu araçlar melez bir tahrik sistemine sahiptir. Motorlar hem doğal gaz ve hem de benzinle çalışmaktadır. Doğal gaz araç deposuna bir kere doldurulunca araç 200 km kadar yol yapabilmektedir. Gaz ikmali olmayan bir yerde depo boşalırsa motor çok kolay bir şekilde benzinle çalışmaya döndürülebilmektedir. Doğal gaz tankı 200 bar basınçla, yani ana şebeke dağıtım basıncı olan 20 bar'ın 10 misli fazla basınçla doldurulmaktadır. Normal olarak gaz doldurma istasyonlarında yakıt tankının doldurulması bir kac; saat sürmekte ve bu işlem tercihen geceleri yapılmaktadır. Ancak SULZER-BRUCHART sistemi ile aracın gaz tankı bir kaç dakikada doldurulabilmekcedir. Kazanlarda Teknik Ömür ve Doğal Gaz Dönüşümü Sempozyumu Düzenlendi Kazan ve Basınçlı Kaplar Sanayii Derneği ve Yıldız Üniversitesi, 20-22 Kasım 1991 tarihlerinde "Kazanlarda Teknik Ömür ve Doğal Gaz Dönüşümü" konulu bir sempozyum düzenlediler. Seminerde başlıca; kazanlar, basınçlı kaplar ve ısı üreceçlerinde teknik ömrün belirlenmesi, doğal gaza uygun kazan cipleri, basınçlı kaplar ve ısı üreteçleri, doğal gaza dönüşüm sistemleri, fırınlarda doğal gaza dönüşüm sistemleri, imalat, montaj ve işletme sorunları, korozyon ve diğer hasar nedenleri ve önleme çareleri, rest ve muayene yöntemleri, eğitim konuları ile ilgili bildiriler sunulacaktır. 21

EGO'nun uyguladığı proje onay ve kontrollük ücretleri tarifesi M3/ K S A A S P A A A T Y S A Ü iT Ç C E R S E i Ti 2-6 7-10 1 1 -20 21-30 31-40 41-50 51-60 61-70 71-80 81-90 91-100 101-110 1 1 1 -120 121-130 131-140 141-150 151-160 161-200 201-300 301-400 401-500 501-600 601-700 701-800 801-900 901-1000 1001-1500 1501 -2000 2001-2500 2501 -3000 3001-3500 3501-4000 4001-4500 4501-5000 5001-5500 5501 -6000 6001EGO G11/. Met. C. Cihan ALTINÖZ 22 PROJE KONTROLLUK ONAY ÜCRETİ ÜCRETİ TL TL 100000 300000 150000 650000 250000 1000000 250000 1200000 300000 1300000 300000 1500000 350000 1700000 350000 1900000 400000 2000000 400000 2200000 450000 2300000 450000 2500000 500000 2700000 500000 2800000 550000 3000000 550000 3200000 600000 3400000 750000 4000000 900000 4400000 1000000 5000000 1200000 5400000 1400000 5900000 1500000 6400000 1700000 7000000 1800000 7500000 2000000 8000000 5000000 15000000 7000000 17500000 9000000 20000000 11000000 22500000 13000000 25000000 15000000 27500000 17000000 30000000 19500000 32500000 21000000 35000000 23000000 37500000 25000000 40000000 Yürütme Kurulu Üyelerimiz EGO Genel Müdürü Sayın Cihan ALTINÖZ İle Görüştü 16 Temmuz 1991 tarihinde Ankara1 daki ikinci ziyaretimiz EGO Genel Müdürlüğüne yapılmıştır. Bir çok sorunu giderilmiş olarak ilerlemekte olan Ankara Doğal Gaz Projesi için hissettiklerimizi İstanbul projesi için de: hissetmeyi dileyerek Genel Müdür Cihan ALTINÖZ ve Genel Müdür Yardımcısı Turgay ORGUN ile görüşülmüştür. EGO Programında yer alan konutlarda gaz bağlantısı mecburi tutulacak Genel Müdür Sayın ALTINÖZ, Ankara Hıfzıssıha Başkanlığının, doğal gaz bağlantısı yapılan bölgelerde ısıtma amacıyla başka yakıt kullanılmasının yasaklanması doğrultusunda aldığı kararı uygulamakta olduklarını belirtmiştir. Ancak, kararda bazı belirsizlikler ve uygulama güçlükleri olduğuna değinin Altınöz, özellikle bütçesi yeterli olmayan kamu kuruluşları ile imkanları elverişli olmayan yurttaşların konutlarına gaz bağlantısı zorunlu olarak yapıldığı takdirde, gerekli tahsilatın nasıl yapılabileceğinin sorun yaratacağına dikkat çekmiştir. Kararın uygulanmasında, şebekesi bulunan, işletmeye alınan ve EGO programında yer alan konutlarda zorunlu uygulama yapılacağına, sanayi kuruluşlarının da ayrıca değerlendirileceğine değinmiştir. Sayın ALTINÖZ, İstanbul için bu doğrultuda alınacak bir kararın çok daha ağır yükümlülükler taşıması gerektiğini belirtmiştir. Yüksek tutulduğu belirtilen proje onay ve kontrollük ücretleri Bu konuda, EGO1nun işletme giderlerinin göz önünde tutularak tarifenin düzenlendiğine dikkati çeken ALTINÖZ, Sanayi İşletmeleri'nin ti.im dönüşüm giderleri içinde bu meblağın fazla yüksek sayılamıyacağını belirtmiştir. Sanayi kuruluşlarının, proje onay ve koncrolli.ik ücreti bu sayfada sunulmuştur. Kentlerde bulunun sanayi kuruluşlarına uygulanacak doğal gaz satış fiyatı, BOTAŞ1tan doğrudan gaz alabilen kuruluşların alış fiyatından farklı olmamalı. ALTINÖZ, halen tüketiciye 1000-TL., sanayiye 1200-TL. ve işyerlerine 1450TL. olarak uygulanan tarife ile EGO'nun amacının, tüketiciye daha çok gaz satmak olduğuna değindi. Ancak, Yürütme Kurulumuzca, sanayide kene içi ve BOTAŞ tarifelerinin yüksek oranda farklı oluşunun rekabet eşitsizliği yaratacağı ve kullanım için caydırıcı sonuç vereceği ileri sürülünce, EGO Genel Müdürü Sayın ALTINÖZ, durumu anlayışla yorumlayarak tarifenin sanayi kuruluşları lehine yeniden değerlendirilmesi için bu konuda BOTAŞ ve EGO'nun olumlu yaklaşımını sağlamak üzere çalışılacağına söz vermiştir. EGO deneyimleri İGDAŞ1a aktarılacak 1 ı

RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=